Więcej miejsca!

Zainstalowanie drugiego dysku daje wyraźne korzyści szczególnie w przypadku starszych pecetów, na których dysku głównym nie mieszczą się już nowe programy czy gry. Na dodatkowym dysku o pojemności kilkuset gigabajtów zmieszczą się bez problemu, ale też będą się z niego szybciej otwierały. Na nowy dysk można też przenieść plik wymiany Windows, co zawsze trochę przyspiesza działanie systemu.

Instalując dodatkowy dysk twardy w starszym komputerze, trzeba jednak pamiętać, że niektóre płyty główne „widzą” jedynie niecałe 140 GB przestrzeni dyskowej. Większej pojemności nie są w stanie wykorzystać, nawet po aktualizacji BIOS-u płyty do najnowszej możliwej wersji. W takim przypadku może zaistnieć potrzeba dodatkowych wydatków na kontroler Serial ATA, ale będą one rząd wielkości niższe w porównaniu z kosztem nowego napędu.

Zapotrzebowanie co do pojemności twardego dysku musisz określić sam. Jeżeli masz dużo filmów własnej produkcji (przegrywasz je z kamery wideo), potrzebujesz napędu bardzo pojemnego. Każdy taki film przed skompresowaniem może zająć kilkadziesiąt GB. Nie będzie więc przesadą napęd 500–1000 GB. W wypadku filmów czy utworów audio pobieranych z sieci zapotrzebowanie jest mniejsze, dlatego nie warto kupować napędów większych niż 500 GB. Są one dość drogie i ich cena jest niewspółmierna z pojemnością.

Ważną kwestią jest interfejs dodatkowego dysku twardego. Jeśli używasz kilkuletniego komputera, być może ma on wolne tylko porty ATA. Jeśli jest to komputer nowy, może ma porty ATA zajęte, a wolne pozostają tylko porty SATA. Piszemy „może”, bo nie można mieć pewności co do konfiguracji. Po prostu trzeba zajrzeć do komputera.

Wyłącz komputer. Odłącz od niego zasilanie, a także – dla wygody – wszystkie pozostałe kable.

Odkręć śruby mocujące obudowę – jej boczną ściankę albo pokrywę górną.

Odkręć śruby mocujące obudowę – jej boczną ściankę albo pokrywę górną.

Jeśli nie znalazłeś gniazd SATA, może to oznaczać, że twoja płyta ich po prostu nie ma. Poszukaj wolnych złączy ATA. Trzeba przy tym uważać, ponieważ bardzo podobnie wyglądają porty stacji dyskietek. Te do podłączania dysków mają 40 styków w dwóch rzędach. Jeżeli znalazłeś choć jeden taki port, możesz podłączyć do niego taśmę ATA, a do niej dysk tego samego typu.

Jeżeli na płycie nie ma gniazda ATA, może któraś taśma ma jeszcze wolne złącze do wykorzystania. Jeśli tak, dysk ATA będziesz mógł podłączyć do niego.

A co zrobić, gdy nie znajdziesz ani jednego wolnego złącza SATA lub ATA? Jest to mało prawdopodobne, ale w razie potrzeby można kupić kontroler SATA (koszt około 30 zł), zamontować go w złączu PCI i do niego podłączyć nowy dysk.

Pozostaje jeszcze kwestia zasilania. Standardem są złącza molex – ma je każdy zasilacz i każdy komputer. Niestety, nowe dyski SATA potrzebują innego złącza zasilającego. Jeżeli w twoim komputerze takiego nie ma, możesz dokupić odpowiednią przejściówkę. Czasami takie przejściówki są dołączane do płyt głównych lub dysków.

W sprzedaży są zarówno dyski SATA 150 (o przepustowości interfejsu 150 MB/s), jak i SATA 300 (300 MB/s). Te drugie mają także często oznaczenie NCQ i SATA II. Warto wyjaśnić, o co chodzi z tymi standardami.

Pierwszy standard, Serial ATA, zapewnia przepustowość 150 MB/s, nie obsługuje tzw. kolejkowania komend (angielski skrót NCQ). Drugi standard, Serial ATA II, podwaja przepustowość do 300 MB/s, a także radzi sobie z NCQ. Jednak na rynku dostępne są różne kombinacje tych cech, na przykład są dyski z interfejsem 300 MB/s, ale bez funkcji NCQ, więc nie mogą być oznaczane jako SATA II.

Tak naprawdę różnica między wydajnością 150 a 300 MB/s nie odgrywa większej roli, ponieważ obie są wystarczające na potrzeby współczesnych napędów. Znacznie ważniejsze jest kolejkowanie komend NCQ, bo daje wymierny, czasem nawet kilkunastoprocentowy przyrost wydajności. Warto więc kupować dyski SATA z NCQ albo po prostu SATA II, które mają funkcję NCQ.

Aby zamontować dysk w komputerze, musisz znaleźć na niego odpowiednie miejsce, przymocować go śrubami i podłączyć odpowiednie kable zasilające i sygnałowe. To minimum operacji, bo czasami konieczna jest również konfiguracja BIOS-u.

Sprawdź, czy we wnęce 3,5-calowej (w pobliżu dysku głównego) jest miejsce na wolny napęd. Niestety, najtańsze obudowy mają przestrzeń tylko na jeden dysk.

Jeśli nie ma odpowiedniej wnęki 3,5”, można dokupić odpowiednie szyny, które „poszerzą” twój dysk twardy do szerokości 5,25”. Dzięki temu zmieści się on do wnęki poniżej lub powyżej napędu optycznego. Takie rozwiązanie dotyczy także sytuacji, gdy dysk musisz podłączyć do tej samej taśmy ATA co napęd optyczny – zyskasz pewność, że taśma nie okaże się za krótka. Zamiast metalowych szyn, nieco droższym rozwiązaniem są różnego rodzaju gumowe podkładki, paski czy kieszenie, których głównym zadaniem jest redukcja drgań pochodzących od dysków, a więc wyciszenie komputera. Przy okazji rozwiązanie takie pozwala na montaż dysku w kieszeni 5,25”.

Dla dodatkowego dysku warto znaleźć takie miejsce, by nie był zbyt blisko dysku głównego. Odpowiedni odstęp umożliwi lepsze chłodzenie obu dysków:

Niezależnie od tego, w jakiej wnęce będzie montowany nowy dysk, musi być przykręcony śrubami w czterech punktach: dwóch z prawej i dwóch z lewej strony. W tym celu trzeba zdjąć nie tylko jedną boczną ściankę komputera, ale też drugą.

Wyższość dysków SATA nad ATA polega między innymi na znacznie łatwiejszym podłączaniu kabli, które ogranicza się do dwóch kroków.

Kabelek sygnałowy (najczęściej koloru czerwonego) podłącz do dowolnego gniazda SATA płyty głównej, a drugi koniec do węższego złącza dysku:

Zasilający kabel SATA podłącz do szerszego złącza dysku SATA.

Montaż dysków ze starszym interfejsem równoległym jest nieco trudniejszy. Każdy napęd powinien być podłączony do osobnego gniazda ATA płyty głównej, ale zazwyczaj płyta ma tylko jedno lub dwa takie gniazda, niekiedy już zajęte. Na szczęście do każdej taśmy ATA można podłączyć dwa napędy, przy czym jeden musi pracować w trybie nadrzędnym, a drugi w podrzędnym. Może to przysporzyć nieco problemów.

Jeżeli twój nowy dysk ma być podłączony do nowego, wolnego gniazda ATA, jego zworkę przełącz do pozycji nadrzędnej (master). Wskazówkę znajdziesz na etykietce dysku.

Jeżeli dysk ma być podłączony do taśmy ATA z innym napędem (dyskiem twardym lub napędem optycznym), sprawdź, w jakim trybie on działa. Jeśli jest to dysk twardy, prawie na pewno pracuje w trybie nadrzędnym (master), więc zworkę nowego dysku musisz przestawić do trybu podrzędnego (slave).

Zasilający kabel molex podłącz do złącza zasilającego dysku twardego. Złącza są tak wykonane, że czasem trzeba użyć sporo siły (a jeszcze więcej przy odłączaniu tego kabla).

Złącze taśmy ATA podłącz do gniazda twojego dysku twardego. Zwróć przy tym uwagę na wcięcie i wypustkę, które uniemożliwiają podłączenie dysku w nieprawidłowy sposób.

Czasami po podłączeniu drugiego dysku okazuje się, że nie „widać” go w systemie. Dlatego na razie nie zamykaj obudowy komputera, lecz podłącz kable i włącz komputer. W razie problemów możesz wykorzystać poniższe rady.

Uruchom ponownie komputer. Tuż po jego starcie naciśnij klawisz [Del] lub [F2], by wejść do programu konfiguracyjnego BIOS-u.

W sekcji Main lub Standard CMOS Features (nazwy zależne od rodzaju BIOS-u) ustaw automatyczne rozpoznawanie wszystkich dysków. Strzałką w dół na klawiaturze przejdź do każdego dysku, a następnie ustaw wartość Auto. Zwykle można to zrobić klawiszem [PgUp] lub [PgDown]. Pozwoli to nie tylko wykryć dyski, ale też prawidłowo ustawić ich parametry, które wpływają na wydajność.

Klawiszem [Esc] przejdź do głównego okna BIOS-u, a następnie wykorzystaj polecenie Exit & Save Changes lub Save & Exit Setup (zależnie od typu BIOS-u), by zapisać zmiany i wyjść z BIOS-u.