Więcej pamięci

We współczesnych komputerach stosuje się pamięci DDR3. Typowa pojemność takiej pamięci w nowym pececie wynosi 8 GB. To wystarczająca ilość do niemal wszystkich, obecnych i przyszłych zastosowań. Jednak dwa lata temu przeciętny komputer miał 4 GB pamięci, a rok wcześniej tylko 2 GB pamięci, w dodatku w postaci modułów DDR2. Sądząc po liczbie sprzedawanych pamięci starszego typu, tych kilkuletnich komputerów jest nadal sporo. Dlatego DDR2 również uwzględniliśmy w naszym poradniku. Sprawdziliśmy, jakie efekty daje rozbudowa RAM-u.

Ogromna większość działających pecetów z procesorami Intela korzysta z pamięci DDR3. W przypadku AMD zgodność z DDR2 zapewniały nawet 6-rdzeniowe procesory Phenom II, które są użytkowane do dziś. Zatem posiadacze takich konfiguracji będą najbardziej zainteresowani pamięciami starszego typu.

Wśród pamięci DDR2 dominują dwa typy: 800 MHz (PC6400) oraz 1066 MHz (PC8500). Ich realna częstotliwość taktowania to 400 oraz 533 MHz. Te pierwsze łatwiej kupić, są też o wiele tańsze. Jeśli masz w komputerze zainstalowane 2 moduły po 1 GB każdy, dokupienie drugiej pary modułów nie powinno cię kosztować więcej niż 100 zł.

Jeśli procesor potrafi współpracować z szybszymi pamięciami DDR2 1066 i obecnie masz w komputerze takie moduły, możesz dokupić kolejne tego samego typu. Będą kosztować więcej, bo 150–200 zł, ale tylko one zapewnią najwyższą wydajność. Należy jednak wziąć pod uwagę ryzyko wystąpienia problemów ze stabilnością działania peceta w przypadku czterech modułów 4x1 GB. Ponadto praca DDR2 z częstotliwością 1066 MHz wiąże się czasami z koniecznością podnoszenia napięcia zasilającego.

Podczas zakupu warto zwrócić uwagę na opóźnienia, oznaczane na modułach albo opakowaniach symbolem CL (ang. CAS Latency). Im są mniejsze, tym lepiej. Zatem, jeśli masz do wyboru moduły DDR2 800 CL4 i CL6, lepiej kupić te pierwsze. Trzeba jednak pamiętać, że parametr ten jest wyrażany z liczbie cykli zegara. Przy wyższych częstotliwościach cykle zegara są krótsze, więc opóźnienia mierzone w cyklach zegara – większe. To dlatego w przypadku pamięci DDR2 1066 nie znajdziesz np. modułów CL4, tylko w najlepszym wypadku CL5. Nie oznacza to, że są gorsze.

Do prostych prac wystarczająca jest nawet pamięć 2 GB, ale najpopularniejszy obecnie system Windows 7 dysponujący taką pamięcią na pewno musi często korzystać z pliku wymiany, co bardzo obniża wydajność. Jednak komputer można z łatwością dostosować do obciążających gier czy programów intensywnie korzystających z pamięci.

Na wykresie prezentujemy porównanie wydajności komputera w kilku zadaniach, z pamięcią DDR2 800 o trzech pojemnościach: 2 GB, 4 GB oraz 8 GB. Oczywiste jest, że przejście z 2 na 4 GB da najlepsze efekty. Te dodatkowe 2 GB wpływają na szybkość uruchamiania systemu (2 sekundy krócej), wczytywanie gier (również kilka sekund krócej), a nieznacznie nawet na kompresję materiału wideo, dla której istotny jest głównie procesor.

Największą korzyść z rozbudowy pamięci widać jednak podczas przetwarzania grafiki w Photoshopie, bo musi ona być w całości załadowana do pamięci. W naszym przypadku test odbywa się na pliku o rozdzielczości ok. 3500x2300 pikseli, który jest skalowany do ok. 10 000x7000 pikseli. Zajmuje on stosunkowo niewiele, bo około 200 MB, ale jego późniejsza obróbka powoduje, że sam Photoshop potrzebuje ponad 2 GB RAM. Rozbudowa naszej przykładowej konfiguracji aż dwukrotnie przyspieszyła przetwarzanie pliku.

Czy dalsze zwiększanie pojemności, do 8 GB, ma sens? Z pomiarów wynika, że nie bardzo. System uruchomił się 2 sekundy szybciej, Photoshop wykonał zadanie 6 sekund szybciej, a testowe gry wczytywały się o 2–3 sekundy krócej. Jednak kolejne 4 GB pamięci DDR2 kosztują 200–300 zł, a zyskuje się tylko te pojedyncze sekundy. Wyjątkiem mogą być sytuacje, w których trzeba jednocześnie użyć kilku programów wymagających dużej ilości pamięci, jednak w domowych zastosowaniach nie jest to spotykane.

Jeśli zwiększenie pojemności z 4 do 8 GB nie wpływa znacząco na wydajność, to może lepsze efekty da pamięć o wyższej częstotliwości? To również sprawdziliśmy, wykorzystując do wszystkich pomiarów te same moduły pamięci, zwiększając tylko ich częstotliwość z 800 do 1066 MHz. Zatem osiągnięte wyniki nie zależą od rodzaju modułów, a jedynie od ich taktowania.

Efekt jest podobny jak zwiększenie pojemności do 8 GB. Photoshop wykonuje test 8 sekund krócej, gry wczytują się 2–3 sekundy szybciej. Płynność wyświetlania grafiki 3D jest identyczna przy obu częstotliwościach, a różnice rzędu 1–2 kl./s to najwyżej błędy pomiaru. Zatem rozwiązanie możemy polecić wtedy, gdy pamięci 1066 MHz będziesz mógł kupić za cenę modułów 800 MHz. Kilka procent wydajności zawsze się przyda, ale pod warunkiem, że nie trzeba będzie za to dodatkowo płacić.

Procesor AMD Phenom II X4 940
Płyta główna Abit AX78
Dysk Seagate ST3000DM001
Grafika Gigabyte GV-N560OC-1GI
Pamięć DDR2 800 Goodram GR800D264L6/4GDC (4x2 GB, 6-6-6-18 2T)
Pamięć DDR2 1066 Kingmax KLED48F-A8KI5 (4x1 GB, 5-5-5-18 2 T dla 800 MHz, 5-7-7-20 2 T dla 1066 MHz)
System Windows 7 x64

Komputery obsługujące DDR3 zwykle miały instalowane 4 GB tej pamięci. Również w tym przypadku warto sprawdzić, jaki sens ma jej rozbudowa.

Problem z rozbudową pamięci RAM w takim sprzęcie praktycznie nie istnieje – moduły DDR3 są tanie i mają ogromną pojemność. Zatem najprostszym wyjściem jest kupienie pojemnych i szybkich pamięci, np. DDR3 1600 MHz o pojemności 8 GB (2x4 GB). Taki zestaw będzie kosztował od 120 zł, a wystarczy do wszystkich zastosowań.

Natomiast w typowej konfiguracji z pamięciami DDR3 1333 MHz można zrobić dwie rzeczy: zwiększyć pojemność do 8 GB albo wykorzystać moduły o wyższej częstotliwości pracy.

Przy obecnych cenach modułów DDR3 dołożenie kolejnych 4 GB kosztuje 60–70 zł. Czy warto? Na wykresie zamieściliśmy wyniki pomiarów wydajności komputera z dwoma kompletami pamięci DDR3 o różnej pojemności. Zaobserwowaliśmy nieco szybsze uruchamianie gier (Batman, Shogun 2), szybkość wyświetlania grafiki w grach oczywiście nie uległa zmianie. Z drugiej strony Photoshop dysponujący dwukrotnie większą pamięcią działał wolniej, co trudno logicznie wytłumaczyć.

Rozbudowa pamięci do 8 GB nie przyniosła w naszych zastosowaniach wyraźnego efektu – 4 GB to dostatecznie dużo. Większa pojemność przyda się podczas przetwarzania bardzo dużych plików graficznych czy podczas pracy w wielu rozbudowanych programach jednocześnie, a więc w zasadzie w profesjonalnych zastosowaniach.

Sprawdziliśmy czas wykonania kilku zadań przy dwóch różnych ustawieniach pamięci: 1333 oraz 1600 MHz. I podobnie, jak w przypadku DDR2, realny przyrost wydajności okazał się w zasadzie zerowy. System uruchamiał się w tym samym czasie, Photoshop był o 1 sekundę szybszy, pozostałe osiągi również różniły się zaledwie 1 sekundą.

Zatem kupno szybszych pamięci do takiego zestawu komputerowego nie ma większego sensu, chyba że są w tej samej cenie co DDR3 1333. Faktycznie przy pojemności 4 GB różnica w cenie wynosi kilka złotych, więc kupując nowy komputer, można się skusić na DDR3 1600. Jednak w przypadku rozbudowy nie da to dobrych efektów. Lepiej skupić się na innych komponentach, co będzie tematem kolejnych artykułów poświęconych rozbudowie peceta.

Procesor Intel Core i3–2500K
Płyta główna ASRock Z68 Extreme4 Gen3
Dysk Seagate 2xST3160815AS
Grafika Gigabyte GV-N560OC-1GI
Pamięć DDR3 1333 Kingston KVR1333D3N9K2/4G (2x2 GB, 9-9-9-24 1T)
Pamięć DDR3 1600 Goodram GR1600D3L11/8GDC (2x4 GB, 9-9-9-24 1 T dla 1333 MHz, 11-11-11-28 1 T dla 1600 MHz)
System Windows 7 x64