Sieć bez przerwy

Większość komputerów na świecie jest połączona w sieć. Bez niej nie da się przeglądać internetu, oglądać filmów, słuchać muzyki, komunikować ze znajomymi, grać w większość gier. Przywiązanie do sieci człowiek uświadamia sobie dopiero wtedy, gdy jej zabraknie. Okazuje się, że siedząc przez sprawnym komputerem, prawie nic nie może zrobić.

Awarie sieci zdarzają się rzadko, a jeśli już się pojawiają, występują w bardzo różnych miejscach. Często problem leży po stronie operatora, który jest zobowiązany go usunąć. Często pojawiają się w domu, a przyczyną zwykle jest awaria routera. Zdarza się również, że jest to zanik zasilania. Co z tego, że laptop ma akumulator, skoro bez działającego routera jest odcięty od internetu?

Zresztą brak zasilania wpływa nie tylko na pracę centralnego urządzenia sieciowego, jakim jest router. W domu często znajduje się NAS – jego nagłe wyłączenie oznacza utratę niezapisanych danych. Odcięcie zasilania od kamer IP, czujników czy centralek alarmowych oznacza brak zabezpieczenia – i tak dalej.

Bezpieczną pracę urządzeń elektronicznych umożliwiają dwa podstawowe urządzenia – listwy zasilające oraz zasilacze UPS. Te pierwsze mają bardzo różną budowę – w najprostszej formie tylko rozgałęziają zasilanie i nie chronią przed niczym. Niekiedy są wyposażone w bezpieczniki chroniące przed zwarciami, kondensatory filtrujące krótkie skoki napięcia (powodowane np. przez włączenie lodówki, pralki czy innych urządzeń o dużej mocy). Najbardziej zaawansowane listwy filtrujące mają tzw. warystory lub diody typu transil chroniące przed znacznymi przepięciami.

Jednak żadne z tych zabezpieczeń nie zadziała, jeśli w sieci choćby na sekundę zabraknie prądu lub napięcie spadnie poniżej wartości akceptowanej przez sprzęt. Tym bardziej kilkugodzinna czy dłuższa awaria zasilania uniemożliwia pracę, mimo że przecież laptop ma akumulator pozwalający na wiele godzin pracy. Z pomocą przychodzą zasilacze UPS, które mają różną moc (im większa, tym więcej urządzeń można podłączyć) i różną pojemność (ta wpływa na czas podtrzymania zasilania). Zasilacze mają też różną topologię – pisaliśmy o tym w PC Formacie 9/2016.

Na potrzeby zasilania drobnego sprzętu sieciowego powstał nowy typ urządzeń, będący połączeniem listwy filtrującej z zasilaczem UPS. To kompaktowe zasilacze UPS – sprzęt o niewielkiej mocy (zaczyna się nawet od 100 W), która i tak nie ma specjalnego znaczenia, bo urządzenia sieciowe mają moc kilku, najwyżej kilkunastu watów.

Również stosowane akumulatory mają niewielką pojemność, zazwyczaj 36, 60 lub 72 Wh, bo i tak wystarczają do zasilania drobnego sprzętu godzinami. Przykładowo jeśli przy obciążeniu nominalnym (np. 100 W) akumulator wystarcza na 20 minut, to przy obciążeniu 10 W czas pracy autonomicznej (bez zasilania sieciowego) będzie około dziesięciokrotnie dłuższy: wyniesie 200 minut, czyli prawie 3,5 godziny. Właśnie tyle czasu po awarii zasilania może działać router czy dysk NAS, wykorzystując proste urządzenie zasilające. Jeśli wymagany jest dłuższy czas pracy, np. 8 godzin, trzeba kupić „normalnego” UPS-a.

Jeśli kompaktowy UPS ma zasilać kilka urządzeń o niewielkiej mocy, powinien mieć przede wszystkim jak najwięcej gniazd zasilających. Warto przy tym zwrócić uwagę, że zazwyczaj tylko część gniazd ma bateryjnie podtrzymywane zasilanie – pozostałe są tylko zabezpieczone filtrami. Oczywiście nawet jeśli gniazdo jest jedno, można rozgałęzić takie zasilanie na kilka urządzeń o niewielkiej mocy.

Przeszukując oferty firm produkujących kompaktowe UPS-y, najłatwiej natknąć się na urządzenia firmy APC. Obecnie w sprzedaży jest ciekawy produkt Surge Arrest + Battery Backup (BE325) – listwa o mocy 325 VA (185 W), o wymiarach około 36x11x10 cm, wyposażona w cztery gniazda wyjściowe. Jest to sprzęt drogi, kosztujący ponad 300 zł, a i tak trudno nazwać go ideałem, szczególnie za względu na niewielką pojemność akumulatora, krótki czas pracy (tylko 7 minut przy 100 W) i brak możliwości zawieszenia na ścianie. Niewielką zaletą jest filtr dla linii telefonicznej.

ActiveJet AJE100 PT ma najbardziej kompaktowe wymiary i waży tylko 2,7 kg, a także może zostać zawieszony na ścianie, by UPS nie przeszkadzał na podłodze czy biurku. Plusem jest filtrowanie sieci (dwa gniazda RJ-45), natomiast jego wada to tylko dwa gniazda wyjściowe.

CyberPower BU600E to zasilacz z nieco mniejszym akumulatorem 60 Wh, więc przy obciążeniu 100 W działa 14 minut. Ma funkcję wyłączania alarmu dźwiękowego przy pracy z akumulatora, ale z naszych testów wynika, że ona nie działa. Za to atutem są trzy gniazda wyjściowe z podtrzymaniem zasilania.

Gembird Energenie EG-UPS-001 to zasilacz o najwyższej mocy 650 VA (390 W), więc można do niego podłączyć nawet całkiem rozbudowany zestaw komputerowy. Sprzęt ma cztery gniazda wyjściowe (dwa z podtrzymywaniem zasilania), producent umożliwił też łatwą wymianę akumulatora (choć w praktyce nie jest to takie proste, gdyż ciasno siedzi we wnęce). Podczas eksploatacji tego zasilacza lepiej nie dotykać go od spodu – śruby mocujące transformator (i wystające na zewnątrz) nagrzewają się do bardzo wysokiej temperatury.

Największe możliwości ma PowerWalker VFD 600 APFC. Został wyposażony w aż sześć gniazd (dwa z podtrzymaniem zasilania), ma automatyczny bezpiecznik, zapewnia ochronę sieci (ma gniazda RJ-45), łatwo wymienić w nim akumulator, a całość jest bardzo zgrabna. Przeszkadza brak uchwytów do zamocowania na ścianie, a także wysoka cena.

Warto dodać, że większość produktów wykorzystuje standardowe akumulatory, które można kupić w cenie około 40 zł i wymieniać we własnym zakresie. Niekiedy wymaga to otwarcia klapki, niekiedy odkręcenia dwóch czy czterech śrubek. Jedynie w przypadku APC cena akumulatora odbiega od standardu – wynosi w granicach 130 zł.