Dołóż dysk, przenieś system

Komputery stacjonarne są idealne do rozbudowy, bo pojemna obudowa może pomieścić kilka dysków twardych. Nawet jeśli nie ma wystarczająco dużej liczby wnęk danego typu, zawsze można zamontować dysk we wnęce o większych rozmiarach.

W laptopach jest znacznie gorzej – ogromna większość z nich ma miejsce tylko na jeden dysk. Jeśli twój dotychczasowy dysk jest za wolny lub brakuje już na nim wolnego miejsca, możesz go tylko wymienić na inny model.

Po instalacji nowego dysku trzeba przenieść system na ten dysk – jest on zwykle znacznie wydajniejszy niż stary. Pojawia się też konieczność konfiguracji BIOS-u, by komputer uruchamiał się z nowego nośnika, nawet jeżeli chcemy pozostawić stary w obudowie.

Po zakupieniu dysku odpowiadającego twoim potrzebom przychodzi czas na zamontowanie go w komputerze. Pokażemy kilka wariantów montażu dysku w komputerach stacjonarnych i laptopach.

Typowa tania obudowa peceta nie zawiera zbyt wielu usprawnień obejmujących montaż i demontaż dysków.

Wyłącz system, po czym odłącz kable od komputera (przynajmniej kabel zasilający).

Z tyłu obudowy odszukaj śruby mocujące jej boczne ścianki, a następnie odkręć je. Zdejmij ścianki, przesuwając je mocno w kierunku tyłu obudowy.

Dysk jest zamontowany w przedniej części obudowy – przymocowany za pomocą czterech śrub, po dwie z każdej strony.

Poniżej lub powyżej dysku powinny się znajdować wnęki na dodatkowe dyski.

Jeśli stary dysk nie jest ci potrzebny, odkręć śruby, odłącz kable i wysuń dysk z wnęki. Niektóre kable mają zatrzask, który trzeba nacisnąć, żeby kabel mógł się wysunąć z gniazda.

Jeśli masz zamiar pozostawić swój stary dysk, a obok niego zainstalować drugi, wsuń ten drugi do wnęki i przykręć czterema krótkimi śrubkami.

Na koniec podłącz do nowego dysku zasilający oraz sygnałowy kabel SATA.

Jeśli twój zasilacz nie ma odpowiedniej wtyczki zasilającej, możesz wykorzystać przejściówkę:

Za to z łatwością znajdziesz miejsce do podłączenia kabla SATA do płyty głównej.

W celu wymiany dysku w komputerze przenośnym nie trzeba otwierać całej jego obudowy, chociaż oczywiście zdarzają się nietypowe konstrukcje, wymagające rozkręcenia całego laptopa.

Pod spodem obudowy laptopa odszukaj pokrywę oznaczoną symbolem dysku. Odkręć śrubki mocujące tę pokrywę, a następnie ją podważ.

Jeśli metalowa ramka dysku jest przymocowana kolejnymi śrubami, także odkręć te śruby. Następnie przesuń dysk o kilka milimetrów, by się wysunął z gniazda SATA:

Odkręć cztery śrubki mocujące dysk do metalowej ramki (po dwie z każdej strony).

Montując dysk, powtórz opisane czynności w kolejności odwrotnej.

W dużych notebookach, do pracy stacjonarnej (np. Samsung RF710), można instalować dwa dyski. Zatem nie musisz się od razu pozbywać starego dysku.

Jeśli masz dwa dyski, konieczne jest ustalenie kolejności, w jakiej BIOS będzie poszukiwał systemu operacyjnego. Jeśli kolejność będzie zła, system będzie się uruchamiał nadal ze starego dysku, mimo że będzie już zainstalowany na nowym.

Drugą rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę, jest tryb AHCI, który w przypadku niektórych dysków może zwiększać wydajność, a także pozwalać na odłączanie dysków SATA w czasie pracy komputera (oczywiście z wyjątkiem dysku systemowego).

Konfigurację BIOS-u pokażemy na przykładach trzech różnych płyt głównych.

BIOS produkowany przez firmę AMI znalazł się m.in. w płycie głównej Asus P7H55D-M EVO. W tym wypadku BIOS pozwala na zmianę trybu SATA, a także wybrania kolejności urządzeń startowych. Oto przykład jego konfiguracji.

Aby wejść do konfiguracji BIOS-u, wciśnij podczas uruchamiania komputera klawisz [Del], co sugeruje komunikat na ekranie: DEL => BIOS SETUP.

W głównej sekcji Main wejdź do ustawień Storage Configuration, a następnie do Configure SATA as. Naciśnij [Enter] i ustaw tę opcję na AHCI. Klawiszem [Esc] wróć do ekranu głównego.

Strzałką w prawo przejdź do sekcji Boob, a następnie wejdź do Boot Device Priority. Aby komputer uruchamiał system w pierwszej kolejności z dysku twardego, naciśnij [Enter], a następnie z listy wybierz symbol dysku twardego. Naciśnij [Enter], by zatwierdzić ustawienie. W podobny sposób pozostałe pozycje z listy możesz ustawić na Disabled. Klawiszem [Esc] wyjdź z powrotem do sekcji Boot.

Teraz wejdź do ustawień Hard Disk Drives, by wybrać, który dysk ma mieć pierwszeństwo podczas uruchamiania. Klawiszami [+] i [-] ustaw odpowiednią kolejność. Klawiszem [Esc] wróć do ekranu głównego.

Strzałką w prawo przejdź do sekcji Exit, następnie wybierz Exit & Save Changes i naciśnij [Enter]. Pojawi się okno z pytaniem: Save configuration changes and exit now?. Naciśnij [Enter] – zmiany zostaną zapisane, a komputer ponownie się uruchomi.

W artykule zalecamy włączanie trybu AHCI w kontrolerze SATA, szczególnie dla nowoczesnych dysków. Trzeba jednak pamiętać, że system, który był zainstalowany w innym trybie (zazwyczaj IDE), po przełączeniu do AHCI przestanie się uruchamiać. Zatem, jeśli chcesz używać dwóch dysków, by uruchamiać z nich dwa systemy, może pojawić się kłopot – stary będzie działał poprawnie tylko w trybie IDE, drugi tylko w trybie AHCI. Skutecznym rozwiązaniem jest ustawienie trybu AHCI i uruchomienie procedury naprawy starego systemu z jego płyty instalacyjnej.

BIOS produkowany przez firmę Award znalazł się m.in. w płycie głównej Gigabyte GA-G31M-S2L. Pozwala jedynie na wybór kolejności urządzeń startowych. Oto przykład konfiguracji.

W celu wejścia do konfiguracji BIOS-u wciśnij podczas uruchamiania komputera klawisz [Del].

Przejdź do sekcji Advanced BIOS Features i naciśnij [Enter].

Wejdź do Hard Disk Boot Priority. Strzałką w górę lub w dół przejdź do danego dysku na liście. Klawiszem [+] lub [-] przesuń go w odpowiednie miejsce. Dysk, który znajdzie się na górze (powinien to być nowo zainstalowany napęd), będzie służył jako dysk startowy.

W oknie Advanced BIOS Features przejdź do opcji First Boot Device i naciśnij [Enter]. Z listy, która się pojawi, wybierz dysk: Hard Disk. Naciśnij [Enter], by zaakceptować wybór.

W podobny sposób ustaw Second Boot Device oraz Third Boot Device, jednak wybierając tym razem opcję Disabled.

Klawiszem [Esc] wyjdź do głównego okna BIOS-u, a następnie klawiszami strzałek przejdź do funkcji Save & Exit Setup i naciśnij [Enter]. Pojawi się okno z pytaniem: SAVE to CMOS and EXIT?. Naciśnij [Enter] – zmiany zostaną zapisane, a komputer ponownie się uruchomi.

BIOS tego typu znalazł się m.in. na płycie głównej Asus M2N-SLI Deluxe. Nie daje możliwości wyboru trybu AHCI (jest on włączony na stałe), ale pozwala m.in. wybrać kolejność urządzeń startowych. Oto przykład konfiguracji.

W celu wejścia do BIOS-u wciśnij podczas uruchamiania komputera klawisz [Del].

Strzałką w prawo przejdź do sekcji Boot, następnie wejdź do funkcji Boot Device Priority.

Używając klawiszy [+] i [-], zmień opcję 1st Boot Device na Hard Disk. Następnie strzałką w dół przejdź do kolejnych pozycji listy i ustaw Disabled. Lista powinna wyglądać jak na poniższym obrazku. Klawiszem [Esc] wróć do nadrzędnego menu.

Przejdź do funkcji Hard Disk Drives i naciśnij [Enter]. Podobnie jak na liście urządzeń startowych również tutaj klawiszami [+] i [-] ustaw odpowiednią kolejność dysków. Jeśli nowy dysk ma służyć do uruchamiania systemu, powinien się znaleźć na pierwszym miejscu listy: Hard Disk Drives. Klawiszem [Esc] wyjdź do menu nadrzędnego.

Strzałką w prawo przejdź do sekcji Exit i naciśnij [Enter]. Pojawi się okno z pytaniem: Save configuration changes and exit now? Naciśnij [Enter] – zmiany zostaną zapisane, a komputer ponownie się uruchomi.

Zwykle wymiana dysku twardego jest też okazją do odświeżenia całego systemu operacyjnego, czyli do jego instalacji od nowa. Można jednak używać starego, klonując go na nowy dysk odpowiednim programem, np. EaseUS Disk Copy (aplikację można pobrać z serwisu PC Format Programy).

Do przeniesienia zawartości między dyskami proponujemy użyć programu EaseUS Disk Copy Free. To program, który uruchamia się bezpośrednio z pamięci USB flash lub płyty CD/DVD. Trzeba więc przygotować ten nośnik – proponujemy użycie pamięci flash, bo jest to prostsze.

Do jednego z portów USB komputera podłącz pendrive. Sprawdź, czy nie masz na nim ważnych danych, bo podczas przygotowywania programu EaseUS Disk Copy zostaną one usunięte.

Uruchom program Disk Copy z naszej płyty. Nie wymaga on żadnej instalacji, a po chwili pojawi się główne okno. Zaznacz w nim opcję USB, i kliknij Proceed.

Pojawi się komunikat o formatowaniu pamięci flash. Kliknij OK.

W ciągu kilkunastu sekund program powinien przygotować pamięć, o czym poinformuje komunikatem Create bootable disk successfully. Kliknij OK.

Po zakupie nowego dysku zachęcamy do instalacji systemu od podstaw. Po pierwsze, reinstalacja pozwala odświeżyć system, pozbyć się niepotrzebnych aplikacji, dawno nieużywanych plików, zbędnych wpisów rejestru. Nowa instalacja jest też wskazana w przypadku dysków SSD, które są partycjonowane nieco inaczej niż klasyczne dyski twarde. W przypadku klonowania HDD na SSD bezpośrednio przenoszony jest także układ partycji, co może spowodować obniżenie wydajności SSD.

W wielu przypadkach klonowanie systemu jest jak najbardziej wskazane. Dotyczy to m.in. typowej sytuacji wymiany mniejszego dysku HDD na większy – nie ma obaw, że dane się nie zmieszczą albo partycje zostaną niepoprawnie ulokowane. Klonowanie jest nieco trudniejsze w wypadku note- booka, bo nie ma on dwóch dostępnych portów SATA. Można sobie poradzić, podłączając stary dysk do portu USB przez przejściówkę albo kieszeń, lub oba dyski podłączyć na czas klonowania do peceta.

Sprawdź, czy do komputera są podłączone trzy nośniki: pendrive z programem Disk Copy, a także źródłowy i docelowy dysk twardy. Uruchom ponownie komputer. W trakcie jego startu naciśnij klawisz [F8] i uruchom system z pamięci flash.

Program Disk Copy uruchomi się z pamięci flash. W pierwszym jego oknie kliknij przycisk Next, w kolejnym wybierz opcję Disk Copy i ponownie kliknij Next.

Na liście dysków wskaż źródłowy dysk, z którego mają być pobrane dane. Kliknij Next.

Następnie wybierz docelowy dysk, na który mają być skopiowane dane. Kliknij Next.

Pojawi się okno z układem partycji na dysku źródłowym i docelowym. Widać, że na nowym dysku partycje nie zajmują całej przestrzeni dyskowej. To nie szkodzi, bo ich rozmiar będzie można zmodyfikować później. Kliknij Proceed, a w oknie z ostrzeżeniem kliknij Yes.

Pojawi się okno ze statusem operacji. Będzie ona trwać od kilku minut do 3 godzin (w zależności od pojemności i szybkości nośników).

Po zakończeniu kopiowania kliknij Quit. Możesz wybrać, czy chcesz teraz wyłączyć komputer – Shutdown, czy ponownie go uruchomić – Reboot. Najlepiej go wyłącz, odłącz stary dysk i pendrive, a następnie włącz komputer tylko z nowym dyskiem, by się upewnić, czy klonowanie się powiodło.