Kiedy powstał pierwszy program komputerowy
Z cyklu „czwartki – pożółkłe IT kartki": kto i kiedy napisał pierwszy program.
Program wcześniej niż komputer
Choć to zabrzmi dziwnie, pierwszy program komputerowy powstał ponad 100 lat przed tym, zanim skonstruowano pierwszy komputer. A jego twórcą była arystokratka Ada Lovelace (a raczej Augusta Ada King, hrabina Lovelace), córka znanego poety, lorda Byrona.
Matka Ady, po tym jak przyłapała Byrona na romansie z jego przyrodnią siostrą, porzuciła męża, a z kilkuletniej córki postanowiła wykorzenić wszelkie „poetyckie talenta", której jej zdaniem do niczego dobrego nie prowadzą. A że matematyka zdała się jej całkowitym przeciwieństwem poezji, edukacja małej Ady była ograniczona niemal tylko do tej dziedziny nauki.
W efekcie nastoletnia Ada opanowała większość podstawowych zagadnień rachunku różniczkowego i całkowego. A matematyka była dla niej „najskuteczniejszym z narzędzi pozwalających mizernemu ludzkiemu umysłowi pojąć sens dzieła Stwórcy", a także „jedynym językiem zdolnym wyrazić najważniejsze prawa natury".
Młoda asystentka Babbage'a
Mając niewiele ponad 20 lat, Ada opublikowała obszerne komentarze do tekstu naukowego prezentującego maszynę analityczną Babbage'a. W tekście tym kładła nacisk na to, że maszyna ta mogłaby przetwarzać praktycznie dowolne dane (nie tylko cyfry, ale też słowa, dźwięki/nuty, obrazy) w każdy ustalony przez człowieka sposób. Tym samym po raz pierwszy przedstawiła ludziom skrystalizowaną ideę tego, co dzisiaj nazywamy komputerem.
W jednym z załączników, pokazując, jak taka maszyna analityczna mogłaby np. generować liczby Bernouliego, Ada zamieściła sekwencję ponumerowanych i opatrzonych komentarzami instrukcji, dzięki którym maszyna wykona zlecone zadanie. Można tam wyróżnić takie elementy jak podprogramy wykonujące powtarzające się ciągi działań, do których można powracać z poziomu programu głównego, oraz zagnieżdżone w nich pętle rekurencyjne. Krótko mówiąc – był to pierwszy na świecie kompletny program komputerowy (*).
Język na jej cześć
Prawie 130 lat później stworzono, na zlecenie Departamentu Obrony USA, niezadowolonego ze wszystkich wówczas istniejących języków programowania (tzn. ich sprawności, czytelności, itd.), nowy język. Jego składnia została zaprojektowana w taki sposób, aby zminimalizować szanse popełnienia trudnych do wykrycia błędów. Rozbudowany i aktualizowany, jest w użyciu do dzisiaj. Na cześć pierwszej programistki na świecie nazwano go Ada.
(*) A raczej jest to zapis czegoś, co de facto mogłoby by ć kompletnym programem komputerowym, gdyby przełożyć ów algorytm na język programowania. Ale to już jest dzielenie włosa na czworo. Ada Lovelace powszechnie uważana jest za pioniera programowania, a czy słusznie, czy nie – to już zupełnie inna historia.
