Aparat pod choinkę

Zanim wyruszysz do sklepu, zastanów się, czy interesuje cię coś więcej niż rodzinna fotografia pamiątkowa. Tylko wtedy, gdy chcesz się uczyć rzemiosła fotograficznego, warto wydawać pieniądze na zaawansowany aparat. Poza tym, decydując się na zakup lustrzanki, aparatu hybrydowego, czy nawet zaawansowanego kompaktu z długim zoomem, przygotuj się na to, że taki sprzęt nie zmieści się w kieszeni bluzy czy kurtki. Określ też swój budżet. Prosty kompakt, który zapewnia wykonanie zdjęć o zadowalającej jakości, kupisz już za 300 zł. Droższe są aparaty z bardziej zaawansowanymi funkcjami, takimi jak nagrywanie filmów HD czy duży zoom.

Mając do dyspozycji np. 1200 zł, możesz kupić zarówno aparat kompaktowy, jak też aparat hybrydowy (np. Sony NEX-3) lub lustrzankę (np. Olympus E-450). Zaletą dwóch ostatnich typów aparatów, oprócz świetnej jakości obrazu, jest możliwość wymiany obiektywów oraz stosowania wielu akcesoriów, np. lamp błyskowych, pilotów itp. Obiektywy i akcesoria przydają się w bardziej wyspecjalizowanych rodzajach fotografii. Do lustrzanek czy aparatów hybrydowych można podłączyć superszerokokątny obiektyw, przydatny do krajobrazów, teleobiektyw portretowy, który świetnie rozmywa tło za fotografowaną osobą, bądź obiektyw makro, który pozwala na wielkie zbliżenia małych przedmiotów. Wadą tych typów cyfrówek jest waga i spora wielkość. Poza tym wszystkie dodatkowe obiektywy i akcesoria są drogie. Dobry obiektyw kosztuje więcej niż sam korpus. W związku z tym aparaty o większych matrycach i gabarytach można polecić przede wszystkim hobbystom, którzy chcą rozwijać swoje umiejętności i są gotowi na inwestycje w sprzęt w miarę rosnących potrzeb.

• ZOOM Producenci coraz częściej montują w standardowych kompaktach obiektywy o zbliżeniu 10x, które niedawno były zastrzeżone dla większych gabarytowo aparatów typu superzoom. Niestety, efekt jest podobny, jak w przypadku dużych matryc. Próba upakowania takiej optyki w kompaktowej obudowie nieuchronnie odbija się na jakości obrazu, szczególnie na długim końcu zoomu. Dlatego, jeśli zależy ci na jakości optyki, nie daj się złapać na zakres ogniskowych, tylko wybierz wysokiej klasy kompakt z mniejszym zoomem o zakresie 4–5x (np. Canon G12, Panasonic LX5).
• MEGAPIKSELE W przypadku aparatu kompaktowego graniczną rozdzielczością matrycy, która daje realny wzrost jakości zdjęcia, jest 10 megapikseli. Dlatego w zaawansowanych kompaktach coraz częściej montuje się matryce o nieco większej powierzchni (np. Canon G12, Panasonic LX5). Właśnie rozmiar matrycy, a nie liczba pikseli, decyduje o jakości obrazu. W typowym kompakcie matryca ma powierzchnię 25 mm2 (sensor 1/2,5”), w zaawansowanym 43 mm2 (sensor 1/1,8”), a w amatorskiej lustrzance 370 mm2 (sensor APS-C). Dlatego to lustrzanki (bądź aparaty hybrydowe z matrycą APS-C) zapewniają najlepszą jakość zdjęć, nawet jeśli mają mniejszą rozdzielczość od kompaktów.
• CZUŁOŚĆ W kompaktach najwyższą czułością, jaką można stosować w praktyce, jest ISO400. Powyżej pojawiają się duże szumy. ISO1600 i więcej jest bezużyteczne. Tylko aparaty z dużą matrycą, jak lustrzanki i hybrydy, robią dobre zdjęcia do czułości ISO3200.

Producenci dzielą aparaty kompaktowe na cztery podstawowe kategorie: proste, średniej klasy, zaawansowane oraz superzoomy.

Proste aparaty w cenie do 500 zł mają plastikową obudowę, mały zakres zoomu optycznego oraz są pozbawione zaawansowanych możliwości. Kompakty średniej klasy (500–1200 zł) mają przeważnie obudowę z metalu. W droższych modelach znajdziesz zoom optyczny o zakresie nawet 15x, mechaniczną stabilizację obrazu, możliwość rejestracji filmów HD i dodatki, jak np. automatyczne panoramy czy HDR-y. Zaawansowane kompakty (powyżej 1200 zł) wyróżniają się obiektywami o dużej jasności i dobrą jakością obrazu. Znajdziesz w nich wszystkie funkcje manualne, które pozwalają na ręczny dobór parametrów pracy aparatu. Zazwyczaj można do nich podłączyć akcesoria, takie jak konwertery obiektywu, lampy błyskowe czy filtry. Z kolei superzoomy mają bardzo duży zakres ogniskowych – nawet do 30x.

Najporęczniejsze są małe, płaskie i lekkie kompakty (np. Canon IXUS S95 IS, Nikon S80). Niestety, w małej obudowie nie sposób zmieścić dużego obiektywu, więc aparaty mają niewielki zakres zoomu. Większość miejsca z tyłu zajmuje ekran i nie ma miejsca na wiele przycisków. Wszystkie funkcje trzeba wywoływać z menu, co obniża wygodę korzystania z aparatu. W kompaktach średniej wielkości (np. Samsung WB650, Nikon S8000) mieści się obiektyw o dużym zakresie zoomu (10x–15x), jednak wciąż są to aparaty kieszonkowe, nie tak jak kompakty z superzoomem (np. Panasonic FZ-100, Olympus SP- -800UZ), które wymiarami przypominają małą lustrzankę.

Jeśli cię na to stać, poszukaj modelu z metalową obudową. Taki aparat ładnie wygląda, a metalowa obudowa ma większą odporność na uszkodzenia mechaniczne. Jest to szczególnie ważne w wypadku najmniejszych aparatów, które często nosi się bez futerału.

Osobną kategorią są aparaty o wzmocnionych obudowach (np. Olympus Mju Tough, Panasonic FT-2). Są odporne na wstrząsy, dzięki czemu aparat przetrwa upadek, a także odporne na wodę do głębokości 10 m oraz na kurz. Możesz je zabrać w góry czy na nurkowanie.

Wybierając kompakt, trzeba sprawdzić, czy obiektyw ma szeroki kąt widzenia (min. 28 mm, lepiej 24 mm). W codziennej fotografii to ważniejsze niż duży zoom, bo pozwala objąć grupę osób czy kraj- obraz. W najtańszych kompaktach zoom zaczyna się od 35 mm.

Nie można pogodzić bardzo wysokiej jakości optyki z dużym zakresem ogniskowych. Dlatego, jeśli robisz duże wydruki, wybierz zaawansowany kompakt z umiarkowanym zakresem zoomu, np. Canon G12 (5x), Samsung EX1 (3x). Jeśli ważne jest dla ciebie wykonywania zdjęć w słabym świetle, rozważ wybór spośród aparatów o jeszcze mniejszym zoomie (4x), wyposażonych za to w bardzo jasny obiektyw f.2.0 (np. Canon S95, Panasonic LX5, Samsung EX1). Jeśli drukujesz zdjęcia w formacie pocztówki, maks. A4, lub pokazujesz w sieci, możesz poświęcić jakość w zamian za wygodę, wybierz aparat o zbliżeniu 10x. Jeśli interesuje cię sport i przyroda – nawet 30x. Przy tak dużym zakresie ogniskowej warto zdecydować się na model z mechanicznym pierścieniem zmiany ogniskowej, który pozwala precyzyjnie dobrać zbliżenie (np. Fuji HS10).

Najlepszy jest 3-calowy ekran w rozdzielczości 920 tys. punktów. Jest duży, i wystarczająco szczegółowy, by móc ocenić ostrość zdjęcia. Blisko ideału jest ekran np. w Samsungu WB650 (ok. 800 zł), który ma dodatkowo ultrajasną i kontrastową matrycę Amoled, na której obraz jest widoczny nawet w silnym słońcu.

Dzięki uchylnemu mocowaniu ekran można ustawić np. tak, by móc zrobić zdjęcie znad głowy. Niestety, takie mocowanie jest drogie, więc znajdziemy je tylko w wybranych modelach najbardziej zaawansowanych kompaktów, np. Canon G12, Samsung EX1.

Najprostsze modele są zasilane zwykłymi bateriami AA. Zaletą jest możliwość kupienia baterii w każdym kiosku. Dwie baterie alkaliczne, które kosztują 6–8 zł, wystarczają na mniej niż 300 ekspozycji. Można je zastąpić akumulatorkami, ale wówczas zrobimy ok. 150 zdjęć.

Aparaty średniej i wysokiej klasy są zasilane akumulatorami. Dzięki temu ważą mniej i mogą być cieńsze. Jedno ładowanie akumulatora powinno starczyć na 250–300 zdjęć.

Użytecznym dodatkiem jest stabilizacja obrazu (tylko mechaniczna). Pozwala zrobić ostre zdjęcie „z ręki” przy czasie ekspozycji do ½ s (przy obiektywie szerokokątnym). To 8-krotnie dłuższy czas niż bez stabilizacji. Superzoom bez tej funkcji jest praktycznie bezużyteczny.

Ręczne sterowanie ekspozycją przydaje się hobbystom, którzy chcą się uczyć warsztatu fotograficznego.Najważniejsze są programy: programowalne auto (P), preselekcja przesłony (A), preselekcja czasu (S) czy pełne ustawienia manualne (M).

Zaawansowane kompakty pozwalają także na ręczne ustawianie ostrości, ale ze względu na brak mechanicznego pierścienia jest to niewygodne. Aby mieć pełną kontrolę nad ogniskowaniem, kup aparat hybrydowy lub lustrzankę.

Canon 3100IS
Matryca: 12,1 MP (1/2,4”)
Zoom: 4x ze stabilizacją
LCD: 2,7” 230 tys. px
Filmy: rozdzielczość SD
Cena: 450 zł

Niedrogi aparat w metalowej obudowie o dużych możliwościach, idealny do fotografii familijnej. Jest zoptymalizowany do fotografii automatycznej, w czym pomaga 18 trybów tematycznych. Co ważne, jest wyposażony w optyczną stablilizację obiektywu oraz technologię wykrywania twarzy, co usprawnia pracę autofokusu.

Samsung EX1
Matryca: 10 MP (1/1,7”)
Zoom: 3x ze stabilizacją
LCD: 3”, 920 tys. px (amoled)
Filmy: SD
Cena: 1300 zł

Kompakt z zaawansowanymi możliwościami w umiarkowanej cenie. Matryca jest 2 razy większa niż w typowym kompakcie, co w połączeniu z superjasnym i ostrym obiektywem f/1.8 pozwala fotografować przy słabym świetle. Aparat jest ponadto wyposażony w ekran LCD zamontowany w ruchomej obudowie i ma wszystkie funkcje manualne.

Jeśli kupować aparat do filmowania, to tylko model, który rejestruje obraz w rozdzielczości co najmniej 1280x720 pikseli. Taki kompakt można kupić już za 400–500 zł (np. Sony W320, Panasonic F3). Rejestrację wideo w rozdzielczości 1080 pikseli oferują tylko droższe kompakty z bardziej wydajnymi procesorami (np. Sony HX5 V, Canon 1000 HS, Samsung WB2000). W przypadku lustrzanek w tryb filmowania HD są wyposażone nowe modele amatorskich lustrzanek (np. Canon 550D, 60D, Nikon D3100, D7000).

Niemal wszystkie aparaty w trybie filmowym dość wolno wyostrzają obraz. Wyjątkiem są najnowsze hybrydy Sony A33 i A55. Konstruktorzy tych aparatów pogodzili coś, co wydawało się nie do pogodzenia: zastosowali precyzyjny i szybki układ AF bazujący na wykrywaniu fazy (taki jak w lustrzance) z trybem filmowym. Dzięki temu nastawianie ostrości w trybie filmowym jest tak samo szybkie, jak w lustrzance podczas normalnego fotografowania.

Jeśli zależy ci na dobrych nagraniach, musisz posłużyć się aparatem, który ma złącze do zewnętrznego mikrofonu stereo (np. Canon 60D, Nikon P7000). Rozsądnym minimum jest wbudowany mikrofon stereo, który znajdziesz w lepszych kompaktach nagrywających filmy HD (np. Canon G12, Panasonic GH2).

Teoretycznie najlepszym formatem do zapisu wideo jest AVCHD, czyli taki sam standard jak w kamerach cyfrowych. Niestety tylko najnowszy system, Windows 7, ma wbudowany kodek pozwalający na oglądanie tych filmów bez dodatkowego oprogramowania. Poza tym tych plików nie zaimportujemy do prostych, bezpłatnych edytorów, jak Windows Movie Maker. Prostsze aparaty zapisują wideo w standardzie MP4 (2x mniej wydajny niż AVCHD) lub MJPEG (4x mniej wydajny), z którymi łatwiej sobie poradzić po zaimportowaniu ich do peceta, ale podczas nagrywania będzie potrzebna pojemniejsza karta pamięci.

Aby oglądać filmy na ekranie telewizora bezpośrednio z aparatu, niezbędne jest wyjście wideo. Do oglądania filmów w rozdzielczości SD wystarczy zwykłe wyjście AV. Natomiast do odtwarzania filmów HD najlepiej kupić aparat z wyjściem HDMI.

Najważniejszym argumentem przemawiającym za kupieniem innego aparatu niż kompakt jest wysoka jakość zdjęć wykonywanych w trudnych warunkach oświetleniowych. Inną zaletą jest możliwość zmiany obiektywów i operowania głębią ostrości. W aparacie kompaktowym praktycznie niemożliwe jest rozmycie tła za portretowaną osobą. W lustrzance czy aparacie hybrydowym nie jest to żadnym problemem.

Brak lustra (aparaty hybrydowe)oznacza brak matówki i celownika optycznego. Kadrowanie odbywa się albo na ekranie, albo za pomocą celownika elektronicznego. Kadrując na LCD, gdy aparat trzymamy w wyciągniętych rękach, aparat jest mniej stabilny więc łatwiej poruszyć zdjęcie. Można oczywiście użyć celownika elektronicznego, te jednak są wciąż mało szczegółowe.

Brak lustra wyklucza też instalację bazującego na detekcji fazy szybkiego układu autofokusu, który jest najważniejszą zaletą lustrzanek. Rezygnacja z komory lustra i pryzmatu pozwoliła na radykalne odchudzenie aparatu, bez utraty jakości. Mniejsze i lżejsze są też obiektywy, nawet te długoogniskowe.

Zaletą rozwiązań modułowych jest fakt, że po zmianie korpusu aparatu na nowszy wszystkie obiektywy, lampy błyskowe, karty, przewody filtry itp. będą do niego pasowały. W przypadku lustrzanek najbezpieczniejszym wyborem jest postawienie na popularny system z dużymi tradycjami: Canon, Nikon, Sony (dawniej Minolta). Gwarantuje to po pierwsze pełny wybór obiektywów i akcesoriów amatorskich, jak również profesjonalnych. Poza tym nie ma ryzyka, że system zniknie z rynku, co zdewaluowałoby wartość sprzętu. Zaletą tych systemów jest duży rynek wtórny, co pozwala zakupić tanio używany sprzęt.

Aparaty hybrydowe są nowością, więc trudno mówić o systemie z dużymi tradycjami. Obecnie najlepszym wyborem jest wspierany przez Olympusa i Panasonica otwarty system Micro 4/3, do którego jest najwięcej obiektywów i akcesoriów. Ciekawostką są także aparaty hybrydowe Sony A33, A55, które są zgodne z systemem Sony/Minolta, a więc mogą korzystać z bogatego zestawu akcesoriów lustrzankowych.

Canon, Nikon i Panasonic stosują stabilizację optyczną w obiektywie. W wypadku zakupu dodatkowych obiektywów będziesz miał wybór między droższymi stabilizowanymi a tańszymi bez stabilizacji.

Pozostali producenci (m.in. Sony, Olympus, Pentax) używają mechanizmu stabilizacji matrycy, która działa z każdym obiektywem. Niestety skuteczność tego mechanizmu spada w miarę wydłużania się ogniskowej obiektywu, ale za to nie musisz płacić za stabilizator w każdym obiektywie osobno.

W amatorskich aparatach stosuje się dwa typy matryc: APS-C oraz 4/3. Pierwsza jest większa (ok. 350 mm2, mnożnik 1,5–1,6x), więc pozwala na osiąganie wyższych rozdzielczości i na lepszą kontrolę szumu. W codziennych zastosowaniach różnica między tą matrycą a 4/3 (225 mm2, mnożnik x2) nie jest duża.

Samsung EX1
Matryca: 18 MP (APS-C)
Zoom: w zależności od obiektywu
LCD: 3” 920 tys. px
Filmy: 1080p
Cena: 5800 zł (z obiektywem)

Najbardziej zaawansowana lustrzanka Canona z matrycą APS-C wyróżnia się bardzo szybkim trybem seryjnym 8 kl./s. Ma także mocną metalową obudowę i komplet uszczelnień. Dzięki temu nie zawiedzie w trudnych warunkach pogodowych. Zaletą aparatu jest także szybki i dokładny system nastawiania ostrości, korzystający z 19 pól krzyżowych.