Za ciepłe chłodzenie

• śrubokręt krzyżakowy do rozkręcenia komputera, a także płaski, pomocny podczas demontażu radiatora
• smar uniwersalny, np. WD-40 lub płynny smar silikonowy do nasmarowania łożyska wentylatora
• pędzelek i szmatka, ewentualnie szczoteczka, pałeczki kosmetyczne i odrobina płynu z detergentem do usuwania uciążliwych zabrudzeń
• pasta termoprzewodząca, najlepiej z domieszkami metalu, np. sprawdzona Arctic Silver 5

Zestaw chłodzenia pracujący przez dłuższy czas w komputerze może ulec wielu awariom. Jedną z nich jest po prostu zakurzenie, przez co skuteczność chłodzenia zdecydowanie spada. Kurz zgromadzony na łopatkach wentylatora utrudnia jego obracanie się, a zgromadzony między żeberkami radiatora blokuje obieg powietrza i odbiór energii cieplnej. Objawia się to m.in. głośniejszą pracą zestawu chłodzącego.

Oczywiście powody mogą być też inne: niepoprawny sposób mocowania radiatora lub po prostu fatalna jakość pasty termoprzewodzącej. Parametry pasty nie są niezmienne. Pogarszają się wraz z upływem czasu, czego wynikiem jest wyższa temperatura procesora. Niektóre pasty po pewnym czasie całkowicie wysychają na kruchą warstwę i zupełnie przestają spełniać swoją rolę. Dlatego co jakiś czas trzeba usunąć z procesora starą pastę i nanieść nową jej warstwę. Naturalnie czas utraty właściwości termoprzewodzących jest zróżnicowany w zależności od rodzaju pasty. Droższe pasty z reguły utrzymują swoje własności przez wiele lat.

Konserwując od czasu do czasu zestaw chłodzący, zapewnisz cichszą pracę swojego komputera i słabsze nagrzewanie się procesora. Taka konserwacja jest stosunkowo prosta i nie wymaga specjalistycznego sprzętu.

Aby usprawnić pracę zestawu chłodzącego, trzeba go najpierw zdjąć z procesora, a następie rozłożyć na pojedyncze części.

Wyłącz komputer i odłącz od niego wszystkie przewody. Następnie w tylnej części odkręć śruby mocujące zewnętrzną pokrywę obudowy, po czym ją zdejmij. Jeśli masz obudowę typu tower (ustawianą pionowo), ułóż ją płasko na biurku – dzięki temu będziesz miał lepszy dostęp do radiatora.

Odnajdź radiator procesora. Z reguły mieści się tuż pod prostokątnym, metalowym zasilaczem komputera.

W pobliżu zestawu chłodzenia odszukaj złącze zasilania wentylatora i odłącz je.

W przypadku procesorów Intela (ze złączem LGA775) odszukaj cztery zatrzaski mocujące zestaw chłodzący. W szczelinę jednego z nich wsuń końcówkę płaskiego śrubo krętu i przekręć go zgodnie ze wskazaniami strzałki na zatrzasku. W ten sposób zwolnij wszystkie cztery zatrzaski.

Chwyć palcami kolejno każdy zatrzask i pociągnij go do góry. Następnie zdejmij zestaw chłodzenia z procesora.

Suchą szmatką wytrzyj ze spodu radiatora oraz powierzchni procesora starą pastę termoprzewodzącą. Następnie zwilż szmatkę spirytusem lub płynem typu WD-40 i jeszcze raz przetrzyj te elementy.

Płaskim śrubokrętem podważ jeden zatrzask wentylatora i przesuń go tak, by się zablokował na żeberkach radiatora.

Podobnie postąp z drugim zatrzaskiem, trzymając palcem zdjęty poprzednio, by nie zsunął się do swojego pierwotnego położenia. Jeśli już podważysz obydwa zatrzaski, zdejmij wiatrak z radiatora.

Demontaż zestawów chłodzących AMD jest nieco łatwiejszy. Podobnie jak w przypadku Intela, odszukaj i odłącz przewód zasilający wentylatorek.

Przy zestawie chłodzenia poszukaj dźwigni służącej do dociskania radiatora do procesora. Przekręć ją w lewą stronę o 180 stopni. W niektórych zestawach będziesz musiał lekko ścisnąć tę dźwignię, by poluzować zabezpieczenie chroniące przed jej przypadkowym zwolnieniem.

Płaskim śrubokrętem podważ ucho sprężyny mocującej i zdejmij ją z jednego uchwytu podstawki. Następnie zsuń ją z drugiego uchwytu i zdejmij radiator procesora.

Suchą szmatką wytrzyj ze spodu radiatora oraz powierzchni procesora starą pastę termoprzewodzącą. Następnie zwilż szmatkę spirytusem lub płynem typu WD-40 i jeszcze raz przetrzyj te elementy.

Zdemontuj wiatrak z radiatora, najwygodniej zdjąć go z plastikową ramką. W tym celu płaskim śrubokrętem naciśnij jeden plastikowy zatrzask. Musisz do tego użyć całkiem sporej siły, jednak uważając, by nie złamać kruchej ramki. W niektórych przypadkach zamiast dźwigni są cztery śrubki, które trzeba odkręcić. Po ich odkręceniu bez problemu zdejmiesz wiatraczek z plastikową ramką.

Jeśli uda ci się zwolnić jeden zatrzask, odchyl ramkę wraz z wentylatorem o 60 stopni od radiatora, a następnie skręć nim w lewą lub w prawą stronę. W ten sposób zwolnisz drugi zatrzask, a ramka wraz z wentylatorem powinna zeskoczyć z radiatora bez najmniejszych problemów.

Pasta termoprzewodząca zwykle mocno przykleja radiator do powierzchni procesora. Dlatego nie wolno ciągnąć radiatora do góry, szczególnie w przypadku AMD, ponieważ można razem z nim wyrwać procesor z podstawki. Grozi to jego nieodwracalnym uszkodzeniem. Najlepiej delikatnie pokręcić kilka razy radiatorem w prawo i w lewo, by „ukręcić” pastę.

Lekko zakurzony radiator możesz wyczyścić na sucho pędzelkiem. Jeśli jednak kurz trzyma się uporczywie (zazwyczaj kurz domowy jest lepki), będziesz musiał wyczyścić radiator na mokro.

Obróć wentylatorek tak, byś widział spód jego łopatek. Przeczyść je pędzelkiem z kurzu. Następnie szmatką zwilżoną wodą z detergentem przetrzyj łopatki. Do zakamarków łatwiej się dostaniesz, używając np. pałeczek kosmetycznych. Następnie wytrzyj łopatki na sucho.

Pędzelkiem oczyść z kurzu przestrzenie między żeberkami radiatora. Jeszcze lepiej użyć w tym celu sprężonego powietrza, dzięki któremu wydmuchasz kurz z trudno dostępnych miejsc.

W wypadku bardzo uciążliwego kurzu przygotuj kąpiel wodną z płynem do mycia naczyń. W wypadku radiatora AMD wyjmij sprężynę mocującą. Śmiało zanurz radiator w wodzie i wyszoruj go szczoteczką. Następnie pod bieżącą wodą dokładnie opłucz radiator i pozostaw go do wyschnięcia.

Jeśli wentylator głośno pracował, trzeba go nasmarować. W tym celu odwróć go nalepką do góry. Odklej ją częściowo – zobaczysz oś wiatraczka.

W otwór wpuść odrobinę płynu WD-40 lub płynnego smaru silikonowego.

Wytrzyj miejsce, w którym nalepka przylegała do wentylatorka, i postaraj się ją powtórnie przylepić. Jeśli nie będzie się trzymała, zerwij ją całkowicie, a otwór zaklej np. taśmą samoprzylepną lub izolacyjną. Będzie chroniła przed przedostawaniem się kurzu do łożyska wiatraczka.

Pozostaje już tylko zmontowanie zestawu chłodzenia oraz nasmarowanie procesora nową pastą termoprzewodzącą.

W przypadku zestawu AMD w rowek radiatora włóż sprężynę mocującą. Następnie załóż na radiator plastikową ramkę z wentylatorem. Dociśnij ją z jednej, a następnie z drugiej strony, by zatrzaski się zamknęły.

Na procesor nanieś porcję pasty termoprzewodzącej wielkości ziarnka ryżu. Następnie rozsmaruj czymś (np. śrubokrętem, nie palcem) pastę po powierzchni procesora.

Zamontuj zestaw chłodzący na procesorze w kolejności odwrotnej niż go zdejmowałeś. Wystarczy założyć obie końcówki sprężyny na zaczepy podstawki, a następnie przekręcić dźwignię

Przyłóż wentylator do radiatora w taki sposób, aby plastikowe zatrzaski zablokowały się w odpowiednich miejscach radiatora.

Na procesor nanieś porcję pasty wielkości ziarnka ryżu i rozsmaruj ją.

Przekręć wszystkie cztery zatrzaski do pierwotnej pozycji. Na płycie głównej znajdź otwory. Do mocowania zestawu chłodzącego. Połóż radiator na procesorze i wceluj czterema bolcami w otwory płyty głównej.

Naciśnij mocno dwa przeciwległe zatrzaski. Ciche pstryknięcie będzie oznaczało, że zablokowały się w otworach. Podobnie naciśnij dwa pozostałe zatrzaski, które też zablokują się z charakterystycznym pstryknięciem.

Po konserwacji zestawu chłodzącego temperatura procesora powinna być niższa, a komputer powinien pracować ciszej. Warto jednak sprawdzić skuteczność tej operacji, najlepiej za pomocą programu Orthos. W artykule na płycie CD piszemy, jak to przeprowadzić.