Zarządzaj treścią na WWW

Coraz więcej młodych osób decyduje się na uruchomienie własnej strony internetowej w formie bloga, portalu tematycznego lub wizytówki z aktualnościami, a posiadanie firmowej witryny jest już niemal obowiązkiem każdego przedsiębiorstwa. I nie chodzi tu jedynie o korporacje, ale również o te najmniejsze działalności gospodarcze z każdej branży. W dobie popularności internetu, smartfonów, tabletów i ogólnodostępnej sieci szukamy wszelkich informacji na temat firm, usług i osób prywatnych w internecie.

Nie ma cię w Google – nie istniejesz. To powiedzenie idealnie podkreśla istotę ważności internetu i wszelkich informacji w nim zawartych. Gdy ktoś szuka informacji na temat jakichś usług, np. obsługi fotograficznej imprez okolicznościowych, pieczenia ciast na zamówienie czy udzielania korepetycji z określonego przedmiotu, uruchamia przeglądarkę i wpisuje odpowiednie słowa kluczowe w wyszukiwarce Google. W taki sposób trafia do ciebie, jeśli prowadzisz firmę, która się tym zajmuje.

Istnieje wiele programów umożliwiających tworzenie stron internetowych w kilku krokach. Podobnie działają kreatory WWW, które są często dostępne w ramach usługi hostingu. Możemy też zbudować własną witrynę dzięki podstawowej wiedzy z zakresu języka HTML. Zazwyczaj początkujący w tej dziedzinie szukają gotowych szablonów, kreatorów lub programów. Na uruchomienie własnej strony wystarczy nawet kilka godzin, ale będzie ona miała formę statyczną i będzie się nadawała jedynie do witryn w formie wizytówek, które nie wymagają aktualizacji. Problem pojawia się, gdy stronę chcesz często modyfikować lub aktualizować, nie tracąc przy tym następnych godzin na dodawanie kolejnych podstron, które trzeba spójnie połączyć z pozostałą, przygotowaną wcześniej witryną.

Dla takich stron najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie systemu zarządzania treścią, tzw. CMS (Content Management System), który umożliwia aktualizację treści bezpośrednio na serwerze, za pośrednictwem przyjaznego i przejrzystego panelu administracyjnego. Wszystkie wprowadzane dane zapisywane są w bazie danych, najczęściej MySQL, dlatego ważne jest, by serwer, na którym uruchamiana jest taka strona, obsługiwał tego typu bazy. Następnie cały mechanizm generuje dynamiczną stronę na podstawie treści z bazy danych oraz odpowiednio przypisanych szablonów. Co ważne, w przypadku dużych portali tematycznych lub stron korporacyjnych treść w CMS edytować może nie tylko administrator witryny, ale również inni pracownicy firmy, którym zostaną założone indywidualne konta w panelu, z możliwością przydzielania uprawnień do edycji poszczególnych działów czy podstron przez konkretnego użytkownika.

W sieci znajdziesz wiele komercyjnych skryptów CMS, np. Windu, Edito, flexiweb. Nie odbiegają one jednak możliwościami od tych, które dostępne są za darmo. Wielu przedsiębiorców uważa, że jeżeli wyda pieniądze na komercyjny CMS, będzie mieć o wiele bezpieczniejsze rozwiązanie dla swojej firmy. To jednak mylne stwierdzenie, bo w ramach licencji zazwyczaj mamy dostęp tylko do ograniczonej liczby aktualizacji, a za kolejne trzeba znów płacić. Problem pojawi się też, gdy zechcesz przebudować lub rozbudować stronę. Nie mając pojęcia o komercyjnym skrypcie, którego kod jest zamknięty, będziesz skazany na pomoc tej firmy, od której ten skrypt kupiłeś, a to najczęściej wiąże się z niemałymi kosztami. Wybierając darmową platformę, masz gwarancję, że w rozbudowie strony będzie mógł ci pomóc każdy programista.

W internecie znajdziesz wiele darmowych i komercyjnych platform zarządzania treścią dla swojej witryny. My skupiamy się na tych najpopularniejszych, ogólnodostępnych mechanizmach, które możemy podzielić na 3 kategorie przeznaczone dla internautów o różnym doświadczeniu i wiedzy programistycznej.

Dla początkujących – WordPress, który kojarzony jest przede wszystkim z blogami. W numerze 7/2013 opublikowaliśmy obszerny artykuł na temat uruchamiania własnego bloga z użyciem WordPressa. Archiwalny materiał możesz również przeczytać na naszej stronie, pod adresem http://pcformat.pl/u/680. Nic nie stoi na przeszkodzie, by wykorzystać WordPressa do obsługi prostej strony firmowej lub portalu tematycznego. To jednocześnie najpopularniejszy CMS na świecie, wykorzystywany nie tylko przez początkujących webmasterów, ale też agencje zajmujące się tworzeniem stron na zlecenie. Skąd taka popularność? Zaletą WordPressa jest prosty i intuicyjny interfejs, z którym poradzi sobie każda osoba, niemająca nawet podstawowej wiedzy z zakresu języka HTML i programowania.

Przez proces instalacji skryptu na serwerze prowadzi intuicyjny kreator, z którym poradzi sobie każdy użytkownik. Po wykonaniu wszystkich kroków masz gotową stronę z podstawowym szablonem. Dodatkowo platforma oferuje setki rozszerzeń, które można zainstalować jednym kliknięciem. W internecie dostępna jest też spora baza gotowych szablonów przeznaczonych dla WordPressa. Instalacja gotowej skórki jest niezwykle prosta i ogranicza się do kilku kliknięć myszką. Jeżeli chcesz wyróżnić się profesjonalnym wyglądem strony, możesz poszukać komercyjnego szablonu, który został przygotowany do wygodnej instalacji i integracji z WordPressem na twoim serwerze. Gotowe szablony znajdziesz m.in. w sklepie ThemeForest, pod adresem http://themeforest.net. Koszt pojedynczego motywu wynosi od 133 do około 200 złotych.

Pierwsze trudności z obsługą tego systemu możesz napotkać przy budowaniu własnego, indywidualnego szablonu, który sam wcześniej zaprojektowałeś w programie graficznym. W tej sytuacji niezbędna będzie podstawowa wiedza z HTML, PHP, CSS i MySQL. Jeżeli zdecydujesz się na takie rozwiązanie, rozważ zakup książki poświęconej w całości WordPressowi. W księgarniach znajdziesz wiele tytułów o tej tematyce. Możesz ich poszukać np. w księgarni Helion.pl.

Dla średnio zaawansowanych – Joomla. Internauci, którzy postawili już kilka własnych stron i potrzebują wygodnego rozwiązania do bardziej rozbudowanych witryn, docenią ten atrakcyjny panel zarządzania treścią. Edycja treści przypomina pracę z popularnym programem biurowym MS Word. Po instalacji skryptu, przez który również poprowadzi cię intuicyjny kreator, otrzymasz gotową stronę z podstawowym szablonem. Tu do dyspozycji masz rozbudowany panel administracyjny, który układem zdecydowanie różni się od WordPressa. Początkującym użytkownikom może wydać się dość skomplikowany, a znalezienie odpowiednich funkcji może zająć więcej czasu. Zaletą jest jednak wygodna modyfikacja układu strony głównej i podstron. Ponadto stronę opartą na tej platformie można wzbogacić o moduł bloga, księgi gości, a także forum dyskusyjnego. Tym, którzy zaczynają przygodę z Joomlą, polecamy wersję 2,5, która ma prostszy panel administracyjny (podzielony intuicyjnie na najważniejsze moduły) niż ten, który dostępny jest w wersji 3.1. Gdy opanujesz podstawy tej platformy, będziesz mógł zaktualizować ją do nowszej wersji, ponieważ wsparcie techniczne dla wersji 2.5.x zapowiedziano do końca marca 2014 roku. Funkcje Joomli możesz rozszerzyć o szereg darmowych pluginów, np. galerię zdjęć. Bez problemu znajdziesz też darmowe i komercyjne szablony przeznaczone dla tego CMS-a. W przypadku tych płatnych musisz przygotować na ten cel do 250 złotych w zależności od rozbudowania szablonu. Jeżeli zdecydujesz się na budowę od podstaw własnej skórki, prawdopodobnie niezbędna będzie dodatkowa wiedza, którą zdobędziesz z książek poświęconych Joomli oraz specjalistycznych forów dyskusyjnych.

Dla średnio zaawansowanych użytkowników – Drupal. Jest równie popularny co Joomla i najczęściej wykorzystywany w realizacjach stron firmowych, korporacyjnych, wymagających rozbudowanej struktury. Platforma ta świetnie się sprawdza w przypadku pracy grupowej, a sama edycja treści nie powinna sprawiać problemów. Dzięki wbudowanym funkcjom i modułom można łatwo wdrożyć mechanizm bloga, biuletynu i forum dyskusyjnego. Podobnie jak u konkurentów instalacja skryptu na serwerze prowadzona jest przez intuicyjny kreator. Nowo zainstalowany panel administracyjny wygląda dość ubogo, ale kryje wiele zaawansowanych funkcji.

Drupal wyróżnia się ogromną liczbą wtyczek, jednak początkujący mogą mieć problemy z wykorzystaniem wszystkich możliwości, a także z odnalezieniem i obsługą podstawowych funkcji systemu. Największą zaletą są praktycznie nieograniczone możliwości dotyczące układu stron i ich struktury. Dobrym przykładem na poparcie tego faktu i profesjonalizmu mechanizmu jest chociażby strona Białego Domu w Stanach Zjednoczonych (www.whitehouse.gov) oparta właśnie na Drupalu.

W sieci znajdziesz gotowe szablony dla tej platformy, ale jest ich znacznie mniej niż dla WordPressa czy Joomli. Może to oznaczać, że będziesz zmuszony do zbudowania własnego szablonu od podstaw, a w tym przypadku nie obejdzie się bez podstawowej wiedzy programistycznej z zakresu HTML, CSS, PHP i MySQL. Pomocy możesz szukać w specjalistycznych książkach i wśród społeczności na forach poświęconych Drupalowi.

Wyłącznie dla zaawansowanych – TYPO3 lub MODx. Choć instalacja obu skryptów na serwerze jest prosta, obu tych CMS-ów nie polecamy początkującym webmasterom, którzy z pewnością będą mieli trudności w opanowaniu możliwości tych platform. Jest do tego potrzebna szeroka wiedza programistyczna. Mechanizmy te wykorzystywane są najczęściej przez profesjonalne agencje, zajmujące się tworzeniem stron. Zaletą wdrożenia takiego panelu są praktycznie nieograniczone możliwości rozbudowy witryny, pod warunkiem posiadania specjalistycznej wiedzy. Panele zarządzania obu skryptów są bardzo zaawansowane i mało intuicyjne dla osób stawiających pierwsze kroki.

Tych, którzy liczą na kupienie gotowego szablonu dla TYPO3 lub MODx, może spotkać rozczarowanie, ponieważ znalezienie indywidualnej skórki będzie trudne, a jeśli już uda się znaleźć atrakcyjny graficznie projekt gotowej strony, przyjdzie słono za niego zapłacić. Platformy są jednak przyjazne dla programistów, oferując im dokładne dokumentacje, dzięki którym można budować własne aplikacje.

Najlepszą bazę gotowych komercyjnych szablonów oferują strony www.themeforest.net i www.templatemonster.com/pl/. W przypadku pierwszej witryny za gotowy szablon do WordPressa, Joomli lub Drupala zapłacisz od 35 do 55 dolarów. W serwisie Templatemonster szablony do WordPressa kosztują od 25 do 85 dolarów, a do Joomli lub Drupala od 35 do 85 dolarów.

Jednym z kluczowych elementów przy wyborze odpowiedniego CMS-a powinno być bezpieczeństwo, jakie jest on w stanie zapewnić witrynie i danym na niej zawartym. Niestety luki w zabezpieczeniach zdarzają się wszędzie, dlatego warto zwrócić też uwagę na szybkość udostępniania aktualizacji, które eliminują tzw. dziury w skrypcie.

Drupal ze względu na najkrótszą długość kodu ma małe ryzyko wystąpienia luki w bezpieczeństwie. Na wykryte niebezpieczeństwa szybko reagują też programiści odpowiadający za rozwój WordPressa. W Joomli dość często znajdują się luki, ale nie są one na tyle istotne, by stwarzały zagrożenie witrynie. Najwięcej zastrzeżeń w kwestii bezpieczeństwa pada jednak pod adresem TYPO3, w którym programiści najczęściej zgłaszają poważne luki w systemie.

W momencie odkrycia poważnej „dziury” w zabezpieczeniach często następują ataki wymierzone w strony oparte na danym skrypcie, w którym wskazano lukę. Dlatego nie należy zwlekać z instalacjami wszelkich aktualizacji wydanych przez producentów danej platformy.

Każdy z opisanych przez nas CMS-ów jest godny polecenia, jednak ze względu na prostotę obsługi i intuicyjność panelu administracyjnego polecamy wybór WordPressa lub Joomli. Oba skrypty świetnie się nadają do prowadzenia blogów (choć w tym wypadku lepszy będzie WordPress), jak również do stron firmowych i portali tematycznych, na których planujesz częste aktualizacje.

W razie problemów z obsługą tych platform warto poszukać pomocy na specjalistycznych, polskojęzycznych forach dyskusyjnych pod adresami www.joomla.pl i http://pl.forums.wordpress.org. Pomocy szukaj też w książkach poświęconych obu tym platformom. Zaawansowanych webmasterów i tych, którzy na koncie mają już co najmniej kilka wykonanych stron, zachęcamy do poznawania możliwości skryptów Drupal lub MODx.

W warsztatach na kolejnych stronach pokazujemy, jak krok po kroku zainstalować i uruchomić Joomlę lub WordPressa na własnym serwerze.

Zastanów się, jaką stronę chcesz prowadzić, np. blog czy portal. Określ tematykę i zaplanuj częstotliwość aktualizacji.

Aby uruchomić stronę na skrypcie CMS, musisz mieć serwer obsługujący PHP i bazy danych MySQL. To koszt 50–100 zł rocznie.

Jeżeli masz już tytuł dla swojej strony, rozważ zakup adresu w domenie .pl. Domena za pierwszy rok kosztuje ok. 15 zł.

W panelu administracyjnym twojego serwera załóż bazę danych MySQL, przypisz do niej użytkownika i nadaj mu bezpieczne hasło.

Możesz już wybrać odpowiedni dla swojej strony skrypt CMS, który powinien być dobrany pod kątem rodzaju witryny.

Przekopiuj pliki skryptu na serwer i rozpocznij instalację. Przez ten proces poprowadzi cię krok po kroku intuicyjny kreator.

Najlepsze rozwiązanie do blogów i prostych stron firmowych. Platformę polecamy początkującym, którzy stawiają pierwsze kroki w tworzeniu stron WWW.

PLUSY:

• Intuicyjny interfejs
• Opcje i narzędzia podzielone na kategorie
• Prosta edycja i dodawanie treści
• Możliwość instalacji wtyczek jednym kliknięciem

Platforma polecana do prostych stron firmowych i portali tematycznych. Nie wymaga zaawansowanych umiejętności programistycznych.

Skrypt o dużych możliwościach rozbudowy witryny, polecany dla średnio zaawansowanych webmasterów, którzy mają podstawową wiedzę programistyczną.

CMS, podobnie jak TYPO3 skierowany do zaawansowanych webmasterów z dużą wiedzą programistyczną. Stosowany przez profesjonalistów i agencje branżowe.

Niektóre firmy hostingowe oferują automatyczną instalację skryptów (instalatory Fantastico, Softaculous, Installatron) ograniczającą się do kilku kliknięć myszy. Cały proces nie wymaga od użytkownika żadnej wiedzy programistycznej i informacji na temat parametrów systemów. Nie każda firma daje jednak taką wygodę swojemu klientowi, który zmuszony jest zainstalować samodzielnie cały skrypt. Pokazujemy, jak krok po kroku zainstalować i uruchomić podstawową stronę opartą na WordPressie i Joomli. Pamiętaj jednak, że głównym wymogiem serwera do uruchomienia jednego z tych CMS-ów jest obsługa plików PHP i baz danych MySQL.

Uruchom Total Commandera (lub innego klienta FTP) i skonfiguruj połączenie ze swoim serwerem – kliknij ikonę FTP i w okienku Połącz z serwerem FTP kliknij przycisk Nowe połączenie.

W otwartym oknie FTP - szczegóły połączenia, w polu Sesja utwórz nazwę dla swojego połączenia, np. Mój serwer, a w polu Nazwa hosta wpisz adres FTP dla swojego konta (dane uzyskasz u swojego operatora hostingu). Następnie podaj dane do logowania na serwerze, wpisując je w pola Użytkownik i Hasło. Zapisz wprowadzone parametry, klikając OK.

Powrócisz do okna Połącz z serwerem FTP. Wybierz z listy utworzone połączenie i kliknij przycisk Połącz.

Aktualną wersję WordPressa pobierzesz ze strony http://pl.wordpress.org. Zapisz ją na dysku i wypakuj pliki.

Wypakuj pliki w dowolnej lokalizacji na twoim komputerze. Po rozpakowaniu plików będzie widoczny folder wordpress zawierający wszystkie pliki skryptu, które należy przesłać na serwer FTP.

Za pomocą klienta FTP nawiąż połączenie z serwerem. Zazwyczaj katalogiem głównym dla stron jest folder public_html – kliknij go dwukrotnie. Następnie przekopiuj zawartość folderu z dysku lokalnego do katalogu głównego na serwerze aby strona działała pod adresem http://twojadomena.pl. Uwaga! Jeżeli przekopiujesz cały folder wordpress do katalogu głównego na serwerze, twoja strona będzie działała pod adresem http://twojadomena.pl/wordpress.

Po przekopiowaniu plików na serwer uruchom instalację skryptu bezpośrednio z adresu twojej domeny. Jeżeli przekopiowałeś pliki do katalogu głównego, instalacja uruchomi się po wpisaniu adresu domeny. Jeśli utworzyłeś dodatkowy folder, w którym znajdują się pliki instalacyjne, wpisz w przeglądarce adres domeny wraz z katalogiem zawierającym WordPressa. Po wpisaniu poprawnego adresu powinieneś zobaczyć komunikat o braku pliku wp-config.php. Kliknij przycisk Create a Configuration File.

Na kolejnej stronie zobaczysz komunikat z prośbą o przygotowanie bazy danych MySQL wraz z nazwą hosta bazy i danymi do logowania w bazie. Przejdź do panelu administracyjnego twojego serwera i odnajdź w nim narzędzie do tworzenia bazy danych i definiowania użytkownika bazy. W razie trudności i problemów skontaktuj się z firmą, w której wykupiłeś hosting. Powinieneś dostać niezbędne dane do utworzenia bazy MySQL. Jeżeli masz już przygotowane te dane, kliknij Let's go.

Na ostatniej stronie instalatora wpisz nazwę bazy danych (musi być zgodna z nazwą utworzoną na twoim serwerze), a następnie w polach User name i Password podaj nazwę użytkownika przypisanego do tej bazy i jego hasło. Na koniec wprowadź nazwę hosta bazy w polu Database Host. Zazwyczaj jest to domyślna opcja localhost, ale zdarza się tak, że w tym miejscu trzeba podać dokładny adres IP (otrzymasz go od firmy, w której masz hosting). Po wypełnieniu formularza kliknij przycisk Submit.

Jeśli wszystkie dane zostały wprowadzone poprawnie, a skrypt połączy się z utworzoną bazą, zobaczysz komunikat potwierdzający. Aby rozpocząć instalację, kliknij Run the Install.

Wypełnij jeszcze jeden formularz. W pole Site Title wpisz tytuł swojej strony. Następnie podaj nazwę głównego użytkownika w polu Username i dwukrotnie podaj hasło w polach Password, twice. Na koniec wpisz swój adres e-mailowy i kliknij przycisk Install WordPress.

Instalacja powinna zakończyć się sukcesem. Możesz kliknąć przycisk Log In, aby zalogować się do WordPressa. Twoja strona już działa po wpisaniu adresu twojej domeny (bezpośrednio lub w katalogu – w zależności od sposobu, w jaki przekopiowałeś pliki na serwer). Podstawowy szablon po instalacji wygląda tak:

W okienku logowania wpisz nazwę użytkownika i hasło. Kliknij Log In, aby przejść do panelu administracyjnego, który wygląda tak:

Z panelu administracyjnego możesz jednym kliknięciem zainstalować polskojęzyczną wersję platformy. Bez problemu zainstalujesz dodatkowe wtyczki i zmienisz standardowy szablon witryny.

Aktualną wersję Joomli pobierzesz ze strony www.joomla.org/download.html. Zapisz ją na dysku i wypakuj pliki. Jeżeli jesteś początkującym użytkownikiem, zachęcamy do instalacji wersji 2.5, która ma prostszy interfejs. W warsztacie pokazujemy, jak zainstalować wersję 2.5, ale w sposób analogiczny bez problemu zainstalujesz również wersję 3.1.

Wypakuj pliki w dowolnej lokalizacji na twoim komputerze. Wypakowany folder zawiera wszystkie pliki skryptu, które należy przesłać na serwer FTP.

Za pomocą klienta FTP, np. Total Commandera, nawiąż połączenie z serwerem i prześlij wszystkie pliki na serwer. Umieść je w katalogu głównym (dla wielu serwerów jest to public_html). Dzięki temu twoja strona będzie dostępna po wpisaniu domeny, np. http://twojadomena.pl. Jeżeli chcesz, aby twój serwis działał w osobnym katalogu, utwórz go na serwerze i przekopiuj tam pliki. Wówczas strona będzie dostępna pod adresem http://twojadomena.pl/nazwakatalogu.

Po przesłaniu plików na serwer uruchom instalację skryptu bezpośrednio z adresu twojej domeny. Jeżeli przekopiowałeś pliki do katalogu głównego, instalacja uruchomi się po wpisaniu adresu domeny. Jeśli utworzyłeś dodatkowy folder, w którym znajdują się pliki instalacyjne, wpisz w przeglądarce adres domeny wraz z katalogiem zawierającym Joomlę. Zobaczysz instalator skryptu:

Na pierwszej stronie wybierz z listy język polski Polski(Polska) i kliknij przycisk Next. Po chwili wszystkie napisy powinny być po polsku. Zostanie przeprowadzony test środowiska na twoim serwerze i przegląd ustawień. Kliknij Dalej.

Na kolejnej stronie zobaczysz warunki licencji. Jeżeli je akceptujesz, kliknij przycisk Dalej.

W kolejnym kroku Konfiguracja bazy danych musisz podać wszystkie informacje dotyczące bazy danych. Przejdź do panelu administracyjnego serwera i odnajdź w nim narzędzie do tworzenia bazy danych i użytkownika bazy. W razie trudności i problemów skontaktuj się z firmą, w której wykupiłeś hosting. Powinieneś dostać niezbędne dane do utworzenia bazy MySQL. Następnie w sekcji Ustawienia podstawowe wybierz z listy typ bazy danych MySQL, podaj nazwę serwera (zazwyczaj localhost, ale w zależności od operatora hostingu może to być zwykły adres IP), nazwę użytkownika przypisanego do bazy oraz jego hasło i na koniec nazwę bazy danych (wszystkie dane muszą zgadzać się z tymi, które wprowadziłeś w panelu tworzenia bazy danych na twoim serwerze). Po uzupełnieniu danych kliknij przycisk Dalej.

Kolejny krok, Konfiguracja FTP, możesz pominąć. Kliknij przycisk Dalej.

W ostatnim kroku, 6. Konfiguracja witryny, wpisz nazwę swojej strony w pole Nazwa witryny i podaj dane administratora strony (adres e-mailowy, nazwę użytkownika i dwukrotnie hasło). Początkującym użytkownikom zaleca się załadowanie do bazy przykładowych danych. W tym celu kliknij Załaduj przykładowe dane i po wczytaniu danych kliknij Dalej.

Po poprawnej instalacji twoja strona jest już gotowa i działa po wpisaniu adresu twojej domeny (bezpośrednio lub w katalogu – w zależności od sposobu, w jaki przekopiowałeś pliki na serwer). Zaleca się usunięcie katalogu instalacyjnego. Możesz to zrobić bezpośrednio, klikając przycisk Usuń folder instalacyjny. Tak wygląda gotowa strona z podstawowym szablonem:

Z panelu administracyjnego możesz jednym kliknięciem zainstalować polskojęzyczną wersję platformy. Bez problemu zainstalujesz też wtyczki i zmienisz szablon witryny.