Wspólny komputer

Dzięki stworzeniu niezależnego konta użytkownika dla każdej osoby, która z komputera będzie korzystała, wszyscy będą mogli ustawić swoją tapetę, chronić pliki z ważnymi danymi, bez obaw, że ktoś inny zrobi im nieporządek w ustawieniach.

Pozostawienie uprawnień administratora na specjalnym koncie i praca z uprawnieniami zwykłego użytkownika ma też dodatkowe zalety. Jeżeli do komputera dostanie się złośliwy kod modyfikujący system operacyjny, to tak naprawdę nic się nie stanie. Jest on bowiem uruchamiany z prawami aktualnie zalogowanego użytkownika. Bez podania hasła administratora złośliwy kod uruchomiony z konta zwykłego użytkownika nie będzie potrafił zrobić żadnych szkód.

Windows 7 udostępnia kilka wbudowanych narzędzi umożliwiających zakładanie i usuwanie kont użytkowników oraz zarządzanie nimi. Zdecydowanie najprostszym w obsłudze rozwiązaniem jest aplet panelu sterowania o nazwie Konta użytkowników. Za pomocą tego właśnie modułu tworzysz konta dla wszystkich osób korzystających z komputera.

Uruchom komputer, poczekaj na załadowanie się systemu operacyjnego. Przyjmujemy, że nie zakładałeś dotychczas żadnych nowych kont, a komputer korzysta ze standardowo tworzonego podczas instalacji konta użytkownika o uprawnieniach administratorskich (zakładamy, że dostęp do tego konta nie jest chroniony hasłem). Po uruchomieniu systemu rozwiń menu Start i kliknij Panel sterowania.

W oknie Panel sterowania w grupie Konta użytkowników i filtr rodzinny kliknij odnośnik Dodaj lub usuń konta użytkowników.

W kolejnym oknie powinieneś zobaczyć co najmniej dwa konta. Jedno z nich (w naszym przykładzie o nazwie Tester) to konto administracyjne utworzone podczas instalacji systemu, a drugie to standardowo wyłączone (nie można się na nie zalogować) konto Gość. W celu dodania nowego konta kliknij odnośnik Utwórz nowe konto.

W kolejnym oknie zobaczysz pole na nazwę tworzonego konta oraz opcje określające typ tworzonego konta. Zacznij od utworzenia konta osobie, która będzie pełniła rolę domowego administratora (np. sobie). Zalecamy, byś dla tworzonego konta ustawił opcję Użytkownik standardowy. Gdy wpiszesz nazwę konta i wybierzesz jego typ, kliknij przycisk Utwórz konto.

Nowe konto pojawi się na liście istniejących w systemie kont. Kliknij nazwę utworzonego konta, a następnie w kolejnym oknie kliknij odnośnik Utwórz hasło.

W następnym oknie zobaczysz pola przeznaczone na nowe hasło – wypełnij je. Nie zapomnij również wpisać tzw. wskazówki do hasła. Kliknij przycisk Utwórz hasło.

Hasło do nowo utworzonego konta jest już ustawione. Teraz musisz ustawić również hasło dostępu do konta administracyjnego utworzonego podczas instalacji Windows. Jeżeli tego nie zrobisz, każdy będzie mógł wejść na to konto i zmienić ustawienia komputera. Brak hasła do konta administracyjnego to również furtka dla złośliwego oprogramowania. Kliknij odnośnik Zarządzaj innym kontem, następnie kliknij nazwę konta administracyjnego i w sposób analogiczny do kroku 6 przypisz temu kontu hasło.

Utwórz teraz konta pozostałym członkom rodziny. Każde z tych kont również ustaw jako konto użytkownika standardowego. Postępuj analogicznie do kroków 3 i 4.

Wiele instalatorów aplikacji daje użytkownikowi wybór, czy dany program ma być zainstalowany tylko dla aktualnie zalogowanego użytkownika, czy też dla wszystkich kont użytkowników na danym komputerze. Warto o tym pamiętać, bo program zainstalowany dla wszystkich użytkowników (taka instalacja wymaga uprawnień administratorskich; możesz ją wykonać z konta użytkownika standardowego, ale musisz znać hasło administratora) będzie „pamiętał” osobiste ustawienia poszczególnych osób. Na przykład po instalacji pakietu MS Office i pierwszym uruchomieniu dowolnego programu z tego pakietu (np. Worda) pojawi się na ekranie okno dialogowe z prośbą o wprowadzenie nazwy użytkownika i inicjałów. Taki komunikat wyświetli się u każdego użytkownika, mimo że pakiet został zainstalowany tylko raz. Dzięki temu tworzone później dokumenty będą automatycznie oznaczane informacją, do kogo należą.

Po utworzeniu kont użytkowników system tworzy do każdego konta zestaw danych zwany profilem użytkownika. W ramach profilu przechowywane są takie informacje, jak ustawienia tapety pulpitu, rozmieszczenie ikon na pulpicie, a także zestaw standardowych folderów.

Każdy z użytkowników dysponuje własnym zestawem automatycznie tworzonych podczas pierwszego logowania folderów. Ich nazwy widoczne są na ilustracji. Wszystkie foldery są domyślnie ustawiane dla programów pracujących w systemie. Na przykład zainstalowany Word zapisze dokumenty w folderze Moje dokumenty należącym do aktualnie zalogowanego użytkownika. Podłączony aparat cyfrowy skopiuje zdjęcia do folderu Moje obrazy. Pliki pobrane poprzez przeglądarkę internetową zostaną umieszczone w folderze Pobrane. Zakładki z Internet Explorera będą zapisane w Ulubione itd.

Choć każdy użytkownik dysponuje takim samym (ale nie tym samym) zestawem folderów, nie ma ryzyka, że przez przypadek plik zostanie umieszczony w folderze Moje dokumenty należącym do innej osoby. Na ilustracji widoczny jest zestaw folderów poszczególnych użytkowników. Folder aktualnie zalogowanego użytkownika jest oznaczony symbolem kłódki.

Próba wejścia do folderu innego użytkownika spowoduje wyświetlenie komunikatu informującego, że nie masz uprawnień do danego folderu. Taka operacja wymaga uprawnień administratorskich.

Oprócz folderów o nazwach odpowiadających nazwom kont użytkowników w systemie istnieje jeszcze jeden folder o nazwie Publiczny. Do tego folderu i widocznych w nim podfolderów (takich samych jak w przypadku innych kont) ma dostęp każdy. Chcąc zapisać dane w taki sposób, by dostęp do nich mieli wszyscy pozostali użytkownicy danego komputera, zapisz je po prostu w jednym z podfolderów folderu Publiczny.

Foldery „publiczne” są zintegrowane z mechanizmem bibliotek. Pokażemy to na przykładzie. Użytkownik Cezary przygotował w edytorze WordPad ważny dokument tekstowy dla wszystkich. Jak powinien go zapisać, by pozostali członkowie jego rodziny mieli do niego dostęp?

Najpierw w WordPadzie wywołaj funkcję zapisu. W oknie Zapisz jako otwarta jest biblioteka Dokumenty . Biblioteka ta przy domyślnej konfiguracji Windows 7 zawiera dwie lokalizacje. Lokalizacją, w której standardowo zapisywane są pliki, jest w tym przykładzie folder Moje dokumenty należący do aktualnie zalogowanego użytkownika (Cezarego). Wystarczy jednak z lewej strony okna rozwinąć kliknięciem strzałki foldery biblioteki Dokumenty, by zobaczyć folder Dokumenty publiczne.

Kliknij folder Dokumenty publiczne, nadaj plikowi nazwę (w naszym przykładzie: Ważna informacja), a następnie kliknij przycisk Zapisz. Dokument zostanie zapisany w folderze dostępnym dla każdego użytkownika mającego swoje konto w systemie.

Gdy inny użytkownik zaloguje się do swojego konta, wystarczy, że rozwinie menu Start i wybierze z niego pozycję Dokumenty. W oknie Dokumenty widoczny będzie zapisany wcześniej przez Cezarego plik. W analogiczny sposób każdy użytkownik może zapisywać innego typu dane: zdjęcia, muzykę, filmy itp., wybierając z danej biblioteki folder publiczny zamiast osobistego (zaczynającego się od Moje…).

Jeżeli chcesz, by pewna grupa plików, np. rodzinne zdjęcia, była dostępna dla każdego użytkownika, umieść ją w publicznym folderze. Folder ten jest dostępny dla każdego użytkownika przez bibliotekę Obrazy.

Dostęp do plików i folderów przechowywanych w ramach profilu danego użytkownika jest utrudniony dla pozostałych osób mających swoje konta na danym komputerze. Pokażemy, jak zmieniać uprawnienia dostępu do konkretnego folderu utworzonego poza profilem zalogowanego użytkownika.

Zacznij od utworzenia folderu poza profilem użytkownika. W naszym przykładzie będzie to folder C:\Poufne.

Wciśnij lewy klawisz [Alt] i dwukrotnie kliknij folder Poufne. Wyświetli się okno Właściwości: Poufne. Uaktywnij kartę Zabezpieczenia.

W ramce Nazwy grup lub użytkowników widoczne są nazwy grup użytkowników, którzy mają jakiekolwiek uprawnienia do danego folderu. Gdy zaznaczysz którąkolwiek z grup, zobaczysz w ramce Uprawnienia dla, jakie uprawnienia do danego obiektu ma dana grupa.

Aby zablokować dostęp do folderu konkretnej osobie (w naszym przykładzie będzie to użytkownik o nazwie Adam), kliknij przycisk Edytuj.

W oknie Uprawnienia dla Poufne kliknij przycisk Dodaj. Następnie w kolejnym oknie Wybieranie: Użytkownicy lub Grupy, w polu Wprowadź nazwy obiektów do wybrania wpisz nazwę użytkownika, któremu chcesz zablokować dostęp (w naszym przykładzie Adam) i kliknij przycisk Sprawdź nazwy. Komputer odszuka nazwę użytkownika i wprowadzi ją do wymienionego pola w pełnej formie. Kliknij OK.

Powrócisz do okna Uprawnienia dla Poufne. Na liście Nazwy grup lub użytkowników pojawił się nowy wpis. Zaznacz go. W dolnej części okna zobaczysz aktualne uprawnienia wybranego użytkownika. W naszym przykładzie Adam należy do grupy Użytkownicy, toteż ma on takie uprawnienia do obiektu, jak i grupa, do której należy (mówimy, że użytkownik dziedziczy uprawnienia grupy). Aby zablokować całkowicie dostęp do folderu, zaznacz pole wyboru w kolumnie Odmów przy opcji Pełna kontrola i kliknij OK. Pojawi się okno z informacją (przeczytaj ją!). Kliknij Tak. Zestaw uprawnień jest podzielony na dwie kolumny. W kolumnie Zezwalaj określa się czynności, które użytkownik (bądź grupa) może wykonywać na danym obiekcie, natomiast w kolumnie Odmów zaznacza się czynności, których wykonać nie można.

W ten sposób zablokowałeś dostęp do folderu Poufne wybranemu użytkownikowi. Aby uzyskać dostęp do folderu, dana osoba musi znać hasło administratora.

Wiele programów umieszcza swoje skróty na pulpicie użytkownika, który dany program zainstalował. Jeżeli użytkownikiem był administrator i zainstalował aplikację wszystkim osobom korzystającym z komputera, to i skrót będzie widoczny na wszystkich pulpitach. Ikona skrótu jest w takim wypadku umieszczana nie we wszystkich profilach użytkowników i znajdujących się w nich folderach pulpitu każdej osoby, lecz w folderze pulpitu należącym do ogólnodostępnego profilu publicznego. Tego samego, z którego korzystamy, chcąc udostępnić wszystkim dokument, zdjęcia czy muzykę.

Z jednej strony wykorzystanie profilu publicznego dla skrótów aplikacji na pulpicie jest wygodne, bo skrót umieszczony w jednym miejscu jest widoczny dla wszystkich. Z drugiej, jeżeli ktoś, posługując się koniecznym w tym przypadku hasłem administratora, usunie taki skrót, wszyscy stracą skrót ze swoich pulpitów. Rozwiązaniem tego problemu jest ręczne przeniesienie skrótu z pulpitu publicznego na pulpity osób, którym dany skrót jest potrzebny, a z pominięciem tych, które z danego programu korzystać nie zamierzają. Poniżej pokazujemy, jak to zrobić na przykładzie przeglądarki Mozilla Firefox.

Zaloguj się na konto z uprawnieniami administracyjnymi. Następnie za pomocą Eksploratora Windows odszukaj i otwórz folder \Użytkownicy\Publiczny.

Wciśnij lewy klawisz [Alt] i z pojawiającego się menu wybierz opcję Narzędzia, a następnie Opcje folderów.

W oknie Opcje folderów uaktywnij kartę Widok, zaznacz opcję Pokaż ukryte pliki, foldery i dyski i kliknij OK.

We wciąż otwartym oknie Eksploratora zobaczysz niewidoczny wcześniej folder Pulpit publiczny. Otwórz go.

Powinieneś zobaczyć ikonę skrótu widocznego u wszystkich. W naszym przykładzie jest to ikona przeglądarki Mozilla Firefox:

Otwórz drugie okno Eksploratora i przejdź do folderu Użytkownicy. Otwórz folder wybranej osoby i przeciągnij ikonę skrótu Firefoksa z okna pulpitu publicznego na folder pulpitu tej osoby. Przytrzymuj wciśnięty klawisz [Ctrl], dzięki czemu skopiujesz, a nie przeniesiesz skrót.

W analogiczny sposób skopiuj skrót do folderów pulpitów innych użytkowników, którzy z danego programu będą korzystać. Gdy zakończysz, usuń niepotrzebny już skrót z pulpitu publicznego.