Niezbędnik sportowca

Naręczny GPS Forerunner 405 może być wykorzystywany do treningów biegowych i rowerowych w towarzystwie wirtualnego partnera, który nadaje tempo i ułatwia osiągnięcie zamierzonych celów. Urządzenie mierzy też tętno i kadencję (liczba obrotów pedałami na minutę). Możliwe jest bezprzewodowe przesyłanie danych z treningów do komputera (podłączany do niego klucz USB, pełniący rolę nadajnika Wi-Fi, jest dostarczany z zegarkiem), a także transmisja niektórych danych między urządzeniami Forerunner 405.

Na wyprawie w nieznane przyda się urządzenie z GPS-em. Globalny system pozycjonowania umożliwi precyzyjne określanie położenia oraz odległości i prędkości poruszania się. Z kolei specjalne elektroniczne urządzenia wyświetlą informacje o ciśnieniu atmosferycznym i temperaturze, a nawet przybliżoną prognozę pogody na najbliższe godziny. Biegacze i rowerzyści, jeśli chcą analizować wydolność organizmu i kontrolować intensywność treningu, mają do wyboru m.in. monitory pracy serca i krokomierze.

Ceny turystycznych gadżetów zaczynają się od kilkudziesięciu złotych. Zegarek do obserwowania swojego tętna można kupić za 80 zł. Ale model z wieloma funkcjami, wyposażony w GPS, np. zegarek Suunto X10, kosztuje już około 2 tys. zł.

Urządzenia GPS przeznaczone specjalnie do turystyki pieszej i rowerowej są znacznie mniejsze i poręczniejsze niż te samochodowe, a dodatkowo – bardziej odporne na wodę i kurz oraz wstrząsy. Problemem bywa zasilanie. Ciągła praca układów GPS, niezbędna do uzyskania dokładnych odczytów, wiąże się z dużym poborem prądu z wbudowanych baterii. Zużycie energii można trochę ograniczyć, wyłączając na jakiś czas moduł odczytujący sygnał z satelity.

Bez względu na to, jakie masz urządzenia, jeśli wybierasz się w góry, zawsze opieraj się na swoim doświadczeniu turystycznym i zachowaj zdrowy rozsądek. Pamiętaj również o wpisaniu numeru telefonu służb ratowniczych w swoim telefonie komórkowym.

Niedoścignionym producentem turystycznych GPS-ów jest Garmin. Jego GPSmap 60CSx (cena z mapą GPmapa Topo – 1580 zł) to przykład idealnego urządzenia na wycieczkę. Zamiast wbudowanej baterii zastosowano w nim dwie standardowe baterie AA, które można łatwo wymienić. Model ten jest również wyposażony w kompas oraz barometr (mierzy ciśnienie atmosferyczne). Gdy nie da się wyznaczyć pozycji na podstawie danych z modułu GPS, można korzystać z urządzenia jak z kompasu lub wysokościometru.

Ważnym elementem urządzeń GPS jest zainstalowana w nich cyfrowa mapa. Mapy dostępne w Polsce są z reguły przystosowane do nawigowania po drogach samochodowych, W lesie lub z dala od drogi krajowej na ekranie zobaczysz swoją pozycję na zielonym jednolitym tle. Jedyną komercyjną aplikacją, która oferuje kilka map obszarów atrakcyjnych turystycznie, jak np. Tatrzańskiego Parku Narodowego czy Mazur, jest GPmapa Topo (cena 380 zł). Zawiera szlaki piesze i rowerowe oraz trójwymiarowy model terenu. Na mapie są też zaznaczone schroniska i pola namiotowe. W sieci można znaleźć podobne mapy, także bezpłatne, wykonane przez amatorów lub półprofesjonalistów.

Zamiennikiem turystycznego GPS-u może być znacznie lżejszy zegarek sportowy, wyposażony w elektroniczny kompas, barometr oraz termometr. Poinformuje on użytkownika o bliskim załamaniu pogody albo poda, na jakiej wysokości się znajduje i ile czasu jeszcze zajmie wejście na szczyt góry.

Wygenerowanie takich informacji umożliwia barometr i oprogramowanie zegarka, które analizuje dane o mierzonym przez barometr ciśnieniu atmosferycznym. Gdy spada ono szybko, jest prawdopodobne, że zbliża się burza. Ale obniżenie ciśnienia następuje też, gdy wspinasz się coraz wyżej. Zaawansowany zegarek sportowy powinien odróżniać te dwa zjawiska. Często użytkownik ma możliwość wprowadzania danych o wysokości nad poziomem morza, na jakiej aktualnie się znajduje, co pozwala komputerkowi w zegarku zweryfikować przyczynę spadku ciśnienia.

Opisane moduły pomiarowe zastosowano np. w zegarku Suunto Core (cena ok. 1000 zł) oraz Casio ProTrek PRW-1500 (1350 zł). Suunto Core rozpoznaje zmiany ciśnienia na tyle dokładnie, że automatycznie przełącza się między trybami analizowania ciśnienia lub zmieniającej się wysokości. Ponadto we wbudowanej pamięci zegarka znalazły się takie informacje, jak godzina wschodu i zachodu słońca dla wybranej lokalizacji na świecie oraz dziennik, w którym można rejestrować wszystkie parametry otoczenia.

ProTrek PRW-1500 poza wyznaczaniem kierunków świata, wysokości i ciśnienia udostępnia funkcję synchronizacji czasu – za pośrednictwem fal radiowych – ze stacjami kalibracyjnymi w Europie, Ameryce Północnej oraz Japonii. Jeśli użytkownik przekracza strefę czasową, może ręcznie zmienić wyświetlaną godzinę lub poczekać na automatyczną aktualizację. Z ciekawostek: zegarek ten wyświetla fazy księżyca oraz czas przypływów i odpływów oceanicznych.

Apple i Nike przygotowały serię produktów – obuwie i specjalne zestawy – Nike+. Jednym z zestawów jest Nike+ iPod Sport Kit (ok. 100 zł). Do iPoda podłącza się odbiornik, który komunikuje się z krokomierzem umieszczanym pod wkładką w bucie. Aplikacja zainstalowana w iPodzie umożliwia pomiar odległości oraz liczby spalonych kalorii, pozwala też dostosowywać rodzaj odtwarzanej muzyki do fazy treningu, np. na finiszu można słuchać dynamicznego utworu.

Postać zegarka mają też monitory pracy serca, potocznie nazywane pulsometrami. Ich główną funkcją jest rejestrowanie tętna przy użyciu specjalnego paska mocowanego wokół klatki piersiowej. Informacja o liczbie uderzeń serca na minutę trafia na wyświetlacz zegarka bezprzewodowo. W bardziej zaawansowanych modelach sygnał ten jest kodowany, tak aby uniknąć zakłóceń, gdy np. biega się w grupie osób, korzystających z pulsometrów tej samej firmy. Przykładem jest Polar F4 (ok. 350 zł).

Niektóre pulsometry oferują też funkcję krokomierza, a wiele modeli sportowych zegarków z pulsometrem można rozbudować o tę i inne funkcje. Na przykład Suunto T4 C (ok. 900 zł) można wyposażyć w krokomierz, urządzenie do pomiaru dystansu na rowerze albo odbiornik GPS. Oczywiście w sprzedaży są niedrogie zegarki z samym krokomierzem. Krokomierz to najczęściej niewielki czujnik, który rejestruje wstrząsy podczas wykonywania kroku. Obecnie najlepszą dokładność zapewnia czujnik żyroskopowy.

Aby zegarek wyposażony w funkcję krokomierza wyświetlił przebyty dystans, użytkownik musi wprowadzić do urządzenia średnią długość swojego kroku. Niektóre urządzenia potrafią same określić tę długość na podstawie danych z profilu użytkownika, takich jak waga, wzrost, wiek. Parametry te są niezbędne do określenia liczby spalonych kalorii lub wyznaczenia współczynnika efektywności treningu.

www.garmin.com.pl
www.suunto.com
www.nikeplus.nike.com
www.sigmasport.pl
www.polar.sportkonsulting.pl
www.casio.pl

Ciekawym przykładem zastosowania krokomierza jest seria obuwia Nike+. Można do niego dokupić np. zestaw Nike+ Sportband (za ok. 230 zł) – w podeszwie jednego z butów umieszcza się czujnik żyroskopowy, z którego sygnał jest przesyłany bezprzewodowo do niewielkiej opaski na ręku. Jej oprogramowanie potrafi na podstawie danych z czujnika obliczać, z jaką prędkością porusza się użytkownik, jaki przebył dystans i w jakim czasie oraz ile kalorii spalił.

Najbardziej zaawansowanym rozwiązaniem dla sportowca są naręczne urządzenia GPS, rejestrujące odległość z bardzo dużą dokładnością, takie jak np. Garmin Forerunner 405 (ok. 1280 zł). Niewielki i lekki został wyposażony tylko w dwa przyciski oraz dotykową tarczę wokół wyświetlacza, które służą do sterowania setką funkcji urządzenia.

Forerunner 405 może pokazywać schemat przebytej trasy, średnią prędkość, łączną długość wzniesień i spadków na trasie oraz tempo. Dodatkowo umożliwia trening z wirtualnym partnerem nadającym tempo lub trening przy zachowaniu określonego tętna. Błyskawicznie wyszukuje satelity, więc trening można rozpocząć chwilę po włączeniu urządzenia. Wbudowana bateria zapewnia zasilanie przez kilka godzin. Zarejestrowane dane z ćwiczeń lub zawodów można łatwo przegrać do komputera i nanieść na mapę lub wykorzystać do przeanalizowania tętna, tempa itp.

Przykładem urządzenia do nawigacji dla rowerzystów jest Garmin Edge 705 (ok. 1850 zł), wyposażony w uchwyty do mocowania na kierownicy roweru. Wbudowany GPS umożliwia rejestrowanie trasy bezpośrednio na zainstalowanej mapie. Dodatkowo Edge 705 oferuje wszystkie funkcje licznika rowerowego, takie jak prędkość chwilowa, maksymalna czy średnia, dodatkowo rejestruje długość podjazdów i zjazdów. Urządzenie może również rejestrować rytm pracy serca oraz kadencję (liczbę obrotów pedałami na minutę). Podobnie jak Forerunner 705 udostępnia zaawansowane możliwości treningów na wyznaczonym pułapie prędkości czy tętna.

Dla jeżdżących na rowerze rekreacyjnie są mniejsze i tańsze urządzenia (od 50 zł), monitorujące dystans i prędkość. Sigma Sport 1606 L (ok. 170 zł) rejestruje prędkości chwilową i maksymalną, umożliwia również korzystanie z jednego licznika na dwóch rowerach o różnej wielkości kół. Do ustalenia długości trasy służy tu bezprzewodowy licznik obrotów koła umieszczony przy przednim kole. Wyświetlana długość trasy wycieczki to iloczyn liczby obrotów koła przez jego obwód.