Gigabajty pod kontrolą

Dysk twardy, jak każdy inny sprzęt elektroniczno-mechaniczny, może się popsuć. Dzięki programowi CrystalDiskInfo 5 (program można pobrać z serwisu PC Format Programy) zawczasu będziesz wiedział o zbliżających się ewentualnych kłopotach z dyskiem. Oczywiście, niezależnie od tego zalecamy wykonywanie kopii zapasowych najważniejszych danych.

Uwaga, instalator programu próbuje oprócz właściwej aplikacji zainstalować dodatkowy i zupełnie niepotrzebny program Linkury Smartbar. Pamiętaj, by nie akceptować warunków licencyjnych dodatku, dzięki czemu nie zostanie on zainstalowany.

CrystalDiskInfo uruchomi się automatycznie bezpośrednio po zakończeniu instalacji. W oknie programu zostaną wyświetlone bardzo szczegółowe informacje na temat zainstalowanych w komputerze dysków. Istotne są dwa elementy: pole Status oraz informacja o temperaturze. Informacje na ten temat są wyraźnie widoczne w oknie. Jeżeli Status jest określony jako dobry, a temperatura dysku nie przekracza 45 stopni, nie ma powodu do obaw.

Niekiedy może się jednak okazać, że program oznaczy dysk statusem uwaga. Nie ma powodu do paniki, ale warto się zainteresować, jakie są powody tego stanu. Po naprowadzeniu kursora myszki na symbol statusu wyświetli się „dymek” z informacjami dotyczącymi przyczyn ostrzeżenia. W widocznym na ilustracji przykładzie powodem alarmu jest obecność na dysku niestabilnych sektorów. Jeżeli ich liczba jest niewielka, nie trzeba się od razu martwić, ale jeżeli w kolejnych skanach programu CrystalDiskInfo okaże się, że ich liczba szybko rośnie, warto zabezpieczyć przechowywane na takim dysku dane i pomyśleć o jego ewentualnej wymianie.

Jeżeli natomiast jakikolwiek dysk zostanie oznaczony statusem stan zły, to bardzo możliwe, że masz poważny problem z dyskiem i niebawem może on ulec awarii skutkującej utratą danych. Co prawda, niekiedy taki status to fałszywy alarm (np. gdy dysk ma aktywne procedury oszczędzania energii i całkowicie się wyłącza nawet przy działającym systemie – wtedy jego rozruch trwa dłużej niż wskazuje wartość progowa decydująca o kondycji), ale lepiej tego nie bagatelizować. Należy jak najszybciej wykonać kopię zapasową ważnych danych przechowywanych na tak oznaczonym dysku.

Skuteczność CrystalDiskInfo jako narzędzia przewidującego zbliżającą się awarię jest tym większa, im więcej danych o kondycji dysków program zbierze. Warto zatem ustawić tę aplikację, by automatycznie się uruchamiała razem z systemem. Wystarczy z menu Funkcje wybrać pozycję Start z Windowsem.

Standardowo jakakolwiek istotna zmiana kondycji dysku odnotowywana jest sygnałem dźwiękowym. Możesz dodatkowo skonfigurować program, by w razie zmian na dysku powiadamiał cię o tym fakcie e-mailem. W tym celu z menu Funkcje wybierz kolejno Alert Features oraz Mail Settings. Następnie w oknie Mail Settings wprowadź parametry swojej skrzynki pocztowej. Klikając przycisk Test Mail, możesz sprawdzić, czy wysyłanie alertów działa poprawnie.

Dzięki bezpłatnej edycji programu Disk Space Fan 4 (program można pobrać z serwisu PC Format Programy) możesz bardzo szybko uzyskać przejrzysty obraz struktury danych na dowolnie wybranym dysku twardym widocznym w systemie Windows (program działa w Windows XP/Vista i 7). Dzięki temu z łatwością namierzysz np. bardzo wielkie zbiory danych, które mogą okazać się zupełnie niepotrzebne.

Korzystanie z Disk Space Fan 4 jest bardzo proste. Program automatycznie się uruchomi po instalacji. Na ekranie zostanie wyświetlone okno główne, a w nim podstawowe informacje na temat partycji systemowej (łączna pojemność, używane i wolne miejsce). Kliknij przycisk Scan Now.

Skanowanie struktury dysku jest dość szybkie. W niecałą minutę program przeskanował blisko 100 tysięcy folderów na dysku o wielkości 620 GB. Gdy operacja się zakończy, zobaczysz szczegółowy diagram, składający się z położonych koncentrycznie pierścieni podzielonych na fragmenty. Każdy element tego diagramu odpowiada folderowi na przeskanowanym dysku. Im większy wymiar danego elementu, tym większą przestrzeń na dysku dany folder zajmuje. Oprócz tego, po lewej stronie okna widoczny jest spis największych folderów i plików wraz z kolorami odpowiadającymi tym elementom na diagramie.

Kliknięcie każdego elementu położonego dalej niż środek diagramu powoduje przejście do wybranego folderu i wyświetlenie szczegółowej jego struktury. W ten sposób możesz bardzo szybko przechodzić w każde miejsce w strukturze dysku. Za pomocą opcji menu kontekstowego możesz np. otworzyć jakiś plik, by przekonać się, czy można go bezpiecznie usunąć. Ilustracja pokazuje przykładową strukturę systemowego folderu C:\Windows\System32.

Programem podobnym do opisanego powyżej Disk Space Fan 4 jest narzędzie o nazwie WinDirStat (program można pobrać z serwisu PC Format Programy). Również w tym przypadku mamy do czynienia z aplikacją prezentującą strukturę danych na dysku w nietypowy sposób. Jednak o ile Disk Space Fan charakteryzuje się przede wszystkim ładnym interfejsem, o tyle WinDirStat możemy polecić użytkownikom, którzy chcą nie tylko otrzymywać dokładniejsze informacje, ale również sami chcą dane na temat struktury dysku przetwarzać.

Program automatycznie uruchamia się po zakończeniu instalacji. Okno główne WinDirStat jest przesłaniane oknem dialogowym, w którym – dzięki zaznaczeniu odpowiedniej opcji – możesz wybrać, czy gromadzone statystyki mają dotyczyć tylko wybranych dysków, konkretnego katalogu, czy też (ustawienie domyślne) wszystkich dysków lokalnych. Po dokonaniu wyboru kliknij OK.

Program rozpocznie zbieranie danych o wybranych dyskach, co jest sygnalizowane symbolami przypominającymi głównego bohatera klasycznej gry Pacman – zjadacza kropek. Zachowaj cierpliwość – gromadzenie danych w przypadku kilkusetgigabajtowych dysków może potrwać nawet kilka minut.

Gdy analiza danych się zakończy, zobaczysz w oknie głównym kolorową planszę, a po prawej stronie listę typów plików zajmujących najwięcej przestrzeni na wybranym dysku. Oprócz rozszerzenia plików znajdziesz tu informacje o liczbie plików, zajmowanej przez nie przestrzeni (w gigabajtach i procentowo), a także o tym, jaka barwa została przyporządkowana danemu typowi plików na kolorowym diagramie.

Wiesz już zatem, że kolor danego elementu na planszy prezentującej strukturę danych na dyskach oznacza konkretny typ pliku. Rozmiar elementu odpowiada wielkości danego pliku. Kliknięcie dowolnego elementu powoduje oznaczenie go białą ramką i wyświetlenie go, w widoku podobnym do Eksploratora Windows, w górnej części okna programu.

Klikając prawym klawiszem myszki na nazwie wskazanego pliku, możesz uzyskać dostęp do menu kontekstowego zawierającego przydatne polecenia. Na przykład możesz łatwo usunąć niepotrzebny plik bezpośrednio z okna programu, i to zarówno przenosząc go do systemowego kosza, jak i usuwając trwale.