Pełna automatyzacja

Czym jest makropolecenie? To nic innego, jak uporządkowany zestaw rozkazów zapisany w postaci jednego polecenia, które możesz w prosty sposób wywoływać np. za pomocą określonego skrótu klawiszowego bądź kliknięcia myszką jakiegoś konkretnego elementu interfejsu. Czujny czytelnik z pewnością zauważy podobieństwo tej znacznie uproszczonej definicji do skryptów. Podobieństwo rzeczywiście jest, jednak przyjęło się, że z makropoleceniami mamy do czynienia w przypadku korzystania z programów biurowych (m.in. pakiet MS Office, OpenOffice.org) czy graficznych (Adobe Photoshop, CorelDRAW). Skrypty dotyczą raczej programów administracyjnych, funkcji i poleceń samego systemu operacyjnego. Warto jednak pamiętać, że podział ten jest trochę sztuczny i na dobrą sprawę w obu wypadkach chodzi o to samo – o usprawnienie pracy.

Popularne programy, o których wspomnimy w artykule, zawierają rozbudowane moduły programistyczne, umożliwiające niemal tworzenie kompletnych aplikacji, działających bądź to w połączeniu z dokumentem utworzonym w danym programie (np. arkuszem Excela), bądź też czasami samodzielnie. Bez obaw – nie będziemy tutaj wyjaśniać zawiłych arkanów sztuki programistycznej, lecz skupimy się na funkcjach, które umożliwiają rejestrację makropolecenia bez wprowadzania przez użytkownika choćby jednej linijki kodu.

Wystarczy, że za pomocą klawiatury (skrótów klawiszowych) oraz myszki możesz wykonać jakąś czynność i wiesz, że aby uzyskać odpowiedni rezultat, musisz tę czynność powtórzyć wielokrotnie. Funkcje tworzenia makropoleceń w wielu programach umożliwiają „nagranie” takiego cyklu poleceń w postaci makropolecenia. Z pewnością takie rozwiązanie znacznie ułatwi pracę. Pokazujemy, w jaki sposób zarejestrować makropolecenie w różnych aplikacjach. Od razu jednak zaznaczamy, że pominęliśmy szczegółową prezentację tworzenia makr w programach, które co prawda umożliwiają ich tworzenie, ale po uprzednim zaprogramowaniu (kodowaniu) makr, a nie „nagrywaniu” operacji użytkownika.

Możliwości nagrywania makr nie mogło zabraknąć w najpopularniejszym pakiecie biurowym Microsoftu. Pokazujemy, jak tworzyć, a właściwie nagrywać proste makra w różnych programach wchodzących w skład najnowszej wersji tego pakietu

Aby móc rejestrować makra w Wordzie 2007, należy najpierw aktywować dodatkowe elementy interfejsu. Kliknij przycisk Microsoft Office, a następnie z rozwiniętego menu wybierz Opcje programu Word.

Upewnij się, że w oknie Opcje programu Word jest wybrana z lewej strony kategoria Popularne. Następnie, w sekcji Najczęściej używane opcje w pracy z programem Word zaznacz pole wyboru Pokaż kartę Deweloper na Wstążce i kliknij OK.

W oknie głównym programu pojawi się nowy element – zakładka Deweloper. Kliknij ją.

W zakładce Deweloper kliknij znajdujący się w grupie Kod przycisk Zarejestruj marko.

Wyświetli się okno Rejestrowanie makra, w którym – w polu Nazwa makra – wpisz swoją własną nazwę dla tworzonego makropolecenia, np. Test. Następnie z listy Przechowaj makro w wybierz szablon lub dokument, w którym tworzone makro ma być zapisane. Jeżeli chcesz utworzyć globalne makro (będzie działało w każdym nowo utworzonym dokumencie), pozostaw domyślnie wybieraną pozycję Wszystkie dokumenty. W polu Opis możesz umieścić krótki opis tworzonego makra, np. Makro testowe. Teraz uwaga! Jeżeli chcesz od razu przejść do nagrywania makra, kliknij przycisk OK. Zanim to zrobisz, zapoznaj się z kolejnymi dwoma punktami dotyczącymi przypisania makra do przycisku lub do skrótu klawiszowego.

Jeżeli chcesz przypisać makro do przycisku, który możesz kliknąć w oknie programu, w sekcji Przypisz makro do wybierz Przycisk. W oknie Opcje programu Word automatycznie przełączonym na kategorię Dostosowywanie, z listy Dostosuj pasek narzędzi Szybki dostęp wybierz dokumenty, dla jakich ma być widoczny przycisk aktywujący makro, które będziesz nagrywał. Jeżeli pozostawisz domyślne ustawienie Dla wszystkich dokumentów, przycisk aktywujący makro będzie dostępny w każdym nowo edytowanym dokumencie. Z listy makr widocznej po lewej stronie wybierz makro (w naszym przykładzie Normal.NewMacros.Test – zwróć uwagę, że ostatni człon tej nazwy jest przypisaną przez ciebie nazwą dla tworzonego makra) i kliknij Dodaj. Kliknij OK, by rozpocząć rejestrowanie makra.

Jeśli chcesz przypisać makro do skrótu klawiszowego, kliknij w oknie przycisk Klawiatura. Upewnij się, że w oknie Rejestrowanie makra na liście Polecenia jest zaznaczone twoje nowe makro – w naszym przykładzie Normal.NewMacros.Text. Ustaw kursor w polu Naciśnij nowy klawisz skrótu i wciśnij kombinację klawiszy, za której pomocą chcesz wywoływać dane makro, np Ctrl+S. Uwaga! Jeżeli wybierzesz kombinację, która jest już używana przez jakieś polecenie Worda, zobaczysz w oknie informujący o tym komunikat. Przykładowo po wybraniu kombinacji klawiszy [Ctrl]+[S] pojawiła się informacja Aktualnie przypisany do FileSave. Gdy już wybierzesz skrót niekolidujący z inną funkcją programu (co będzie zasygnalizowane komunikatem Aktualnie przypisany: [nie przypisany]), kliknij przycisk Przypisz, a następnie Zamknij. Rozpocznie się rejestracja nowego makra.

W trakcie rejestracji makra możesz używać wszelkich poleceń i klikać w nie myszką. Zostanie to nagrane. Jeżeli jednak przeprowadzasz operacje na tekście, pamiętaj, by tekst zaznaczać za pomocą klawiatury, a nie przeciągnięciem myszy, gdyż tylko zaznaczenia klawiaturą zostaną zarejestrowane. Gdybyś chciał podczas rejestrowania makra użyć polecenia, którego nie zamierzasz nagrywać, przed jego użyciem kliknij przycisk Wstrzymaj rejestrowanie. By zakończyć nagrywanie makra, kliknij Zatrzymaj rejestrowanie.

Makro zarejestrowane, ale gdzie ono jest? Pamiętaj, że jeżeli użyłeś przed rejestracją makra funkcji przypisania do skrótu klawiszowego lub przycisku, to aby wywołać nagrane makro, wystarczy użyć przypisanego skrótu bądź przycisku na pasku w oknie. A jeżeli nie zdecydowałeś się na przypisanie? Wtedy kliknij przycisk Makra.

Pojawi się okno Makra, w którym znajduje się lista ze wszystkimi dotychczas zarejestrowanymi makrami. Wybierz makro, które chcesz uruchomić, i kliknij Uruchom.

Jeżeli już raz uaktywniłeś zakładkę Deweloper w jakimś programie wchodzącym w skład pakietu MS Office, będzie ona widoczna także w innym programie. Gdyby jednak tak nie było, wykonaj analogiczne działania jak w krokach od 1 do 3 powyższego warsztatu dotyczącego Worda. Zakładamy, że zakładka jest już widoczna w oknie głównym Excela. Kliknij ją zatem.

Procedura rejestrowania makra jest bardzo podobna jak w Wordzie, ale nieidentyczna. Kliknij przycisk Zarejestruj makro.

Pojawi się okno Rejestrowanie makra. Wpisz nazwę tworzonego makra – w polu Nazwa makra, możesz ustawić klawisz skrótu do wywołania makra. Dostępna jest jedynie kombinacja klawisza [Ctrl] z dowolnym innym klawiszem. Jeżeli chcesz przypisać makro tylko do aktualnie edytowanego skoroszytu, z listy Przechowaj makro w wybierz Ten skoroszyt. W polu Opis wstaw ewentualne objaśnienia dotyczące danego makra. Kliknij OK, by rozpocząć rejestrację makra.

Aby zatrzymać rejestrowanie makra, kliknij przycisk Zatrzymuj rejestrowanie. W Excelu nie ma funkcji wstrzymywania rejestrowania (która jest dostępna w Wordzie), za to w jej miejscu, w grupie Kod znajduje się przycisk Użyj odwołań względnych. Do czego on służy? Działa jak przełącznik. Jeżeli uaktywnisz go (klikniesz) przed rozpoczęciem rejestracji makra, to wszelkie działania tak zarejestrowanego makra będą wykonywane względem komórki zaznaczonej w momencie wywołania makra. Przykładowo: jeżeli w momencie rejestrowania makra była aktywna komórka B10, a w trakcie rejestracji wykonałeś jakieś działania na komórce B12, to gdy później wywołasz makro, a aktywna będzie komórka np. C1, działania zostaną wykonane na komórce C3. Z kolei, gdyby przełącznik był wyłączony, wywołanie makra spowoduje wykonanie działań naszego przykładowego makra na komórce B12 bez względu na to, która komórka była zaznaczona przed jego wywołaniem.

Uruchamianie makr odbywa się identycznie jak w przypadku Worda. Przyjrzyj się krokom 9 i 10 poprzedniego warsztatu.

Nie tylko pakiety biurowe stwarzają możliwość rejestrowania powtarzalnych czynności w postaci makr. Funkcja tworzenia makr jest także implementowana w wielu programach graficznych. Tutaj przedstawimy ją na przykładzie popularnego programu graficznego CorelDRAW w jego najnowszej wersji X3.

Uruchom program CorelDRAW X3. Następnie z menu Narzędzia wybierz pozycję Visual Basic oraz Rejestruj.

Pojawi się okno Zapisz makro. Podaj w nim kolejno nazwę tworzonego makra (w polu Nazwa makra), ustal, do jakich elementów makro ma zastosowanie – jeżeli do aktualnego pliku, to na liście Zachowaj makro w pozostaw domyślne zaznaczenie Rysunek1. Możesz również dopisać ewentualny opis makra w polu Opis. Kliknij OK, by rozpocząć rejestrację makra.

Aby zatrzymać rejestrację makra, ponownie rozwiń menu Narzędzia, wybierz pozycję Visual Basic i kliknij Zatrzymaj. Możesz także wstrzymać tylko rejestrację, klikając Pauza.

Jeżeli chcesz odtworzyć zarejestrowane wcześniej makro, rozwiń menu Narzędzia, wybierz Visual Basic, a następnie kliknij pozycję Odtwórz.

Zobaczysz okno CorelDRAW X3 - makra Visual Basic. Na liście w oknie wybierz nagrane wcześniej makro i kliknij przycisk Run.