Stare przeboje na dysku

• Dowolny magnetofon wyposażony w gniazdo wyjścia audio lub przynajmniej w gniazdo słuchawkowe (teoretycznie wystarczy nawet stary walkman)
• Komputer wyposażony w kartę dźwiękową lub układ dźwiękowy, gniazdo wejściowe audio oraz napęd CD (w praktyce każdy działający dziś komputer ma odpowiednie wyposażenie)
• Oprogramowanie do rejestracji dźwięku z różnych źródeł (znajdziesz na naszym krążku)
• Dużo wolnego czasu – kopiowanie godzinnego nagrania analogowego (z kasety, z płyty winylowej), zajmie co najmniej godzinę

Wyposażony w odpowiednie oprogramowanie komputer nie tylko umożliwi zapis starych nagrań w trwalszym i łatwiejszym do powielania cyfrowym formacie. Dodatkowo dzięki specjalnym filtrom dźwiękowym ułatwi ich poprawienie – usunięcie szumów czy trzasków. Nie zwlekaj, bo jakość zapisu na kasetach magnetofonowych, nawet gdy nie są używane, z biegiem czasu nieubłaganie spada. Opisywane przez nas porady zastosujesz nie tylko do przegrywania muzyki z kaset magnetofonowych, ale także płyt gramofonowych.

Jednak analogowe kasety i płyty winylowe to już obecnie niewielka część nośników audio. Muzykę przechowuje się dziś głównie na płytach CD, towarzyszy także filmom DVD, plikom wideo przechowywanym na komputerze, czy nawet niektórym stronom internetowym. W dalszej części artykułu wyjaśniamy, jak przegrać dźwięk z płyt CD, filmów DVD, plików wideo i ze stron WWW do postaci plików dźwiękowych zapisanych np. w popularnym formacie MP3.

Zakładamy, że masz magnetofon lub gramofon (w zależności od tego, czy chcesz nagrywać dźwięk z kaset czy z płyt winylowych) umożliwiający odtworzenie zgromadzonych na analogowych nośnikach nagrań. W warsztacie przedstawiamy podłączanie magnetofonu. W przypadku gramofonu należy postępować podobnie. Kolejną kwestią jest odpowiednie ustawienie miksera audio w samym systemie. Pokazujemy to na przykładzie Windows Vista, ale w Windows XP postępuje się w podobny sposób.

Sposób połączenia zależy od modelu magnetofonu. Założyliśmy, że twój sprzęt jest wyposażony chociażby w gniazdo słuchawkowe. Do przegrywania muzyki z kaset magnetofonowych należy użyć sprzętu stereofonicznego.

Przyjrzyj się gniazdom widocznym na urządzeniu. W naszym przykładzie posłużyliśmy się używanym, starym modelem miniwieży firmy Elta. To niedrogie i wciąż działające urządzenie było wyposażone jedynie w gniazdo słuchawkowe. Nie mając wyboru, właśnie z tego gniazda skorzystaliśmy. Jeżeli twój sprzęt jest wyposażony w złącze opisane jako Audio Out, Auxiliary Out, AUX Out lub Line Out, wykorzystaj właśnie to złącze. Ze słuchawkowego korzystaj tylko w ostateczności.

W naszym przykładzie gniazdo słuchawkowe ma postać pojedynczego złącza typu minijack stereo. Jeżeli w twoim magnetofonie znajdują się wyjścia audio, mogą one również mieć postać minijacka, ale spotykane są także złącza typu RCA (tzw. cinch), po jednym na każdy kanał.

Przyjrzyj się teraz złączom audio w twoim komputerze. Bez względu na to, czy twój pecet jest wyposażony w kartę/układ dźwiękowy emitujący dźwięk stereo czy w podsystem audio klasy 7.1, z całą pewnością powinien mieć gniazdo wejścia liniowego audio. Ma ono najczęściej postać gniazdka typu minijack (inne formy są spotykane jedynie w zaawansowanych systemach audio) i jest oznaczone niebieskim kolorem, a niekiedy także charakterystycznym piktogramem

. Uwaga! Jeżeli korzystasz z laptopa, możesz nie mieć gniazda wejściowego dla sygnału audio. W takim przypadku będziesz musiał się posłużyć gniazdem mikrofonu, które jest najczęściej oznaczone kolorem czerwonym oraz charakterystycznym symbolem.

Do połączenia gniazda słuchawkowego z wejściem liniowym audio w komputerze powinien wystarczyć zwykły kabel zakończony stereofonicznymi wtyczkami typu minijack (1). W przypadku sprzętu audio wyposażonego w gniazda typu RCA warto posłużyć się dodatkowo odpowiednią przejściówką – z jednej strony dwie wtyczki RCA, a z drugiej gniazdko minijack (2). Okablowanie oraz przejściówkę można kupić w każdym sklepie z osprzętem elektronicznym. Połącz wyjście audio lub gniazdo słuchawkowe magnetofonu z wejściem liniowym audio w komputerze.

Włóż do magnetofonu kasetę. Teraz będziesz wykonywał działania na komputerze.

Zakładamy, że system Windows jest już uruchomiony. Rozwiń menu Start i wybierz Panel sterowania.

W oknie Panel sterowania wybierz kategorię Sprzęt i dźwięk. Następnie kliknij Dźwięk.

W oknie Dźwięk upewnij się, że pod zakładką Odtwarzanie jest zaznaczone urządzenie oznaczające głośniki podłączone do komputera – np. Speaker/HP, a następnie kliknij przycisk Właściwości.

W kolejnym oknie, Właściwości: Speaker/HP, upewnij się, że pod zakładką jest wybrana na liście Ogólne pozycja Użyj tego urządzenia (włącz), i przejdź do zakładki Poziomy. Jeżeli magnetofon podłączyłeś do gniazda mikrofonu (np. w laptopie), upewnij się, że obok suwaka Microphone jest widoczny symbol przekreślonego głośnika. Jeżeli tak nie jest, kliknij ikonę głośnika – ikona zmieni się na przekreśloną. Kliknij OK.

Powrócisz do okna Dźwięk. Wybierz zakładkę Nagrywanie. Jeżeli masz wejście liniowe audio, wybierz je z listy. Jeżeli jednak korzystasz z laptopa, w którym jedynym wejściem dla dźwięku jest gniazdo mikrofonu, wybierz Microphone i kliknij Właściwości.

W oknie Właściwości: Nagrywanie przejdź do zakładki Poziomy i jeżeli korzystasz z gniazda mikrofonu jako wejściowego, upewnij się, że suwak Microphone Boost jest przesunięty maksymalnie w lewo. Pozostałych opcji nie musisz zmieniać. Kliknij OK.

Powrócisz do okna Dźwięk. Włącz odtwarzanie w magnetofonie. Jeżeli system jest skonfigurowany poprawnie, to przy zaznaczonej pozycji Microphone powinieneś widzieć skaczący słupek dynamiki dźwięku. Kliknij OK. Zamknij okno Dźwięk, a także wszystkie pozostałe okna panelu sterowania.

Jeżeli masz bogaty zbiór kaset (lub płyt winylowych), a nie masz działającego sprzętu do ich odtworzenia, rozważ zakup takiego urządzenia. Poszperaj w internetowych aukcjach, na których często można znaleźć używany, ale wciąż sprawny sprzęt do odtworzenia starych nagrań i przegrania ich na komputer. Ceny używanych magnetofonów stereofonicznych (sprzęt monofoniczny z oczywistych względów odradzamy) zaczynają się już nawet od 15–20 złotych. W przypadku gramofonów wydatek może być większy, ale także można znaleźć urządzenia za dwucyfrową kwotę. Oczywiście radzimy sprawdzić sprzęt przed zakupem, najlepiej osobiście kontaktując się ze sprzedającym. Upewnij się także, czy kupowane urządzenie jest wyposażone w gniazdo wyjścia audio, które umożliwi połączenie go z komputerem.

Polecamy aplikację Audacity, jako narzędzie do nagrywania dźwięku odtwarzanego z kaset (lub płyt gramofonowych). Na naszym krążku znajdziesz wersję 1.3.9 beta. Nie opisujemy procesu instalacji, gdyż przebiega on standardowo – po prostu po uruchomieniu kreatora instalacji należy potwierdzać kolejne etapy. Nie trzeba modyfikować domyślnych ustawień. Program uruchomi się automatycznie po zakończeniu instalacji. Zainstaluj też pakiet Lame for Audacity, co umożliwi zapis rejestrowanej przez Audacity muzyki od razu w formacie MP3.

Podczas pierwszego uruchomienia programu zobaczysz okno Audacity First Run. Upewnij się, że na rozwijanej liście jest wybrana pozycja Polski, i kliknij OK.

Po chwili pojawi się okno Welcome to Audacity!. Zamknij je, klikając OK.

W głównym oknie programu Audacity rozwiń menu Edytuj i wybierz z niego pozycję Preferences... (niestety, nie wszystkie opcje zostały spolszczone).

W oknie Właściwości Audacity po lewej stronie wybierz kategorię Devices. Upewnij się, że w sekcji Odtwarzanie oraz Nagrywanie są wybrane właściwe urządzenia – te, które wcześniej konfigurowałeś w systemie, np. Speaker/HP (Realtek High Defini oraz Microphone (Realtek High Defini. Kliknij OK.

Ustaw odpowiednio kasetę w magnetofonie. W oknie programu: Audacity kliknij przycisk zaznaczony na obrazku widocznym poniżej i włącz odtwarzanie kasety. W oknie programu powinieneś zaobserwować, jak wykres ścieżki audio wypełnia się dwoma wykresami dźwięku (po jednym na każdy kanał). Przerwij nagrywanie, klikając przycisk pauzy, i odtwórz zarejestrowany materiał. Jeżeli dźwięk będzie przesterowany, zmniejsz głośność w magnetofonie. Jeżeli twój magnetofon jest wyposażony w korektor dźwięku (equalizer), ustaw mu całkowicie płaską charakterystykę dźwięku. Wyłącz też wszelkie funkcje podbicia basu, tonów wysokich itp.

Ponownie spróbuj nagrać fragment odtwarzany z kasety. Jeżeli mimo regulacji w magnetofonie dźwięk nadal będzie przesterowany (co jest możliwe, jeżeli korzystasz z gniazda mikrofonu w komputerze), w oknie Audacity przesuń suwak, służący do regulacji wzmocnienia wejściowego, nawet do pozycji odpowiadającej wartości 0,1 (patrz obrazek). Powinno to odczuwalnie poprawić jakość nagrania.

Przeprowadź serię nagrań próbnych, starając się uzyskać zadowalające brzmieniowo nagranie.

Kiedy już nagrasz całą piosenkę z kasety, zapiszesz ją w formacie MP3. W oknie Audacity rozwiń menu Plik i zaznacz pozycję Eksportuj....

Pojawi się okno, w którym możesz wprowadzić podstawowe informacje o nagranym utworze w następujących polach. Informacje te zostaną przekształcone w tzw. tagi ID3 i będą przechowywane razem z eksportowanym plikiem. Po wypełnieniu danych kliknij OK.

W oknie dialogowym Eksportuj Plik wybierz docelowy folder do zapisania pliku MP3. Wpisz jego nazwę w polu Nazwa pliku i kliknij przycisk Opcje....

W kolejnym oknie: Sprecyzuj Opcje MP3 w sekcji Ustawienia eksportu dla MP3, wybierz opcję Zmienna, z listy Jakość wybierz 5, 110-150 kbps, z listy Zmienna Szybkość wybierz Szybkie, a obok napisu Tryb Kanału zaznacz opcję Stereo. Kliknij OK, by zatwierdzić zmiany. Nagrania z kaset są zawsze gorszej jakości, dlatego ustawianie maksymalnej możliwej jakości MP3 to strata czasu i marnowanie miejsca na dysku. Proponowane przez nas ustawienia w żadnym razie nie powinny zubożyć i tak już średniej jakości nagrań z kaset.

Powrócisz do okna Eksportuj Plik. Kliknij przycisk Zapisz. Ustawienia jakości MP3 wprowadzone w poprzednim kroku są przez program Audacity pamiętane, więc podczas kolejnego eksportu nagrania do pliku MP3 nie musisz ich wprowadzać ponownie.

Jeżeli chcesz odszumić nagranie (np. kaseta źródłowa była już bardzo złej jakości), zaznacz najpierw fragment nagrania zawierający szumy (najlepiej do tego celu wykorzystać np. chwilę ciszy między utworami nagranymi na taśmie, zaznacz taki moment myszką), następnie z menu Efekty wybierz Odszumiacz....

W oknie: Odszumiacz kliknij przycisk Pobierz próbkę szumu. Program pobierze próbkę na podstawie fragmentu, który wcześniej zaznaczyłeś.

W oknie programu Audacity dwukrotnym kliknięciem na nagranej ścieżce audio zaznacz całe nagranie (możesz też w celu zaznaczenia całego nagrania posłużyć się skrótem klawiszowym [Ctrl]+[A]), a następnie ponownie wywołaj okno odszumiacza.

W oknie Odszumiacz w sekcji Krok 2 zostaną już automatycznie ustawione parametry filtra odszumiającego. Kliknij OK, by zastosować odszumianie dla całego nagrania. Kliknięcie przycisku Podgląd pozwoli na odsłuch fragmentu nagrania po zastosowaniu filtra odszumiającego. Jeżeli nie podoba ci się wynik działania filtra, użyj przycisku Cofnij.

Najpopularniejszym nośnikiem muzyki jest wciąż płyta CD. Na krążku dołączonym do bieżącego wydania PC Formatu zamieściliśmy oprogramowanie Cdex, które pozwala szybko przekopiować piosenki z płyt CD Audio i zapisać je od razu w formacie MP3, z uwzględnieniem informacji o wykonawcy, tytule piosenki i tytule albumu.

Instalacja programu przebiega standardowo. Klikaj kolejno etapy bez wprowadzania jakichkolwiek zmian w ustawieniach kreatora instalacji. Po zakończeniu tego procesu dwukrotnie kliknij umieszczoną na pulpicie Windows ikonę CDex, by uruchomić program.

Jeżeli zobaczysz komunikat o treści pokazanej na ilustracji, kliknij Tak, a wszystko będzie działać. W oknie głównym programu CDex Version 1.51 rozwiń menu Options i wybierz pozycję Settings.

W oknie CDex configuration przejdź do zakładki Remote CDDB. W polu Your E-maill address wpisz adres e-mailowy. Nie musi to być twój prawdziwy adres. Wystarczy dowolny adres wg składni: adres@domena.pl. Chodzi o internetową usługę dostępu do bazy danych CD i piosenek. Po wpisaniu dowolnego adresu w widocznym oknie uzyskasz do niej dostęp, co pozwoli na łatwe, automatyczne nazwanie przegrywanych z płyty CD utworów.

W nadal otwartym oknie CDex configuration przejdź do zakładki Encoder. Tutaj masz wpływ na jakość wynikowych plików MP3. Domyślne ustawienia powinny w zupełności wystarczyć, jednak jeżeli zależy ci na lepszej jakości, wybierz z listy Bitrate Min wyższą niż aktualnie wybrana 129 kbps wartość. Możesz już zamknąć okno konfiguracyjne, klikając OK.

Włóż, jeżeli jeszcze tego nie zrobiłeś, płytę CD Audio do napędu optycznego w komputerze. Program automatycznie rozpozna ścieżki audio, a ich lista pojawi się w oknie głównym CDex Version 1.5.1. Teraz z menu CDDB wybierz Read Remote CDDB (komputer musi być podłączony do internetu). Jeżeli dla twojej płyty zostaną znalezione niejednoznaczne wyniki, pojawi się okienko Found Inexact Match. Wybierz w nim pozycję odpowiadającą umieszczonemu w napędzie albumowi muzycznemu i kliknij OK.

Nazwy utworów z płyty pojawią się automatycznie na liście w oknie programu. Na pasku narzędziowym wyświetlonym przy prawej krawędzi okna kliknij ikonę

.

W trakcie przegrywania ścieżek proces będzie ilustrowany w oknie Extracting CD Tracks. Gdy przegrywanie się zakończy, powrócisz do głównego okna programu. O udanej operacji będą świadczyły wpisy widoczne w kolumnie Status w każdym wierszu (dla każdej piosenki). Możesz już zamknąć program Cdex. Gotowe empetrójki odnajdziesz w folderze \Moja muzyka\MP3.

Jeżeli masz możliwość korzystania z dwóch komputerów, możesz zarejestrować dowolny dźwięk, który da się odtworzyć w komputerze. Wystarczy, że oba komputery połączysz analogowym przewodem audio (np. opisywanym w głównej części artykułu przewodem zakończonym wtyczkami minijack stereo). Wyjście głośnikowe/słuchawkowe jednego komputera łączysz z wejściem liniowym/mikrofonowym drugiej maszyny. Na maszynie rejestrującej nagranie posłuż się programem Audacity. Metoda ta ma tę zaletę, że pozwala zarejestrować dowolny dźwięk, niezależnie od formy, w jakiej jest przechowywany. Nie mają tu znaczenia jakiekolwiek zabezpieczenia typu DRM itp., gdyż dźwięk jest odtwarzany analogowo.