Chroń oczy

Według amerykańskich badań aż 14 proc. użytkowników komputerów skarży się na dolegliwości oczu. To efekt pracy przed monitorem, która jest porównywalna z wielogodzinnym patrzeniem na ścianę. Zogniskowana stale na jednej powierzchni gałka oczna nie pracuje, co osłabia mięśnie odpowiedzialne za akomodację. Rzadziej też mrugamy, pogarszając nawilżenie oka.

Najczęstsze dolegliwości to zmęczenie wzroku, uczucie suchości lub zaczerwienienie gałek ocznych, wyostrzenie wzroku lub wrażenie rozmazania obrazu. Mogą wystąpić też bóle głowy, szyi oraz ramion. Im dłuższy czas spędzony przy komputerze, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia problemów. Szczególnie narażone są osoby, które mają niewykryte i nieskorygowane wady wzroku, takie jak daleko- i krótkowzroczność oraz astygmatyzm, a także osoby starsze.

Na szczęście opisane symptomy są przemijające. Ustępują, gdy na dłuższy czas oderwiemy się od monitora. Nie ma dowodów na to, że praca na komputerze może doprowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku. Co nie znaczy, że nad tymi problemami można przejść do porządku dziennego. Zmęczenie wzroku zmniejsza produktywność, zwiększa prawdopodobieństwo popełnienia błędu, a to obniża komfort pracy i prowadzi do stresu, który w przeciwieństwie do zmęczenia wzroku, źle wpływa na zdrowie.

Kłopoty ze wzrokiem to przede wszystkim wina wciąż niedoskonałych wyświetlaczy. Czcionki na ekranie, w porównaniu do druku, są poszarpane i nieprecyzyjne. Wynika to z niskiej rozdzielczości monitorów w stosunku do ich rozmiarów. Gęstość upakowania pikseli na typowym monitorze LCD 21,5-calowym o rozdzielczości Full HD to ok. 100 PPI (ang. pixel per inch – pikseli na cal), podczas gdy rozdzielczość druku jest 3 razy większa.

Innym powodem kłopotów jest to, że wpatrując się w monitor, przestajemy mrugać. A to odruch niezwykle ważny dla oka, gdyż oczyszcza i nawilża jego powierzchnię, a także dostarcza niezbędnych substancji odżywczych. W normalnych warunkach zamykamy na chwilę oczy nawet 25 razy na minutę, ale gdy zasiądziemy przed monitorem, częstotliwość spada do 10, a w skrajnych przypadkach nawet do 5–6 mrugnięć na minutę. To stanowczo za mało, by zapewnić poprawne funkcjonowanie narządu wzroku, bo łzy gwarantujące nawilżenie parują, pozostawiając suchą powierzchnię oka.

Problemy może powodować też niewłaściwe ustawienie ekranu i oświetlenie. Na przykład, jeśli ekran znajduje się znacznie poniżej poziomu oczu, trzeba stale schylać głowę, co może prowadzić do bólu mięśni i kręgosłupa. Jeśli zaś chodzi o oświetlenie, to komfort pracy obniżają nadmierne różnice w natężeniu światła między podświetleniem monitora a oświetleniem pomieszczenia. Szkodliwe są także odbicia w wyświetlaczu, błyski światła z okna znajdującego się za plecami lub innego źródła światła, np. lampy ściennej.

Na szczęście nowoczesne monitory LCD nie wytwarzają szkodliwego promieniowania, które emitowały stare monitory CRT. Jeśli jeszcze używasz starego typu monitora, wymień go na dobrej jakości płaski wyświetlacz.

Jeśli dużo pracujesz przed komputerem, nie oszczędzaj na monitorze. Taka oszczędność zemści się na twoich oczach. Korzystaj z wyświetlacza dobrej jakości, zapewniającego stabilny obraz, o równomiernym podświetleniu i dużych kątach widzenia. Jeśli panel jest uszkodzony, np. drga w nim obraz, jest zbyt ciemny czy ma niewłaściwe kolory, trzeba jak najszybciej wymienić go na nowy. Idealny byłby wyświetlacz o dużym upakowaniu pikseli, gwarantujący wysoką ostrość czcionek i elementów interfejsu graficznego.

Niestety w sprzedaży nie ma monitorów o porównywalnej gęstości upakowania pikseli, np. do ekranów stosowanych w wysokiej jakości smartfonach czy tabletach. Ma to szansę się zmienić. Pierwszy wyświetlacz o dużej gęstości upakowania pikseli pojawił się w nowym Mac Booku Pro 15” (tzw. Retina Display, 216 PPI), jest więc szansa, że w niezbyt odległej przyszłości LCD z gęsto upakowanymi pikselami zagoszczą także w pecetach.

W celu zmniejszenia zmęczenia wzroku przy pisaniu warto powiększyć czcionkę. W przypadku korzystania z internetu, szczególnie na dużym monitorze Full HD, przydaje się funkcja powiększania całej strony internetowej, łącznie z grafiką, która jest dostępna we wszystkich nowoczesnych przeglądarkach.

Optymalne ustawienie monitora to takie, które pozwala patrzeć na niego lekko z góry, pod kątem 15–20 stopni, z dystansu 50–70 cm. Aby móc precyzyjnie wyregulować pozycję wyświetlacza, powinieneś używać monitora, który ma wbudowaną możliwość regulacji pozycji ekranu zarówno w pionie, jak i możliwość odchylenia go do tyłu, tak by twój wzrok padał na płaszczyznę ekranu pod kątem prostym (patrz rysunek schematyczny).

Dużym problemem jest popularność błyszczących monitorów, które zapewniają lepsze nasycenie kolorów. Niestety, błyszcząca powłoka sprzyja powstawaniu odblasków. Jeśli nie da się ich wyeliminować odpowiednim ustawieniem ekranu, zamontowaniem rolet w oknach lub przestawieniem lamp, można się zastanowić nad zakupem dobrej jakości folii rozpraszającej odbicia (anti-glare), którą można nakleić na ekran. Trzeba także pilnować, by stopień oświetlenia w pomieszczeniu był zbliżony do stopnia jasności monitora. Użytkownicy laptopów mogą skorzystać z funkcji automatycznego dopasowywania jasności do otoczenia z wykorzystaniem wbudowanej kamery wideo.

Pracując przy komputerze, trzeba raz na godzinę zrobić krótką przerwę, rozprostować kości, przejść się. Oczy wymagają częstszego odpoczynku. Co 20 minut powinieneś odwrócić wzrok od monitora i popatrzeć na coś oddalonego, żeby zmienić punkt ogniskowania przynajmniej na 20 sekund. Aby zapobiec wysychaniu gałki ocznej, musisz pamiętać o częstym mruganiu oczami podczas pracy.

Pracując przy komputerze, trzeba raz na godzinę zrobić krótką przerwę, rozprostować kości, przejść się. Oczy wymagają częstszego odpoczynku. Co 20 minut powinieneś odwrócić wzrok od monitora i popatrzeć na coś oddalonego, żeby zmienić punkt ogniskowania przynajmniej na 20 sekund. Aby zapobiec wysychaniu gałki ocznej, musisz pamiętać o częstym mruganiu oczami podczas pracy.

• Model ekonomiczny Duży ekran Full HD ułatwia przyjęcie prawidłowej postawy przy pracy, pozwala objąć wzrokiem duże grafiki, większe fragmenty tekstu. Wersja o przekątnej 24” jest na tyle duża, że wymaga przenoszenia wzroku między wyświetlanymi elementami, co ogranicza zmęczenie oczu. Przykładowy model: LG E2242T-BN – nieduży (22”) tani monitor LED z możliwością montażu ściennego – 450 zł, lub większy LG E2442 V (24”) – 715 zł.
• Model średniej klasy Szerokie kąty widzenia monitora Full-HD rozszerzają gamę wygodnych pozycji, jakie można przyjąć, korzystając z urządzenia. Wierne odwzorowanie kolorów docenią nie tylko miłośnicy fotografii, ale też klienci e-sklepów, którzy nie chcą być zaskoczeni kolorem kupionego przedmiotu. Przykładowy model: LG IPS234 V (matryca IPS cena 650 zł), funkcja Dual Smart Solution, pozwalająca rozszerzyć obraz na drugi monitor, kopiując jednocześnie pasek zadań. Przystosowany do montażu na ścianie.
• Model ergonomiczny Monitor Full-HD z pełną regulacją położenia ekranu można podwyższać, pochylać i obracać w poziomie oraz zmieniać ustawienie z poziomu na pion (pivot). Ma wbudowane głośniki, a podstawa jest zaprojektowana jako podręczna tacka na biurowe drobiazgi. O właściwe odwzorowanie kolorów dba matryca xVA lub IPS. Przykładowe modele: LG E2422PY (matryca VA cena 840 zł), LG E2722PY (matryca IPS cena 1300 zł), oba z możliwością montażu na ścianie.