Bezpieczne zasilanie

Niemal wszystkie urządzenia można chronić przed zagrożeniami pochodzącymi z sieci elektrycznej. W przypadku komputerów stacjonarnych, które nie mają akumulatorów, jest to szczególnie ważne, ale skoki napięcia zagrażają także laptopom, monitorom, drukarkom i wszystkim innym urządzeniom elektrycznym. Niszczycielski impuls energii może też nadejść z innej strony – z sieci telefonicznej czy kablówki. Dlatego dobre zabezpieczenie musi chronić nie tylko przed zanikami zasilania, ale również przed innymi zakłóceniami pochodzącymi z sieci zasilającej i teleinformatycznej. Ponadto warto pamiętać, że oprócz sprzętu chronione są również dane, które czasem są więcej warte niż urządzenie, na którym są przechowywane (np. laptop czy serwer NAS).

Praktycznie każdy sprzęt wymaga ochrony przeciwprzepięciowej, szczególnie gdy jest podłączony do sieci o słabych parametrach. Oto przykłady produktów, które warto wykorzystać.

W ofercie firmy APC podstawową ochronę zapewnia rodzina produktów SurgeArrest Essential. To urządzenia o bardzo różnej konstrukcji, z ciekawymi dodatkami. Najprostsze z nich, jak P1-FR lub kosztujący ok. 60 zł PM1W-FR, mają tylko jedno wyjściowe gniazdo zasilające, więc jeśli chcesz chronić tylko jedno urządzenie, np. router, nie musisz płacić za całą listwę.

Jednak nawet taki pojedynczy filtr ma szerokie spektrum działania. Chroni przed zakłóceniami, przepięciami oraz zwarciami. Filtr może przyjąć energię 918 dżuli, a czas reakcji wynosi 1 ns (nanosekunda). Nawet jeśli otrzyma podczas udaru zbyt dużą dawkę energii i ulegnie uszkodzeniu, przepięcie nie dotrze do odbiornika.

SurgeArrest Essential to także listwy wyposażone w pięć, sześć lub osiem gniazdek różnego typu („francuskie” lub „niemieckie”). Przykładami są PM5 dla pięciu odbiorników (ok. 90 zł) albo PM5U (ok. 120 zł) z dodatkową ładowarką USB i dwoma wyjściami o wydajności 2,4 A (na zdjęciu poniżej).

Najbardziej rozbudowanym i uniwersalnym rozwiązaniem ochronnym jest SurgeArrest Performance – listwa wyposażona w osiem gniazd wyjściowych, z ochroną linii telefonicznej i koncentrycznej oraz sieci LAN. Najnowsze urządzenia (symbol PMF83VT-FR, cena ok. 180 zł) nie mają tego ostatniego elementu.

W powyższym wypadku klasa zabezpieczenia przeciwprzepięciowego wynosi aż 2690 dżuli. Ciekawą cechą produktu są odstępy między gniazdami zasilającymi, dzięki którym jeden duży zasilacz nie blokuje swojego gniazda i dwóch sąsiednich.

Firma APC ma także propozycję dla mobilnych posiadaczy laptopów. SurgeArrest Notebook w cenie ok. 120 zł z wyjściem trzystykowym lub dwustykowym zabezpiecza laptopa przed przepięciami (zapewnia ochronę na poziomie 180 dżuli), ma też wbudowane filtry dla sieci LAN i telefonicznej. Urządzenie jest niewielkie, mierzy ok. 10 cm – łatwo je wrzucić do torby z laptopem.

Drugim rodzajem zabezpieczeń jest zasilanie awaryjne. Jest ono niezbędne w najważniejszym sprzęcie, przede wszystkim w komputerach i urządzeniach sieciowych. Drukarka czy skaner nie muszą mieć zasilania gwarantowanego – nic się nie stanie, jeśli przez kilka minut czy nawet godzin będą nieczynne.

Podstawową ochroną przed zanikami zasilania są urządzenia Back-UPS wykonane w topologii off-line. Mają bardzo szeroki zakres mocy: od 325 do 1400 VA. Najprostsze zasilacze są wykonane w postaci grubszej listwy zasilającej z kilkoma gniazdami wyjściowymi – najlepszym przykładem jest model Back-UPS ES 550 (BE550-CP, ok. 400 zł) z ośmioma uniwersalnymi gniazdami wyjściowymi typu „francuskiego” (z bolcem uziemiającym). Wszystkie gniazda mają ochronę przeciwprzepięciową, a cztery pozwalają wykorzystać zasilanie gwarantowane. Dodatkowo sprzęt wyposażono w gniazda RJ-45 do ochrony sieci lub linii telefonicznej, jak również USB do współpracy z pecetem i oprogramowaniem PowerChute Personal Edition.

Wyższe modele zasilaczy to Back-UPS Pro, korzystające z topologii line-interactive. Mają dodatkowy moduł AVR, który dba o stabilizację napięcia wyjściowego podczas pracy sieciowej, oraz wyświetlacz LCD informujący o parametrach pracy.

W tej grupie urządzeń znajdują się zasilacze o mocy 550, 900, 1200 i 1500 VA. Podstawowy model Back-UPS Pro 550 (symbol BR550GI) kosztuje ok. 600 zł. Do jego ciekawych funkcji należą ochrona sieci (aż do standardu 1000 Base-T), „ekologiczny” tryb pracy, samoczynne odcinanie wyłączonych urządzeń, automatyczna diagnostyka, zarządzanie przez USB oraz wiele innych.

Najlepsze urządzenia APC Smart-UPS są przeznaczone do zasilania serwerów i urządzeń sieciowych. Mają one klasyczną obudowę stojąca, z gniazdami wyprowadzonymi na tylny panel zasilacza, albo wersję rackową do montażu w szafie serwerowej. Moc Smart-UPS zaczyna się od 420 VA (260 W), a ich ceny od ok. 650 zł (model SC420I). Bardziej zaawansowane modele (od 750 VA) są wyposażone w wyświetlacz LCD. Cechą zasilaczy jest możliwość wymiany akumulatora podczas pracy, a w większych instalacjach atut stanowi współpraca z oprogramowaniem PowerChute Business Edition.

Rodzina Smart-UPS obejmuje też zasilacze on-line, czyli z tzw. podwójną konwersją. Zmienne napięcie wyjściowe jest zawsze generowane przez falownik w zasilaczu – nigdy nie pochodzi prosto z sieci. Dlatego też zawsze ma idealne parametry, co jest istotne podczas zasilania np. specjalistycznych urządzeń. Niestety za jakość trzeba sporo zapłacić – najtańszy UPS tego typu w ofercie APC, model Smart-UPS RT 1000 (SURT1000XLI) o mocy 1000 VA, kosztuje ok. 2500 zł. To już nie jest sprzęt do domu.

APC zabezpiecza sprzęt, ale zapewnia też ochronę finansową na wypadek, gdyby zabezpieczenie nie zadziałało. W razie awarii zasilania i uszkodzenia sprzętu firma wymienia urządzenia swojej produkcji na nowe, a także zwraca pieniądze za ewentualną naprawę innych urządzeń. Equipment Protection Policy określa, jaki jest czas tej ochrony (zwykle cały czas użytkowania produktu) i jaka jest kwota ubezpieczenia (od 50 do 100 tys. euro zależnie od modelu filtru lub zasilacza). Więcej informacji można znaleźć pod adresem: www.apc.com/tools/epp/index.cfm

PowerChute Personal Edition to oprogramowanie, które umożliwia konfigurację zasilacza, np. ustawienie progu napięcia zasilającego, przy którym nastąpi przełączenie na pracę autonomiczną, ustawienie czasu między zanikiem zasilania a zamknięciem systemu, albo ustawienie godzin, w których zasilacz nie będzie generował sygnałów dźwiękowych. Oprogramowanie ma też funkcje informacyjne i diagnostyczne. PowerChute Business Edition to aplikacja przeznaczona do współpracy z zasilaczami Smart-UPS. Ma architekturę klient-serwer i służy do centralnego zarządzania wieloma zasilaczami w obrębie jednej sieci. Program pozwala monitorować stan zasilaczy, programować cykle włączania i wyłączania, sekwencje wyłączania poszczególnych usług serwerowych, tworzyć raporty dotyczące zużycia energii itd.