Wzorowa akustyka

Obecnie większość komputerów jest wyposażona w tzw. zintegrowane karty dźwiękowe zgodne ze standardem AC97. Jednym z wymogów tego standardu jest konieczność kolorowania poszczególnych wyjść dźwiękowych, żeby ułatwić poprawne podłączanie urządzeń audio do komputera. Poza tym obecnie większość płyt głównych ma oprogramowanie, które ułatwia podłączenie zestawu głośnikowego nawet niedoświadczonym użytkownikom. Pozwala ono również sprawdzić poprawność podłączenia głośników. Oczywiście pozostaje jeszcze kwestia prawidłowego rozmieszczenia głośników względem słuchacza (o czym piszemy w ramce) oraz podłączenia innych urządzeń czy zestawów głośnikowych. O tym wszystkim dowiesz się z artykułu.

Zwykle najpierw trzeba podłączyć głośniki satelitarne do subwoofera zestawu głośnikowego lub panelu sterowania. Dopiero później do komputera. Na koniec pozostanie sprawdzenie poprawności wszystkich połączeń. Warto zaznaczyć, że procedura podłączania nieco się różni w zależności od zastosowanej w komputerze płyty głównej i zintegrowanej z nią karty dźwiękowej. Są bowiem modele wyposażone w trzy wyjścia audio, a także modele mające aż sześć wyprowadzeń.

Najpierw należy poukładać przewody połączeniowe do głośników. Następnie określić, które z kolumienek satelitarnych będą głośnikami przednimi, a które tylnymi. Ostatnim etapem będzie podłączenie przewodów sygnałowych głośników do komputera.

Wyjmij głośniki i wszystkie przewody z opakowania. Wstępnie rozstaw głośniki na podłodze. Dołączonymi przewodami podłącz głośnik centralny do złączy subwoofera lub, jak w naszym przykładzie, osobnego panelu sterowania.

Aby uniknąć pomyłek podczas podłączania, zarówno przewody, jak i złącza zostały oznaczone odpowiednimi kolorami. Zatem przewód czerwony podłącz do gniazda czerwonego, czarny lub biały do gniada o takim samym kolorze.

W niektórych przypadkach zamiast złączy RCA w głośnikach oraz w panelu sterowania mogą się znajdować specjalne klipsy połączeniowe. Należy odchylić taki klips, a w powstałą szczelinę wsunąć końcówkę przewodu pozbawioną izolacji. Także tutaj trzeba zachować zgodność kolorów przewodów i analogicznych klipsów.

Pozostaje podłączenie głośników do zintegrowanej karty dźwiękowej. Niektóre zestawy mają kolorowe złącza minijack, zatem cała procedura jest banalnie prosta. Wystarczy zestawić złącza i wejścia kolorami i w takiej konfiguracji je podłączyć.

Jeśli złącza nie są kolorowe, będziesz musiał skonfrontować opisy znajdujące się na panelu sterowania głośników z wyjściami karty dźwiękowej. Połącz przewód głośników przednich Front Stereo ze złączem zielonym, Surround ze złączem czarnym, a głośnika Center/Bass ze złączem pomarańczowym.

Jeśli twoja karta ma tylko trzy złącza audio, nie jest możliwe podłączenie zestawu 7.1, ale można podłączyć 5.1. Musisz podłączyć przewody głośników, podobnie jak opisaliśmy w poprzednim warsztacie, jednak z uwzględnieniem innej kolorystyki złączy.

Do złącza niebieskiego podłącz przewód służący do wysyłania sygnałów do głośników surround. Do złącza zielonego – przewód przeznaczony do łączności z głośnikami przednimi.

Różowe złącze będzie generowało sygnały dla subwoofera oraz głośnika centralnego, zatem do tego złącza podłącz końcówkę tych głośników.

Aby sygnał był odtwarzany na wszystkich głośnikach, nie tylko przednich, musisz jeszcze przełączyć odpowiednie funkcje w sterownikach, o czym piszemy w warsztacie „Konfiguracja oprogramowania karty dźwiękowej”.

Jeżeli chcesz słuchać muzyki z komputera, zestaw głośników 5.1 czy 7.1 nie jest niezbędny. Bardzo dobrą jakość zapewni wieża stereo, a podłącza się ją do komputera tylko jednym kablem. Musisz jedynie ustawić odpowiednie wejście audio.

Do złącza zielonego w karcie dźwiękowej komputera podłącz kabel sygnałowy. Z drugiej strony podłącz go do wejścia cinch (RCA) w wieży stereo.

Jeśli wieża ma jedynie wejścia cinch (RCA), będziesz musiał skorzystać z przewodu, który z jednej strony jest zakończony złączem mi-nijack (1), a z drugiej strony złączami RCA (2).

Pamiętaj, że wejścia są opisane jako IN, natomiast wyjścia jako OUT. Zapamiętaj też nazwę tego wejścia, do którego podłączyłeś kabel sygnałowy z komputera.

Jeśli wieża ma dekoder dźwięku cyfrowego (dolby digital), a twoja zintegrowana karta dźwiękowa cyfrowe wyjście optyczne (1) lub elektryczne (2), możesz podłączyć wieżę, korzystając właśnie z jednego z tych złączy.

W przypadku złącza optycznego (SPDIF) należy skorzystać ze specjalnego przewodu (światłowodu) zakończonego końcówkami pokazanymi na zdjęciu (1). W przypadku cyfrowego złącza elektrycznego użyj grubego kabla połączeniowego zakończonego złączami cinch (2). Gruby kabel wskazuje na to, że przewód sygnałowy jest dobrze ekranowany, a przez to zmniejszono niebezpieczeństwo pojawiania się zakłóceń.

Teraz z panelu sterowania wieży wybierz odpowiednie źródło dla odtwarzanego sygnału. W przypadku połączeń analogowych wybierz taki rodzaj złącza, do jakiego zostały podłączone stereofoniczne przewody RCA lub minijack.

Jeśli korzystasz ze złączy cyfrowych, wybierz na panelu wejście elektryczne lub optyczne w zależności od tego, którym złączem połączyłeś wieżę z kartą muzyczną.

Na komputerze uruchom odtwarzanie muzyki. Jeśli nie słychać jej na kolumnach wieży, być może wybrałeś niewłaściwe wejście dźwięku. Sprawdź połączenia oraz wybrane źródło, z którego dźwięk ma być odtwarzany.

Jeżeli już podłączyłeś głośniki, musisz teraz skonfigurować w sterowniku karty dźwiękowej połączenia oraz sprawdzić sprawność połączeń. Do tego celu wykorzystaj oprogramowanie dołączone do karty dźwiękowej.

Włącz głośniki. Następnie w zasobniku systemowym odszukaj ikonę sterowników audio.

Kliknij ją lewym przyciskiem myszki, a otworzy się panel regulacji głośności. Wygląd tego panelu może być różny, zależny od rodzaju karty dźwiękowej – w naszym przykładzie jest to program karty dźwiękowej SoundMAX.

Kliknij ikonę kreatora ustawień i w otwartym oknie kliknij Dalej.

W kolejnym oknie przejdź do rozwijanej listy Wybierz konfigurację głośników i kliknij ją. Następnie wybierz z listy Głośniki 5.1. Tutaj dodatkowo będziesz miał pokazaną listę połączeń. Kliknij przycisk Dalej.

Możesz teraz sprawdzić poprawność podłączeń. W tym celu kliknij przycisk Test, a we wszystkich głośnikach będzie odtwarzany sygnał testowy (w naszym przykładzie szum). Sterując suwakami głośności dla poszczególnych głośników, sprawdzaj, w których następuje stopniowe zwiększanie głośności dźwięku. Gdy zwiększasz głośność dla lewego głośnika surround, a natężenie dźwięku wzrasta w głośniku centralnym lub subwooferze, będziesz musiał zamienić połączenia kabli przy wyjściach karty dźwiękowej.

Jeśli teraz dźwięk odtwarza się poprawnie, naciśnij przycisk Zatrzymaj i kliknij przycisk Dalej. W kolejnym oknie kliknij przycisk Zakończ.

Poprawne podłączenie głośników nie wystarczy do dobrego odtworzenia dźwięków. Niezbędne jest jeszcze prawidłowe rozstawienie głośników względem widza lub gracza. Pokazujemy najlepsze rozmieszczenie głośników dla zestawów typu 5.1 (A) oraz 7.1 (B), czyli takich, które obecnie najlepiej odzwierciedlają dźwięk przestrzenny. Zaczynamy od ustawiania głośników przednich. Należy je rozstawić po bokach monitora lub telewizora. Jeśli przyjmiesz, że punkt w centralnej części monitora jest kątem zerowym, to każdy głośnik przedni powinien być ustawiony z zachowaniem kąta z przedziału 22–30 stopni. Poza tym głośniki przednie powinny się znajdować na wysokości uszu słuchacza.

Głośnik centralny powinien być umieszczony pod monitorem lub nad nim (w punkcie zerowym), lecz skierowany na słuchacza.
Głośniki surround (często mylnie oznaczane jako głośniki tylne) powinny być rozstawione z zachowaniem przedziału kątów od 90 do 110 stopni. Należy je zatem umieścić bardziej obok słuchacza niż za nim. Pamiętaj także o tym, że głośniki surround powinny się znajdować powyżej uszu słuchacza, jakieś pół metra nad czubkiem głowy.
Ustawienie głośnika niskotonowego (subwoofera) nie ma większego znaczenia. Z reguły powinno się go ustawić w takim miejscu, by otwór akustyczny nie był przysłaniany przez żadną przeszkodę. W systemach komputerowych spotykany jest także, choć rzadko, zestaw typu 6.1. Wywodzi się z zestawu 5.1, jednak ma dodatkowy głośnik satelitarny. Umieszcza się go z tyłu, bezpośrednio za słuchaczem, i lokuje się go na takiej samej wysokości jak głośniki surround.
W przypadku zestawu typu 7.1 rozstaw sześciu głośników powinien być taki sam jak w przypadku zestawu 5.1. Należy jednak wziąć poprawkę na nazewnictwo głośników satelitarnych. Otóż kolumny, które w zestawach 5.1 określane są jako tylne (rear), w systemach 7.1 oznaczane są jako side (boczne), a tak naprawdę pozycja jednych i drugich jest taka sama. Dodatkowo w systemie 7.1 mamy do dyspozycji jeszcze dwa głośniki tylne. Należy je rozstawić z zachowaniem kątów 135–150 stopni (powinny się znajdować mniej więcej naprzeciw głośników przednich). Pamiętaj także, by je ustawić na wysokości głośników surround.

Układy dźwiękowe zintegrowane z płytami głównymi mają kolorowe złącza ułatwiające podłączanie urządzeń audio. Płyty z trzema wyprowadzeniami udostępniają dwie kombinacje połączeń. W niektórych przypadkach sterowniki automatycznie rozpoznają rodzaj podłączonego urządzenia. Przy okazji podajemy oznaczenia złączy audio.

W trybie domyślnym jedno złącze pełni funkcję wyjścia, dwa pozostałe funkcje wejść – mikrofonowego i liniowego. Pierwsze wejście jest złączem monofonicznym z możliwością regulowania stopnia głośności (wyposażone we wzmacniacz sygnału). Drugie wejście jest złączem stereofonicznym przygotowanym na odbieranie sygnału znormalizowanego, np. z zewnętrznego odtwarzacza CD czy innego urządzenia z wyjściem liniowym:

• wejście liniowe (niebieski)
• głośniki przednie (zielony)
• wejście mikrofonowe (różowy)

Jeśli do trzech złączy audio chcesz podłączyć zestaw głośników standardu 5.1, poszczególne złącza (niebieskie, zielone, różowe) służą odpowiednio do podłączenia głośników: dwóch surround, dwóch przednich oraz centralnego/subwoofera. Wszystkie złącza pełnią funkcję wyjść liniowych, wysyłają sygnały o niezmiennej mocy. Sygnał jest wzmacniany przez zestaw głośnikowy.

Do płyt z sześcioma złączami audio możesz podłączyć zestaw głośnikowy 7.1 składający się z ośmiu głośników. Ponieważ trzy standardowe złącza (niebieskie, zielone i różowe) pełnią standardowe funkcje, dodatkowo masz możliwość podłączenia mikrofonu lub zewnętrznego urządzenia audio, gdyż złącza te nie są zajęte. Do zielonego wyjścia podłącza się głośniki przednie, a trzy dodatkowe wyjścia pełnią następujące funkcje:

• głośniki tylne
• głośniki surround
• głośnik centralny/subwoofer

Zestawy wielogłośnikowe składają się z dwóch lub trzech rodzajów kolumn różniących się między sobą wielkością i funkcjami. Dodatkowo w niektórych zestawach głośnikowych znajduje się osobny panel sterowania, który jest jednocześnie wzmacniaczem mocy. Tam, gdzie go nie ma, wzmacniacz jest zintegrowany z subwooferem i to na nim znajdują się wszystkie złącza dźwiękowe.

• Subwoofer Największy głośnik w zestawie. Jego rolą jest odtwarzanie niskich częstotliwości (basów), które uzupełniają całe pasmo akustyczne. Lokalizacja głośnika względem słuchacza nie ma znaczenia, gdyż ucho ludzkie nie rozróżnia kierunku, z którego dochodzą dźwięki o niskich częstotliwościach. Wielokrotnie z subwooferem jest zintegrowany wzmacniacz, dlatego też w nim umieszczone są często wszystkie wejścia i wyjścia dźwiękowe.
• Głośnik centralny Przenosi dźwięki ze średniego i górnego przedziału częstotliwości. Odtwarza dialogi, a w przypadku gier także dźwięki akcji rozgrywającej się bezpośrednio przed graczem. Niekiedy wyróżnia się kształtem spośród innych głośniczków satelitarnych, ale w większości przypadków jest to taki sam głośnik jak głośniki satelitarne.
• Głośniki satelitarne (satelitki) Odtwarzają średnie i wysokie dźwięki z akcji rozgrywającej się dookoła widza lub gracza. Przy odpowiednim rozstawieniu mogą dobrze odwzorować akustyczną przestrzeń, w jakiej znajduje się gracz.
• Panel sterowania Niektóre zestawy są wyposażone w osobny panel sterowania. Na nim z reguły znajduje się włącznik oraz pokrętła pozwalające na sterowanie natężeniem dźwięku całego zestawu i poszczególnych głośników. Panel trzeba umieścić w dowolnym, łatwo dostępnym miejscu.