Test kart graficznych - graj i nie przepłacaj

W artykule:

• Cechy dobrej karty graficznej
• Czym się różnią karty z układami AMD i Nvidia
• Zaawansowane funkcje współczesnych kart
• Omówienie wyników testu
• Opisy wybranych produktów
• Tabela z pełnymi wynikami testu

Karty graficzne ze średniego segmentu cenowego, czyli 500–1000 zł, to modele najczęściej używane przez graczy. Ze statystyk platformy Steam wynika, że najpopularniejsze układy GeForce to GTX 560 Ti, GTX 550 Ti oraz stary GTX 460. W przypadku radeonów największą popularnością cieszą się modele ze starszych serii: 5770, 6870 i 6850, ale na rynku są już ich nowsze odpowiedniki. Przetestowaliśmy 14 nowych kart z tego przedziału cenowego – da się na nich pograć, a ich cena nie odstrasza.

• Duża wydajność – im większa jest wydajność karty, tym lepiej będą działać gry, a prawdopodobieństwo zacinania się bardziej obciążających tytułów przy wysokich rozdzielczościach będzie mniejsze.
• Dobre dopasowanie karty do planowanych zastosowań, to znaczy do używanych gier. Są gry, które działają nawet na słabych grafikach (jak choćby najnowszy Counter-Strike). Są również znacznie bardziej obciążające tytuły, chociaż wcale nie najnowsze (np. Mafia II).
• Dobra współpraca karty z procesorem. Do taniego układu (jak Pentium czy Athlon) nie opłaca się kupować drogiej karty, bo i tak nie otrzyma ona odpowiedniej ilości danych potrzebnych do płynnego wyświetlenia obrazu – grafika i tak będzie się zacinała.

To ważny element związany z kartami graficznymi, ale w przypadku najnowszych produktów, kosztujących do 1000 zł, nie ma dużego znaczenia. Nowe układy graficzne są wytwarzane w procesie produkcyjnym 28 nm, dzięki czemu pobierają nieco mniej prądu niż poprzedzające je modele przy lepszej wydajności. Dotyczy to zarówno układów AMD z serii Radeon HD 7000, jak i układów Nvidia wykorzystujących architekturę Kepler (oznaczenia 6xx). Natomiast poprzednie układy AMD Radeon HD 6xxx oraz Nvidia Fermi (5xx, np. GTX 550 Ti, GTX 560 itd.) są wykonane w starszej technologii, przez co są bardziej prądożerne.

Z naszych doświadczeń wynika, że do zasilania wydajnego komputera z dobrą, nowoczesną grafiką wystarczy zasilacz o mocy 400 W, ale pod warunkiem, że jest to jego realna moc. Jeśli jest to zasilacz tani i niemarkowy, lepiej, jeśli będzie miał większą moc znamionową ok. 500 W – to powinno wystarczyć.

Najnowsze układy graficzne również grzeją się mniej od poprzedników. Wymagają zatem mniej wyszukanych układów chłodzenia, które działają cicho nawet przy wytężonej pracy. Oczywiście zdarzają się wyjątki. Warto również wspomnieć o stosowanej przez AMD technologii ZeroCore Power – w momencie wygaszenia ekranu karta graficzna jest również wyłączana – wentylatory zatrzymują się, a moc spada do około 3 watów. Jest to kolejny krok w kierunku obniżenia poboru energii.

Na to pytanie nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi, ale jeśli uwzględnimy wymagania użytkownika oraz budżet, jakim dysponuje na zakup nowej karty, można stosunkowo łatwo wybrać odpowiednią dla niego grafikę. Przykładowo, w cenie do 500 zł najlepszym wyborem wydaje się popularny Radeon HD 7770 (można go kupić od 430 zł). Jeśli jednak na kartę możesz przeznaczyć nie więcej niż 400 zł, lepszą ofertę ma Nvidia – to układ GTX 550 Ti. Wszystko tak naprawdę zależy od sytuacji na rynku i możliwości finansowych kupującego.

Jednak różnice między produktami AMD i Nvidia wykraczają poza zwykłą wydajność w grach. AMD bardzo mocno promuje funkcje akceleracji aplikacji (AMD App Acceleration), a więc obsługę OpenCL i DirectCompute 11, a także funkcję HD Media Accelerator. W praktyce sprowadza się to do wsparcia dla licznych aplikacji (Photoshop, GIMP, WinZip, MediaConverter i innych), które częściowo działają na układzie graficznym, a nie tylko na głównym procesorze komputera. Firma również kładzie nacisk na technologię Eyefinity, która pozwala na pracę trójmonitorową przy użyciu zwykłej karty graficznej, a nawet sześciomonitorową w przypadku kart w wersji Eyefinity6.

Nvidia stawia na bardziej specjalistyczne zastosowania, czemu służy architektura CUDA. Wykorzystuje ona popularny język C, co pozwala programistom pisać aplikacje wykorzystujące ogromną moc układów graficznych. Również część aplikacji codziennego użytku ma akcelerację z użyciem CUDA, ale Nvidia idzie w kierunku przeciwnym niż AMD – w stronę profesjonalnych rozwiązań dla medycyny, nauki itp.

W przypadku zastosowań domowych Nvidia może się pochwalić technologią 3D Vision, służącą do trójwymiarowego wyświetlania grafiki. Potrzebne są do tego okulary aktywne od Nvidii (ok. 500 zł), a także specjalny monitor lub projektor o podwyższonej częstotliwości odświeżania. AMD oferuje rozwiązanie 3D o nazwie HD3D – również ono wymaga konkretnego sprzętu. W obu przypadkach wyświetlanie grafiki 3D generuje spore koszty i nie jest popularne wśród graczy.

W teście uwzględniliśmy karty graficzne do 1000 zł. Mogłyby się w nim jeszcze zmieścić modele z układem Radeon HD 7870, bo w sprzedaży są dostępne od 900 zł, jednak nie otrzymaliśmy żadnego egzemplarza w tej cenie. Zatem najdroższe układy w teście to Radeon HD 7850 firmy AMD i GeForce GTX 560 Ti firmy Nvidii.

Wszystkie testy wydajności zostały przeprowadzone w sposób zapewniający wykorzystanie możliwości kart. Z drugiej strony zdajemy sobie sprawę, że nie są to karty najszybsze, zatem w grach była ustawiana zazwyczaj średnia liczba detali, 16-krotny antyaliasing i 4-krotne filtrowanie tekstur. Rodzaj ustawień zależał od możliwości danej gry.

Jeśli chodzi o wydajność, najlepsze wyniki uzyskaliśmy na układzie AMD Radeon HD 7850 w karcie Vertex 3D. Oprócz niej w teście znalazły się jeszcze dwie karty z takimi układami, jednak o niższej częstotliwości taktowania rdzenia graficznego, więc i wydajność była słabsza.

Niestety, Nvidia w tym segmencie cenowym nie ma niczego ciekawego do zaproponowania. Testowane przez nas karty z układami GeForce 560 Ti (Asus, EVGA) okazały się ogólnie słabsze od Radeona HD 7850, a przy tym droższe. Wypadały lepiej w grach obsługujących obliczenia fizyki z użyciem silnika PhysX (Mafia II, Sleeping Dogs, Batman: Arkham City), ale w pozostałych były słabsze.

Nowsze technologicznie produkty Nvidii (Kepler) to mniej wydajny przedział 300–500 zł (GeForce GTX 650, GT 640). Tu również konkurencja ze strony AMD jest silna. Patrząc na ceny kart, można zauważyć, że wymienione układy Nvidii są nieco tańsze od układów Radeon HD 7770 i 7750, ale również słabsze w grach. Z testowanych modeli do 500 zł polecamy Gigabyte GV-R7770OC-1GD, który jest fabrycznie podkręcony do 1,1 GHz. W sklepach internetowych można go znaleźć nawet za 440 zł.

Pobór prądu przez kartę graficzną ma mniejsze znaczenie niż jej wydajność, ale nie jest zupełnie nieistotny. Dlatego przykładamy wagę również do aspektów związanych z zasilaniem i chłodzeniem. Przez to zwycięzcą naszego testu nie jest najszybsza karta Vertex 3D z układem Radeon HD 7850 – ma ona sporą moc (maks. 217 W dla całego peceta), mocno się nagrzewa (64 stopnie), a wentylatory potwornie hałasują.

Lepiej oceniono kartę Sapphire z takim samym układem, lecz o nieco niższej częstotliwości (920 MHz zamiast 1 GHz). Dzięki temu jej maksymalna moc jest niższa aż o 25 W, temperatura o 6 stopni, a kultura pracy układu chłodzącego nazwanego Dual-X jest znacznie wyższa. W ten sposób karta Sapphire uzyskała lepszą ogólną ocenę.

Karty z układami GeForce są bardziej prądożerne. GTX 560 Ti, który znalazł się na wysokiej, trzeciej, pozycji, może wydajnością konkurować z modelem Radeon HD 7850. Jednak jeśli chodzi moc, może być ona wyższa nawet o 100 W! Nawet w spoczynku widać kilkunastowatową różnicę. Wynika to ze starszego procesu produkcyjnego, a także architektury układów.

Najnowsze układy Nvidii przynoszą nieznaczną poprawę – mowa tu o testowanych kartach GTX 650 i GT 640. Pierwsza jest nieco szybsza niż Radeon HD 7750, ale ma nieco większą moc (166 W wobec 130 W). Druga wypadła gorzej niż 7750, a pobierana przez nią energia jest na takim samym poziomie.

Kupując kartę ze średniego przedziału cenowego, trzeba sobie zdawać sprawę, że nie ma ona pełnego zestawu funkcji. Jednym z elementów zarezerwowanych wyłącznie dla lepszych i droższych modeli jest automatyczne zwiększanie częstotliwości układu graficznego, tzw. GPU Boost, co odpowiada funkcji Turbo w procesorach. Funkcję tą mają np. modele Radeon HD 7970 GHz Edition (nominalnie 1 GHz, maksymalnie 1,05 GHz), a także modele GeForce GTX 670 (nominalnie 915 MHz, maksymalnie 980 MHz).

Karta z udanym układem Radeon HD 7850, a także skutecznym i cichym chłodzeniem Dual-X. Nie jest to najszybszy model w teście, bo rdzeń graficzny pracuje z zegarem 920 MHz (wiele innych kart ma ponad 1 GHz), ale dzięki temu moc komputera podczas testów nie przekraczała 200 W (maks. pomiar to 192 W). Karta ma za to 2 GB pamięci 1250 MHz, co daje jej pewną przewagę. Maksymalna temperatura układu graficznego to zaledwie 58 stopni. Nic dziwnego, że karta pracuje cicho i da się na niej komfortowo grać.

Karta w atrakcyjnej cenie, należąca do serii X-Edition, z układem graficznym podkręconym do 1 GHz. Dzięki temu jest nieco szybsza od produktu Sapphire z 1. miejsca. Gdyby pod uwagę brać tylko wydajność, wygrałaby w naszym teście. Niestety, wyższa częstotliwość oznacza większy pobór energii (maks. moc większa o 25 W) i wyższą temperaturę pracy. Najgorsze jest jednak chłodzenie za pomocą pojedynczego wentylatora, który przeraźliwie hałasuje. Kupując tę kartę, warto przygotować się na to, że do komfortowej gry będą potrzebne słuchawki.

Grafika z układem Nvidia GeForce GTX 560 Ti, który wydajnością jest zbliżony do Radeona HD 7850. Dobrze wypada w grach korzystających ze sprzętowego obliczania fizyki (Mafia II, Sleeping Dogs, Batman), ale gorzej w pozostałych. Testowany model jest wyposażony w dobre chłodzenie DirectCU II, mimo to temperatura GPU sięga 71 stopni. Warto zauważyć, że druga karta z GTX 560 Ti (EVGA z 5. miejsca) nagrzewa się aż do 85 stopni. Ponadto ten układ graficzny, wykonany w starszej technologii 40 nm, ma spory apetyt na prąd – moc komputera sięga niemal 290 W.

Karta z układem Radeon HD 7770, przeznaczonym dla graczy wymagających mniejszej wydajności, ale też z budżetem ograniczonym do 500 zł. W modelu tym rdzeń graficzny jest podkręcony fabrycznie do 1,1 GHz, dzięki czemu pod względem wydajności karta wypadła lepiej niż typowe modele z układami 7770. Z drugiej strony, zastosowanie pojedynczego, dużego wentylatora o średnicy 10 cm spowodowało, że chłodzenie pracuje cicho, a zarazem jest skuteczne. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że jest to jeden z najtańszych układów Radeon HD 7770 na rynku.

Kolejny przedstawiciel kart z układami Nvidia, w tym przypadku GeForce 550 Ti wyprodukowanym w technologii 40 nm. Mimo wysokiej częstotliwości pracy (975 MHz) wydajność w grach jest zaledwie przeciętna – pod tym względem karta ustępuje wszystkim testowanym przez nas modelom Radeon HD 7770, które są w dodatku od niej tańsze. Mimo tego ma spory apetyt na prąd, bo moc całego komputera testowego znacznie przekracza 200 W. Pochwalić należy układ chłodzenia, który mimo pojedynczego wentylatora pracuje dość cicho.

Bezgłośnie działająca grafika z układem AMD Radeon HD 7750. Jest przeznaczona dla niedzielnych graczy, bo większość gier nie działa na niej dobrze w rozdzielczości Full HD, a część nawet w HD+. By osiągnąć płynny obraz, trzeba wyłączać antyaliasing, obniżać liczbę detali. Na pewno na tej karcie będzie bardzo dobrze działała najnowsza wersja Counter Strike, która ma minimalnie wymagania co do grafiki (większe do procesora). Oprócz pasywnego chłodzenia wśród zalet karty Sapphire warto wymienić niewielką moc, a także brak konieczności dodatkowego zasilania grafiki.

Karta wykorzystująca najnowszy, niedrogi układ graficzny Nvidia GTX 650, przeznaczony na masowy rynek. Architektura Kepler oraz proces produkcyjny 28 nm mają gwarantować wydajność i energooszczędność, ale w porównaniu z konkurencją karta jest słaba i prądożerna. Przy średnich ustawieniach jakości grafiki w grach tylko nieliczne gry działały w rozdzielczości Full HD ze średnią prędkością 30 kl./s. Moc peceta z tą grafiką sięga niemal 170 W, a plusem jest duży wentylator, który cicho pracuje, a zarazem skutecznie obniża temperaturę karty.

GeForce GT 640 to niemal najmłodsze dziecko Nvidii. Podobnie jak GTX 650 korzysta z architektury Kepler, ale ma niższą częstotliwość pracy i wolniejsze pamięci GDDR3 (zamiast GDDR5). Te cechy powodują, że jest to układ naprawdę powolny – nie da się na nim pograć w rozdzielczości Full HD, a jedynie w niższych trybach wyświetlania grafiki, z mniejszą liczbą efektów. Niewątpliwą zaletą jest pasywne, bezgłośne chłodzenie, brak konieczności dodatkowego zasilania, a także niewielki pobór prądu – podczas testów moc komputera nie przekraczała 125 W.