Chrome jako system

W systemie Windows czy Linux łączność z siecią jest tylko dodatkiem. Bez niej da się przeglądać pliki, tworzyć muzykę i filmy, edytować dokumenty itd. Bez łączności z internetem nie działają jedynie usługi sieciowe, takie jak: WWW, poczta e-mailowa, komunikatory itd.

Google Chrome OS jest niemal w stu procentach zależny od internetu. Pierwszą czynnością po włączeniu jest konfiguracja połączenia sieciowego, aktualizacja systemu, logowanie użytkownika do konta Google oraz aktualizacja jego aplikacji. Wygląda to trudniej niż lokalne logowanie do Windows, ale odbywa się bardzo sprawnie. Co więcej, bardzo szybko można przyzwyczaić się do tego, że na swoim koncie (niekoniecznie na tym samym chromebooku) masz zawsze aktualne środowisko pracy, takie same ustawienia, dostęp do swoich plików.

Oczywiście przewidziano sytuację, w której komputer może być poza zasięgiem sieci. Coraz więcej aplikacji na Chrome OS potrafi pracować w trybie off-line, by tylko od czasu do czasu synchronizować dane z siecią.

Chrome OS to mocno okrojony Linux z „lekką” nakładką graficzną, w której pracuje przeglądarka Google Chrome. To w niej są uruchamiane prawie wszystkie aplikacje. Całe oprogramowanie mieści się w pamięci flash o pojemności 16 GB, a do pracy wystarczy powolny procesor i 2 GB pamięci RAM. Chromebooki w takiej konfiguracji mogą być bardzo tanie – ich ceny za oceanem zaczynają się od 199 dolarów, a typowa cena to 279 dolarów.

Firma Google stworzyła też jedno własne urządzenie o nazwie Pixel, które pod względem możliwości znajduje się na przeciwnym biegunie (patrz tabelka). Urządzenie kosztuje od 1299 do 1449 dolarów.

Obie kategorie urządzeń dzieli przepaść. Brakuje przeciętnych konfiguracji z ekranami Full HD, które wystarczyłyby do oglądania filmów, wygodnej pracy w sieci, a jednocześnie byłyby niedrogie. System Chrome OS jest uzależniony od internetu, a tylko niektóre modele chrome- booków mają modem 3G.

Dla Polaków problemem jest dostępność chromebooków. Nie ma ich gdzie kupić, bo producenci badają na razie rynek amerykański. Jednak w chromebook można zamienić własny domowy komputer. Jak to zrobić, pokazujemy na następnych stronach.

Polecane aplikacje do Chrome

Zamiast używać odtwarzacza na stronie WWW rozgłośni radiowych, posłuż się aplikacją Rdio, która w jednym miejscu gromadzi strumienie najpopularniejszych stacji. Rozgłośnie podzielono według krajów, a przełączanie między stacjami jest dziecinnie proste. Niestety, nie wszystkie strumienie poprawnie działają.

Bardzo rozbudowane narzędzie dla amatorów tworzenia muzyki, które wymaga jednak pewnego doświadczenia z oprogramowaniem tego typu (program nie ma pomocy). Główne elementy interfejsu to sampler i dwa syntezatory, na których możesz grać za pomocą klawiatury komputera. W aplikacji znajdziesz bardzo bogatą bibliotekę dźwięków, efektów i filtrów.

Bardzo rozbudowane narzędzie dla amatorów tworzenia muzyki, które wymaga jednak pewnego doświadczenia z oprogramowaniem tego typu (program nie ma pomocy). Główne elementy interfejsu to sampler i dwa syntezatory, na których możesz grać za pomocą klawiatury komputera. W aplikacji znajdziesz bardzo bogatą bibliotekę dźwięków, efektów i filtrów.

Możliwości tego edytora zdjęć są bardzo duże. Aż trudno uwierzyć, że jest to tylko aplikacja on-line uruchamiana w przeglądarce. Z programu mogą bez przeszkód korzystać początkujący amatorzy, bo wiele funkcji jest zautomatyzowanych. A gdy akurat brakuje dostępu do Photoshopa, z aplikacji skorzystają też profesjonaliści.

Program pozwala łatwo organizować telekonferencje. W momencie rejestracji otrzymujesz numer VoIP, pod który mogą dzwonić inni rozmówcy (z telefonu stacjonarnego, komórki lub komputera). W ten sposób może rozmawiać kilka osób równocześnie. Jako gospodarz możesz zapraszać kolejne osoby do rozmowy, nagrywać wypowiedzi oraz moderować konferencję.

Program do edycji plików wideo. Możesz edytować film nagrany kamerką internetową komputera oraz pliki pobrane z popularnych serwisów społecznościowych lub dysków sieciowych, np. Google Drive i lokalnych. Sama aplikacja w wersji darmowej może przechowywać nagrania o objętości 5 GB. Ścieżkę wideo możesz wzbogacać o efekty przejść, zdjęcia, tekst, głos narratora. Możliwe jest także łączenie kilku ścieżek wideo. Gotową pracę możesz zamieścić w serwisie zewnętrznym, np. YouTube (w wersji darmowej wyślesz tylko 15 minut nagrania miesięcznie).

Chrome OS bazuje na dostosowanym do sprzętu jądrze Linuksa oraz korzysta z menedżera okien Ash, działającego na bazie środowiska Aura. Zainstalowany na dysku SSD uruchamia się w kilka sekund, m.in. dzięki temu, że pomija całą fazę wykrywania sprzętu, która jest niezbędna w Windows. Chrome OS jest dostarczany wyłącznie w formie firmware’u do konkretnego modelu komputera, nie jest udostępniany do testów. Można zapoznać się z jego opensource’ową podstawą – Chromium OS, która oprócz zamkniętoźródłowych wtyczek (Flash, Java) ma wszystkie funkcje oryginalnego systemu.

Musisz mieć czysty nośnik o pojemności 4 GB. Do zapisania obrazu dysku będziesz potrzebował programu Image Writer for Windows, który możesz bezpłatnie pobrać ze strony https://launchpad.net/win32-image-writer, klikając tam odnośnik External download.

Potrzebny będzie także obraz systemu Chrome OS w wersji open source – Chromium OS. Wejdź na stronę http://chromeos.hexxeh.net i przewiń ją w dół do sekcji Nightly build links. Tam, przy wersji Build 4028 kliknij ikonę USB. W kolejnym kroku zaznacz opcję I have read... i kliknij Download.

Aby skorzystać z Windows Image Writer, rozpakuj pobrane archiwum ZIP i uruchom plik Win32DiskImager.exe. Rozpakuj też archiwum z pobranym obrazem systemu Chromium OS, by dostać się do pliku z rozszerzeniem .img.

W oknie programu Disk Imager kliknij ikonkę z folderem i w oknie Select a disk image zaznacz plik .img. Kliknij Open. W nowym oknie, w sekcji Device upewnij się, że wybrana litera dysku odpowiada tej, pod którą zamontowany jest pendrive przeznaczony na nowy system.

Kliknij przycisk Wirte. W kolejnym oknie – Confirm overwrite – kliknij Yes. Wyraź zgodę na wymazanie zawartości pendrive’u, klikając Yes. Proces zapisu trwa kilka minut. Po zakończeniu zapisu powinna się pojawić informacja Write Successfll. Teraz pozostaje tylko wybranie w BIOS-ie opcji uruchomienia z USB i można cieszyć się nowym systemem operacyjnym.

Ze względu na fakt, że ta wersja systemu nie zawiera sterowników do wielu urządzeń, na licznych komputerach może się nie uruchomić lub generować błędy. W takim wypadku zachęcamy do wypróbowania Chromium OS jako systemu uruchomionego wirtualnie, co pokazujemy w następnym warsztacie.

VirtualBox jest bezpłatnym, w pełni funkcjonalnym programem do wirtualizacji systemu operacyjnego. Można go pobrać ze strony https://www.virtualbox.org/wiki/Downloads.

Oprócz programu do wirtualizacji będziesz potrzebował dysku wirtualnego z zainstalowanym systemem Chrome OS w wersji Open Source – Chromium OS. Wejdź na stronę http://chromeos.hexxeh.net i przewiń ją w dół do sekcji Nightly build links. Tam, przy wersji Build 4028 kliknij znajdującą się obok ikonę VirtualBox i zapisz plik na dysku komputera.

Rozpakuj archiwum i uruchom program Virtual Box w celu skonfigurowania wirtualnej maszyny dla nowego systemu. W głównym oknie programu kliknij New i jako nazwę podaj Chromium OS. Z listy Type wybierz Linux, jako wersję pozostaw Ubuntu i kliknij Next.

Jeśli masz 4 lub więcej GB RAM-u działających w systemie 64-bitowym, wybierz 2 GB. Jeśli korzystasz z systemu 32-bitowego, wybierz 1 GB RAM-u. W polu objętości RAM wpisz 1024 MB lub 2048 MB i kliknij Next.

Teraz podłącz pobrany i rozpakowany wirtualny dysk zawierający Chromium OS. Zaznacz opcję Use an existing virtual hard drive file, następnie kliknij ikonę folderu i wskaż plik .vdi z nowym systemem. Kliknij Create w celu utworzenia nowej maszyny wirtualnej.

Zanim uruchomisz system, warto dostroić kilka parametrów maszyny. Kliknij ikonę maszyny i naciśnij Settings na pasku narzędzi. W oknie ustawień przejdź do opcji System i z listy Pointing Device wybierz PS/2 Mouse. Następnie przejdź do zakładki Processor. Jeśli dysponujesz czterema rdzeniami, zwiększ za pomocą suwaka Processor(s) liczbę dostępnych rdzeni dla maszyny wirtualnej do dwóch.

Przejdź do opcji Display i za pomocą suwaka Video Memory zwiększ dostępną pamięć wideo do maksimum, zaznacz także opcję Enable 3D Acceleration i potwierdź zmiany, klikając OK. W głównym oknie programu kliknij utworzoną wirtualną maszynę i naciśnij przycisk Start, aby ją uruchomić.

Otwarta wersja systemu Google – Chromium OS, którą można uruchomić na domowym komputerze lub maszynie wirtualnej, jest pozbawiona specjalistycznych sterowników. Dlatego wydajność systemu, szczególnie graficzna, będzie niższa niż w gotowym chromebooku.

Po pierwszym uruchomieniu musisz przeprowadzić wstępną konfigurację. Na ekranie powitalnym z listy Select your language wybierz polski. Na liście Wybierz klawiaturę wskaż Klawiatura polska. Połączenie sieciowe powinno być wykryte i skonfigurowane automatycznie. Kliknij Kontynuuj.

Podaj login Google, który jest jednocześnie loginem do konta w systemie. Najlepiej skorzystać z alternatywnego adresu, nie ryzykując własnego podstawowego konta. Jeśli nie masz takiego loginu, możesz go stworzyć z Chromium OS, klikając link utworzyć je.

Po logowaniu możesz wybrać ikonkę, która cię będzie symbolizowała. W tym celu kliknij dwukrotnie obrazek. Pojawi się ekran powitalny. Zamknij okno, klikając X. Skrót do przeglądarki Chromium – interfejsu do większości aplikacji – znajdziesz w tym samym miejscu co menu Start w Windows.

Przeglądarka w opisywanej w artykule wersji systemu jest pozbawiona zamkniętoźródłowych wtyczek: Flash i Java. W związku z tym nie wszystkie strony WWW będą w pełni funkcjonalne, w szczególności animacje i multimedia.

Widoczna na pasku zadań ikona kwadratu podzielonego na 9 części to panel skrótów do aplikacji połączony z polem wyszukiwania Google. Kliknij ikonę Files, aby uruchomić menedżer plików, który obsługuje zarówno lokalne pliki, jak też dokumenty zdalne, przechowywane na dysku Google. W tym oknie możesz także obsłużyć nośniki USB podłączone do komputera.

Jeśli klikniesz np. obrazek, wyświetli się on we wbudowanej w system przeglądarce, wyposażonej m.in. w funkcję pokazu slajdów. Podstawową formą odnajdywania plików jest wyszukiwanie obejmujące pliki lokalne i w chmurze, ale można też tworzyć zwykłe foldery. W tym celu kliknij ikonę koła zębatego i wybierz Nowy folder.

Aby zainstalować w systemie aplikacje kliknij ikonę Aplikacje, następnie kliknij Store. Pojawi się dobrze znany użytkownikom desktopowej wersji Chrome sklep z aplikacjami i rozszerzeniami:

Wpisz nazwę aplikacji w wyszukiwarce, np. google drive, i kliknij ikonkę uruchamiającą instalator ZA DARMO. W kolejnym oknie potwierdź wybór, klikając Dodaj. Po instalacji narzędzie pojawi się w panelu aplikacji, a jeśli jest to specjalna aplikacja do Chromium OS, jej ikona wyświetli się także na pasku zadań.

Jeśli przy aplikacji znajduje się ikona z symbolem pioruna, to znaczy, że narzędzie działa także bez podłączenia do sieci. Przykładem takiej aplikacji jest Gmail Offline. Funkcję off-line mają także niektóre aplikacje działające na dysku Google, jak np. Dokumenty, czyli podstawowy edytor tekstu dla Chromium OS.

Przeglądarka internetowa jest nie tylko podstawowym interfejsem użytkownika, ale także narzędziem do konfiguracji całego systemu operacyjnego. Aby przejść do ustawień Chromium OS, kliknij ikonę użytkownika znajdującą się w prawym dolnym narożniku. W panelu znajdziesz nazwę konta, status sieci, a także suwak do regulacji głośności:

Kliknij Ustawienia. Wyświetli się panel konfiguracji przeglądarki internetowej, gdzie oprócz opcji znanych z desktopowej wersji Chrome są także opcje związane z działaniem sprzętu i sieci. Jeśli chcesz sprawdzić status połączenia internetowego, kliknij aktywny interfejs, np. Ethernet, w sekcji Połączenie internetowe.

W ustawieniach sieci możesz np. zmodyfikować serwery nazw (czyli DNS), wpisując numery w polu Własne serwery nazw. Pozwala to użyć jednego z publicznych DNS-ów, co przydaje się, gdy serwery dostawcy usług internetowych są przeciążone. W tym samym miejscu możesz konfigurować sieci Wi-Fi, z których korzystasz poza domem.

W sekcji Urządzenie możesz dostroić pracę klawiatury i urządzeń wskazujących. Ustawienia wyświetlacza i karty graficznej znajdziesz pod przyciskiem Ustawienia wyświetlania.

Jeśli chcesz lepiej zabezpieczyć swoje konto przed nieautoryzowanym dostępem, zaznacz opcję Do wybudzenia systemu wymagane jest hasło. Przycisk Zaawansowane ustawienia synchronizacji daje dostęp do opcji pozwalających określić, jakie prywatne dane mają być przechowywane i synchronizowane w chmurze. Chromium OS pozwala logować się każdemu, kto posiada konto Google.

Możesz jednak ograniczyć dostępność maszyny do grona wybranych użytkowników. W tym celu naciśnij Zarządzaj użytkownikami. W panelu Użytkownicy zablokuj konto gościnne, odznaczając Zezwalaj na logowanie jako gość. Następnie zaznacz Ogranicz logowanie do następujących użytkowników i w polu Dodaj użytkowników wpisz loginy Google użytkowników, którzy mają uprawnienia do logowania do systemu.

Chromium OS ma mechanizm powiadomień. Informacje o przychodzącej poczcie czy aktualizacje od innych aplikacji, które potrafią korzystać z tego mechanizmu, znajdziesz ukryte pod niebieską ikonką z lewej strony zegarka na pasku zadań.