Do biura i do domu

Komputer wyposażony w procesor Intela z magistralą FSB 200 MHz (efektywnie 800 MHz) będzie działać na niemal każdej dostępnej płycie głównej. Jeżeli jednak potrzebujesz szybkiego układu z magistralą 1333 MHz, musisz wybierać płyty z większą starannością, bo możliwości wielu z nich kończą się na 1066 MHz.

Komputery te nie muszą mieć rewelacyjnej wydajności, ale nie oznacza to, że mogą być zbudowane ze słabych jakościowo albo przestarzałych komponentów. Pecet do tych zadań może mieć zintegrowany układ graficzny i dźwiękowy, zasilacz o niewielkiej mocy, niezbyt pojemny dysk. Ponadto komputer przeznaczony do pracy może być wykorzystywany przez wiele godzin dziennie, więc jego komponenty powinny być tak dobrane, by był jak najbardziej energooszczędny i cichy.

Z kolei komputer do zastosowań multimedialnych to taki sprzęt, który umożliwia przetwarzanie grafiki, muzyki i filmów, przechowywanie ich na swoim pojemnym dysku czy uruchamianie gier. Pecet tego typu również nie będzie kosztowny, jeśli dołożymy do niego np. tuner telewizyjny czy lepszą kartę dźwiękową, a całość zamkniemy w ładniejszej obudowie. Koszty mogą wzrosnąć jedynie w wypadku konfigurowania specjalnego, bardzo wydajnego zestawu do gier, do którego potrzebny będzie wydajny procesor i grafika, a także pojemna pamięć RAM. Takie szczególne i rzadziej spotykane przypadki rozpatrujemy w artykułach na następnych stronach.

Załóżmy, że potrzebujesz komputera do korzystania z programów biurowych i internetu. To najprostsza możliwa konfiguracja, stosowana w wielu domach i firmach.

Procesory AMD nie mają magistrali FSB, więc nie występują w nich takie niuanse, jak w przypadku Intela. Ważne jest to, że układy AMD Phenom współpracują z pamięciami DDR2 1066, potrafią też wykorzystać możliwości magistrali HyperTransport 3.0. Wymagają zatem nowszych płyt głównych niż układy AMD Athlon.

Do tak prostych zastosowań wystarczy tania i niekoniecznie najnowsza płyta główna za cenę nie większą niż 200 zł. Przy okazji powinna mieć zintegrowany układ graficzny, który w zupełności wystarczy do pracy w programach biurowych. Niestety, nie każda płyta spełniająca te warunki będzie dobra, a da się to poznać przede wszystkim po chipsecie i jego możliwościach. W komputerze biurowym można wykorzystać niedrogie pamięci RAM typu DDR2 800. Można także założyć, że do komputera trafi jeden z tańszych procesorów dwurdzeniowych AMD lub Intela, wykorzystujący magistralę FSB o częstotliwości 200 MHz.

Uwzględniając powyższe potrzeby, można polecić kilka chipsetów i płyt głównych. Do procesorów Intela najlepsze są płyty z chipsetami tej samej firmy, bo sprawiają najmniej problemów. Wbrew opiniom nie są to produkty drogie. Płyty np. z chipsetem Intel G31 czy nieco starszym G965 można kupić za niecałe 200 zł. Przykładowo, Gigabyte GA-G31M-S2L z chipsetem Intel G31 umożliwi zainstalowanie praktycznie dowolnego procesora Intela i do 4 GB pamięci RAM (w postaci dwóch modułów DDR2 800), ma także kilka gniazd rozszerzeń do rozbudowy komputera.

Jeśli chcesz kupić wydajną, ale z drugiej strony bezgłośną kartę graficzną, zwróć uwagę na modele z układem GeForce 8600 GTS. Mimo że układ ten jest bardzo wydajny, kilka firm sprzedaje specjalne, bezgłośne wersje kart z chłodzeniem pasywnym. Są one nieco droższe niż wersje z wentylatorem, kosztują ok. 500 zł.

Z kolei procesory AMD będą dobrze współpracowały z płytami wykorzystującymi chipsety tej samej firmy (AMD 690G/V), a także chipsetami firmy Nvidia. Przykładem taniej i dobrej płyty jest Asus M2A-VM z chipsetem 690V. Warto wiedzieć, że dostępne są także odmiany wielu płyt z chipsetem 690G, który oprócz analogowego wyjścia wideo ma także cyfrowe (DVI lub HDMI ). Niezależnie od wersji, płyty te bez problemu obsłużą wszystkie procesory z rodziny AMD Athlon, a także z pamięci DDR2 800.

Jeśli mielibyśmy wskazać konkretny procesor do taniego komputera służącego do pracy, byłby to Intel Pentium Dual-Core E2140. Jak wykazały nasze testy (PC Format 3/2008), układ ten cechuje się świetnym stosunkiem możliwości do ceny, co jest wynikiem zarówno wydajnej architektury Core, jak i bardzo atrakcyjnej ceny (od 200 złotych). Co więcej, jako najniższy model z serii daje świetne możliwości podkręcania, więc gdy zaistnieje potrzeba zwiększenia możliwości komputera, można to zrobić, stosując overclocking .

Zaproponowana przez nas płyta główna Gigabyte GA-G31M-S2L powinna umożliwić bez problemu zwiększenie częstotliwości magistrali z 800 do 1333 MHz (rzeczywista częstotliwość z 200 do 333 MHz), co daje przyrost częstotliwości o 66 procent.

Jeśli chodzi o pamięć, należałoby wykorzystać dwa moduły DDR2 800, ponieważ niemal wszystkie współczesne płyty są dostosowane do trybu dwukanałowego, nieznacznie podnoszącego wydajność pamięci. Niestety, tanie płyty mają zwykle tylko po dwa gniazda pamięci, dlatego instalując od razu dwa moduły, nie pozostawiamy miejsca na rozbudowę. Chyba więc lepiej kupić jeden moduł o pojemności np. 1 GB (to absolutne minimum), a w razie potrzeby w przyszłości dokupić drugi, podobny. Należy unikać przy tym modułów niemarkowych, a z drugiej strony nie ma sensu instalować kosztownych markowych pamięci. Możemy zaproponować np. pamięci GoodRam – za moduł 1 GB zapłacisz ok. 70 zł.

Jeszcze łatwiej wybrać pozostałe elementy, bo warunki niezbędne do ich pracy są mniej skomplikowane. Wystarczy jakikolwiek dysk twardy, choć powinien pochodzić raczej z nowszej serii (co zapewni wydajność), a także mieć interfejs Serial ATA . Jeśli spojrzymy np. na serię dysków Seagate Barracuda 7200.10, zobaczymy, że najmniejszy ma pojemność 80 GB, można go kupić za ok. 140 zł. Dopłacając 30 zł, kupisz dysk 160 GB, a kolejne 30 zł – dysk 250 GB z tej samej serii. Tylko że taka dopłata nie zawsze ma sens, ponieważ dokumenty pakietu Office czy e-maile nie będą w stanie zapełnić nawet dysku 80 GB. W przypadku napędów optycznych sprawa jest jeszcze prostsza, bo w sprzedaży są praktycznie tylko nagrywarki DVD dostosowane do wszystkich formatów płyt DVD. Koszt nagrywarki to około 100 zł. Z pewnością warto kupić nagrywarkę z interfejsem Serial ATA, bo prostszy będzie jej montaż. Można też wybrać napęd z technologią LightScribe lub ewentualnie LabelFlash (znacznie droższe nośniki).

Mając te podstawowe komponenty, czyli płytę, procesor, pamięć, dysk i napęd optyczny, możesz przystąpić do zamontowania ich w obudowie. Sama obudowa powinna być dobrana według własnego gustu, ale z pewnością sprawdzi się niewielka obudowa typu wieża albo obudowa leżąca. Co do zasilacza, nie ma specjalnych wymagań – zaproponowany przez nas zestaw będzie pobierał tak niewiele prądu, że wystarczy dowolny model.

chipset
zestaw układów sterujących płyty głównej, który odpowiada za komunikację pomiędzy procesorem a pozostałymi komponentami; zwykle składa się z dwóch układów, tzw. mostka północnego i południowego

FSB
ang. Front Side Bus, główna magistrala danych komputera, pozwalająca procesorowi na komunikację z układem sterującym (chipsetem) płyty głównej, a za jego pośrednictwem również z innymi komponentami

DVI
ang. Digital Video Interface; złącze cyfrowe stosowane w monitorach LCD i w kartach graficznych; gniazdo to oferuje lepszą jakość sygnału, jest odporne na zakłócenia, co przekłada się na wyższą jakość obrazu

HDMI
ang. High-Definition Multi-media Interface, złącze cyfrowe do przesyłania obrazu i dźwięku, zgodne z DVI; zabezpiecza sygnał przed kopiowaniem

overclocking
inaczej przetaktowywanie; podnoszenie częstotliwości pracy procesora ponad częstotliwość zdefiniowaną przez producenta; zazwyczaj wykonywane jest w celu zwiększenia wydajności układu, a zarazem całego komputera

Serial ATA
współczesna magistrala o przepustowości 150 lub 300 MB/s, służąca do podłączania dysków twardych i napędów optycznych

LightScribe, LabelFlash
konkurencyjne technologie pozwalające na wypalanie etykiet (napisów lub grafiki) na płytach CD i DVD; wymagana jest do tego nagrywarka z taką funkcją oraz odpowiednie dla niej nośniki

HyperTransport
rodzaj magistrali systemowej, która w produktach firmy AMD zastąpiła FSB; ma przepustowość ponad 20 GB/s, służy do komunikacji z komponentami, z wyjątkiem pamięci operacyjnej, dzięki czemu jest mniej obciążona niż FSB

proces technologiczny
sposób wytwarzania układów półprzewodnikowych metodą fotolitograficzną; obecnie procesory wytwarzane są w procesie 45 lub 65 nm – ścieżki łączące tranzystory mają taką właśnie szerokość

time shifting
technika polegająca na nagrywaniu (zwykle na dysku twardym) w czasie rzeczywistym materiału wideo lub audio, by widz lub słuchacz mógł wstrzymać jego oglądanie i powrócić do niego w dowolnym momencie

ATX
obecny standard konstrukcji płyt głównych, zasilaczy i obudów komputerowych; usprawnia chłodzenie elementów komputera wewnątrz obudowy oraz poprawia funkcjonalność i rozkład podzespołów

Pecet w domu może służyć do różnych zadań. Często są to prace typowo biurowe czy komunikacja przez internet, ale może to być także retusz zdjęć z aparatu cyfrowego, kompresja muzyki z płyt CD do formatu MP3, obróbka prywatnych nagrań wideo, w przypadku uczniów i studentów także nauka programowania czy posługiwania się względnie wymagającymi programami.

Ponieważ wszystkie te czynności są wykonywane raczej sporadycznie, budowanie wydajnego i wyspecjalizowanego peceta nie ma sensu. Najlepiej stworzyć uniwersalną konfigurację, która pogodzi wszystkie wymagania użytkownika.

Płyta główna do komputera domowego różni się od tej z komputera biurowego. Powinna współpracować z szybszymi pamięciami DDR2 1066, za to nie musi mieć zintegrowanego układu graficznego, bo i tak pecet raczej będzie wyposażony w kartę graficzną. Płyta musi być też dobrana pod kątem ewentualnej przyszłej rozbudowy komputera – ten czynnik może stwarzać największe problemy.

Po pierwsze, najnowsze procesory AMD Phenom współpracują z podstawką AM2+ i korzystają z magistrali HyperTransport w wersji 3.0 (o zwiększonej przepustowości). Niestety, płyt głównych spełniających ten warunek jest niewiele. Ponadto pierwsze wersje Phenomów ponoć były obarczone błędem skutkującym awariami komputera. Trudno zatem uznać tę platformę za dopracowaną i sprawdzoną – należałoby się raczej zrezygnować z jej zakupu.

Tymczasem najnowsze procesory Intela, wykonane w procesie technologicznym 45 nm, działają na większości dostępnych płyt głównych, nawet z tanimi chipsetami Intel G31 czy P31. Ponadto przy podobnej częstotliwości pracy zapewniają lepszą wydajność. Jeśli oczekujemy obsługi pamięci DDR2 1066, można wybrać jedną z wielu płyt z chipsetem Intel P35, droższe modele z X38 lub chipsetami Nvidia. Ponownie możemy polecić niedrogi model płyty firmy Gigabyte, GA-P35-S3G, który można kupić za 250–270 zł.

Ponadto radzimy wykorzystać jeden z wydajniejszych procesorów Intela ze średniej półki (np. model Core 2 Duo E4600) albo „pełnowartościowy” Core 2 Duo pracujący na magistrali FSB 1333 MHz (z serii E6000 lub najnowszej E8000). Wydajność na odpowiednim poziomie zapewni też pamięć DDR2 1066, ale jest ona dość droga. Zakładając, że będą to 2 moduły firmy GoodRam o pojemności 1 GB każdy, zapłacisz za nie minimum 350 zł. Oczywiście możesz zaoszczędzić, kupując pamięć DDR2 800 albo na początek tylko jeden moduł pamięci.

Wybór karty graficznej to nie lada problem. Tani model za 200–300 zł uniemożliwi płynne wyświetlanie wielu współczesnych gier, ale grając tylko od czasu do czasu, czasem nie warto inwestować w coś droższego. Ponadto trzeba mieć świadomość, że nawet dość kosztowny model karty, po kilku miesiącach będzie technologicznie przestarzały.

Obecnie większość gier działa na kartach graficznych ze średniej półki. Wykorzystują one układy takie jak AMD Radeon HD 3850 czy Nvidia GeForce 8600 GT albo pracujący z wyższą częstotliwością układ GeForce 8600 GTS. Jest spory wybór modeli kart z tymi układami graficznymi, można je kupić za 300–500 zł.

Oczywiście powyższe uwagi nie dotyczą „nałogowych” graczy, którzy wymagają przede wszystkim wydajności, niezależnie od ceny, mocy pobieranej przez karty graficzne czy wytwarzanego przez nie hałasu.

Komputer ogólnego przeznaczenia powinien mieć z pewnością bardziej pojemny dysk niż komputer do prac biurowych. Musi pomieścić muzykę, filmy, zdjęcia, gry, liczne programy wraz z wersjami instalacyjnymi itd. Dlatego na dysku twardym nie można za bardzo oszczędzać. Przy zakupie warto się kierować współczynnikiem pojemności do ceny (czy też ceny 1 gigabajta) – pod tym względem nieźle wypadają napędy o pojemności 400–500 GB (koszt 1 GB około 70 groszy).

Jeśli chodzi o napędy optyczne, praktycznie nie ma tu większego wyboru. Podobnie jak w przypadku tanich komputerów biurowych, jedyną możliwością jest nagrywarka DVD, najlepiej z interfejsem szeregowym Serial ATA.

W zależności od potrzeb komputer można wyposażyć w dodatkowe akcesoria. Jednym z nich jest nowoczesna stacja dyskietek, jaką stanowi wewnętrzny czytnik kart pamięci. To koszt rzędu 30–40 złotych. Użytecznym dodatkiem jest także tuner telewizyjny. Model wyposażony w telegazetę, tuner radiowy i przydatną funkcję time shifting kosztuje niewiele ponad 100 złotych. W porównaniu z ceną całego komputera nie jest to więc poważny wydatek.

Oczywiście na końcu pozostaje zamknięcie całości w obudowie. Warto przy tym zwrócić uwagę, że obudowa ta powinna być „pełnowymiarowa”, a więc większa niż w komputerze biurowym. Wynika to z faktu, że jedynie płyty główne do wydajniejszych komputerów (niewyposażone w zintegrowany układ graficzny) są produkowane tylko w formacie ATX . Ponadto zastosowanie karty graficznej jak GeForce 8600 GTS zwiększa zapotrzebowanie na prąd o około 100 watów, zatem obudowa musi być wyposażona przynajmniej w zasilacz 350–400-watowy.