Duże możliwości, niska cena

Wybierając drukarkę, trzeba przede wszystkim postawić na odpowiednią technologię, a później wybrać konkretne urządzenie odpowiadające wymaganiom co do wydajności, jakości druku, dopuszczalnego miesięcznego cyklu pracy, dostępnych interfejsów itd. W domu zazwyczaj wystarczy drukarka za kilkaset złotych, choć zakup samego sprzętu to oczywiście tylko część wydatków – prawdziwe koszty generuje późniejsza eksploatacja.

W zasięgu użytkowników domowych jest niemal każda technologia druku – począwszy od atramentówek, przez czarno-białe laserówki, aż po kolorowe urządzenia laserowe. Sprzęt ma różne funkcje, parametry i dodatki.

Małe atramentówki mają wiele zalet poza rozmiarem – są tanie, pobierają niewiele energii, drukują szybko, bez konieczności nagrzewania i na każdego rodzaju materiałach – łącznie z papierem fotograficznym. Ich największą wadą są koszty eksploatacji w przeliczeniu na kolorową stronę – wie o tym każdy, kto ma w domu drukarkę atramentową.

Dlatego jej dobrym uzupełnieniem może być tania laserówka służąca do druku czarno-białych dokumentów, szczególnie gdy trzeba wydrukować kilkanaście czy kilkadziesiąt stron. Najlepiej, jeśli będzie to urządzenie wielofunkcyjne, które będzie dodatkowo pełniło rolę kopiarki. Gdy potrzebny jest kolor, można wykorzystać druk atramentowy.

Kolorowe drukarki laserowe łączą cechy powyższych rozwiązań – wszystkie dokumenty mają bardzo wysoką jakość, i to po wydrukowaniu na zwykłym papierze. Nawet zdjęcia wyglądają nieźle, choć atrament w połączeniu z papierem fotograficznym okazuje się jednak lepszy. Niestety w przypadku najmniejszych, domowych urządzeń wadą jest cena materiałów eksploatacyjnych, przez co wydruki są bardzo drogie. W zasadzie nie polecamy tego rozwiązania.

Kilka lat temu Epson wprowadził do drukarek domowych system stałego zasilania tuszem (tzw. CISS), który w przypadku tej firmy otrzymał nazwę Ink Tank System. Później podobne rozwiązania przygotowali Brother i Canon (patrz test w PC Formacie 7/2016). Drukarki CISS korzystają z technologii atramentowej, tyle że zamiast kartridżów o pojemności kilku mililitrów mają wielokrotnie większe rezerwuary, do których wlewa się tusz z butelek. Cena butelki tuszu jest porównywalna z ceną małego kartridża, ale zapewniana przez CISS wydajność sięga kilku tysięcy stron. W przeliczeniu na stronę koszt wydrukowania kolorowego dokumentu A4 wynosi niecałe dwa grosze.

Dlatego można powiedzieć, że drukarki CISS łączą zalety klasycznych atramentówek (małe rozmiary, cichą pracę, niewielką moc) z zaletą dużych laserówek (bardzo niskimi kosztami eksploatacji). Mankamentem modeli z CISS jest cena, dużo wyższa niż zwykłej drukarki atramentowej – aby zakup takiej drukarki się zwrócił, trzeba sporo na niej drukować. W biurze drukarka będzie raczej opłacalna, w domu już niekoniecznie.

Jednym z podstawowych parametrów drukarki jest wydajność. W przypadku małych urządzeń wynosi ona 10–30 stron na minutę, choć realne osiągi urządzenia są bardzo różne. Zależą od wielu czynników, choćby złożoności dokumentu. Im bardziej skomplikowany, tym oprogramowanie (nie sama drukarka!) dłużej go przetwarza.

Poza tym atramentówka rozpoczyna druk szybciej niż laserówka, bo nie wymaga nagrzewania. Urządzenie laserowe musi się nagrzać, a druk dokumentów zawierających kolor może trwać cztery razy dłużej niż czarno-białych, jeśli jest to drukarka czteroprzebiegowa (a wiele tanich modeli jest wykonanych w takiej technologii). Generalnie wydajność jest słabą stroną niedrogich, kolorowych urządzeń laserowych.

Z wydajnością związana jest też obciążalność, czyli przewidywane miesięczny cykl pracy. Małe urządzenie może wydrukować nie więcej niż kilka tysięcy stron miesięcznie. Zwykle nie stanowi to problemu, ale w przypadku drukarki użytkowanej przez kilka osób można łatwo przekroczyć ten limit. Szczególnie dotyczy to drukarek CISS, które służą do druku dużych ilości dokumentów lub zdjęć.

Podczas użytkowania istotne jest, co drukarka ma i co potrafi – z punktu widzenia ekonomii druku istotne są interfejsy sieciowe, dzięki którym drukarkę można łatwo udostępnić kilku osobom. Niekiedy potrafi ona bezpośrednio współpracować z usługą Google Cloud Print, a producent dostarcza aplikacje na smartfony i tablety umożliwiające druk z tych urządzeń. To bardzo wygodne rozwiązania, pozwalające korzystać wszystkim domownikom z jednego sprzętu.

Przydatnym dodatkiem jest skaner – nawet jeśli nie nadaje się do przygotowywania wysokiej jakości skanów, to czyni z drukarki domowe ksero. Co ważne, taki dodatek prawie nic nie kosztuje – mnóstwo tanich drukarek to urządzenia wielofunkcyjne. W biurach ważne będą funkcje umożliwiające szybkie drukowanie dużej liczby dokumentów. Drukarka powinna cechować się wyższą wydajnością i obciążalnością, musi mieć port sieciowy. Przydadzą się duże podajniki papieru, obsługa formatu A3, moduł automatycznego druku dwustronnego oraz podajnik ADF.

Jedno z ciekawszych atramentowych urządzeń wielofunkcyjnych. W standardzie ma moduł druku dwustronnego i interfejs Wi-Fi, a użytkowanie ułatwia panel z kolorowym ekranem dotykowym. Mimo standardowych rozmiarów sprzęt drukuje w formacie A3, co przyda się czasem podczas druku plakatów, zdjęć, projektów itp.

Format druku: A3
Szybkość druku: do 35 str./min
Format skanowania: A4
Interfejs: USB, 802.11b/g/n
Podajnik: 150 kartek+ręczny
Ekran: dotykowy 6,8 cm
Wymiary: 480 x 290 x 163 mm
Tusze: LC223 lub LC227
Cena: ok. 520 zł

Bardzo dobre urządzenie wykorzystujące Ink Tank System. Ma skaner, interfejs Wi-Fi, panel z kolorowym ekranem do sterowania wszystkimi funkcjami. W naszych testach zdobyło wysokie oceny za szybkość i jakość druku oraz jakość skanowania. Dzięki wykorzystaniu ITS koszt druku kolorowej strony A4 wynosi ok. 1,7 grosza.

Format druku: A4
Szybkość druku: do 33 str./min
Format skanowania: A4
Interfejs: USB, 802.11b/g/n
Podajnik: 100 kartek
Ekran: dotykowy 3,7 cm
Wymiary: 482 x 3000 x 145 mm
Tusze: T6641/2/3/4
Cena: ok. 900 zł

Typ posiadanego urządzenia drukującego wpływa na koszty eksploatacji – i jest kilka reguł, o których warto pamiętać. Przede wszystkim im tańsze urządzenie, tym eksploatacja jest droższa, bo producent musi na czymś zarabiać. Poza tym należy wziąć pod uwagę czas produkcji urządzenia – jeśli kupujesz nowy sprzęt, w sprzedaży raczej nie będzie zamienników. Być może dopiero po kilku miesiącach zaczną pojawiać się materiały alternatywne.

Ten segment rynku tworzą obecnie urządzenia czterech producentów: Brothera, Canona, Epsona i HP. Firmy te mają ugruntowaną pozycję na rynku, szeroki wybór produktów, a popularność sprzętu gwarantuje dużą dostępność oryginalnych i alternatywnych materiałów eksploatacyjnych.

Atramentówki kuszą przede wszystkim niskimi cenami – w przypadku Canona i HP już od 120–130 zł. Po wydrukowaniu 200–300 stron (czyli po kilku tygodniach lub miesiącach) trzeba kupić zestaw materiałów eksploatacyjnych, który będzie kosztował niemal tyle, co nowa drukarka. Dlatego najtańszych urządzeń najlepiej unikać.

W przypadku większych i droższych urządzeń (ich przeciętna cena to 300–400 zł) tusze są droższe, ale zbiorniczki mają większą pojemność. Zwykle dostępne są też materiały XL o zwiększonej wydajności, jak również wielopaki, które pozytywnie wpływają na ekonomię druku.

Widać to na przykładzie wymienionej wcześniej drukarki Brother DCP-J4120DW. Cena czarnego tuszu LC223BK wynosi 70–80 zł, trzy kolorowe kartridże kosztują po 50–60 zł. Pakiet czterech kolorów można kupić za 220–230 zł, oszczędzając kilkanaście złotych.

Ponadto do tej samej drukarki pasują kartridże o zwiększonej pojemności LC227XL. Mają dwukrotnie wyższą pojemność, każdy z nich pozwala wydrukować 1200, a nie ma 600 stron, a są tylko trochę droższe. Za cztery kupowane osobno tusze trzeba zapłacić około 300 zł. Niestety w tym przypadku zakup czteropaku się nie opłaca, bo jego cena to około 330–340 zł.

W ciągu ostatnich lat drukarki laserowe trafiły do wielu domów, m.in. za sprawą lepszego dopasowania do potrzeb użytkowników indywidualnych (np. mniejszych gabarytów pasujących do mieszkania), a także coraz niższych cen. Obecnie koszt czarno-białej drukarki laserowej to nieco ponad 200 zł, a kolorowej – 500 zł.

Niewielki sprzęt do domu oferują przede wszystkim Brother, HP oraz Samsung – warto wybierać te urządzenia ze względu na popularność i dostępność materiałów eksploatacyjnych. Inne firmy, jak Canon, Epson, Kyocera, Oki, Ricoh czy Xerox, liczą się głównie na rynku większych urządzeń drukujących.

W przypadku drukarek laserowych widać taką samą zależność jak w segmencie atramentówek – im tańsze urządzenie, tym wyższe koszty wydrukowania pojedynczej strony. Niestety użytkownik domowy jest skazany na najtańsze urządzenia, jak Brother HL-1110E, HP P1102 lub Samsung SL-M2026W. Ceny oryginalnych tonerów zaczynają się od 140 zł przy wydajności 1000 stron (najtańsze materiały Brothera). Cena tonera jest więc niewiele niższa od ceny drukarki.

Ceny tonerów do kolorowych drukarek laserowych wynoszą nawet 300 zł za sztukę. Koszt czterech kolorów znacznie przekracza cenę samej drukarki.

Wbrew niektórym opiniom małe drukarki laserowe wcale nie zapewniają niższych kosztów druku niż atramentówki. W przypadku czarno-białych dokumentów jest to 15–25 groszy za stronę A4, jednak używając zamienników można zejść do 2–4 groszy za stronę. Kolorowy druk laserowy jest bez porównania droższy, pojedyncza strona kosztuje przynajmniej 50 groszy oraz 15–40 groszy, jeśli używa się zamienników. W każdym wypadku to więcej niż z wykorzystaniem druku atramentowego, dlatego kolorowy laser w domu nie jest dobrym pomysłem.

Warto nadmienić, że toner nie jest jedynym materiałem eksploatacyjnym, którego wymaga laserówka. W niektórych urządzeniach osobno kupuje się bęben, pas transmisyjny, a także pojemnik na zużyty toner. Ponieważ mają one trwałość rzędu kilkunastu lub kilkudziesięciu tysięcy wydruków, być może nigdy nie zaistnieje potrzeba ich wymiany. Małe drukarki bywają zresztą tak skonstruowane, że elementów nie da się wymienić we własnym zakresie – w razie pogorszenia się jakości druku sprzęt trzeba oddać do serwisu albo wyrzucić.

Śledząc popularność materiałów eksploatacyjnych (np. na Allegro), można dowiedzieć się, które materiały są obecnie kupowane. Popularne produkty oryginalne to głównie te marki HP (650 lub 652, po 30–40 zł) – wynika to stąd, że regenerowane zamienniki wcale nie są tańsze.

Rynek zamienników świetnie funkcjonuje w przypadku Brothera – dobrze sprzedają się tusze LC985, LC1100, LC123 oraz nowe LC223 i LC227. Ich atutem jest bogaty wybór i niska cena.

Można wręcz odnieść wrażenie, że jedna połowa użytkowników ma drukarki HP i używa materiałów oryginalnych (bo nie ma innego wyjścia), a druga ma drukarki Brother i korzysta głównie z zamienników. Inni producenci (Canon, Epson) stanowią margines.

LC123 to jedne z popularniejszych materiałów eksploatacyjnych do drukarek Brother, a najlepszym ich zamiennikiem są materiały Asarto (patrz test w PC Formacie 11/2015). Producent deklaruje wydajność na poziomie 600 stron na każdy kolor. Podczas naszych testów wynik był jeszcze lepszy – poszczególne tusze wystarczyły na 818–1193 strony. Co więcej, są to materiały tanie, bo komplet czterech kosztuje ok. 85 zł. Kupując zamienniki LC123, trzeba pamiętać o tym, że do nowszych drukarek (nie tylko nowych modeli, ale i nowych egzemplarzy) potrzebne są kartridże z nowszym czipem.

Słaba podaż zamienników do drukarek HP nie oznacza, że wcale ich nie ma. Nasz test (PC Format 11/2015) wykazał, że dobrymi materiałami do drukarki HP były tusze ActiveJet 300XL. Realna wydajność kartridżów była zbliżona do wydajności oryginalnych materiałów XL, ale przy cenie niższej niemal o połowę. Tusze innych marek były jeszcze tańsze, ale znalazło się wśród nich zbyt wiele zawodnych egzemplarzy. Niestety ubiegłoroczny test nie obejmował nowszych kartridżów HP 650 i podobnych, więc póki co nie możemy polecić konkretnych modeli zamienników.

Oprócz odpowiedniego modelu drukarki oraz materiałów eksploatacyjnych zapewniających dobrą wydajność przy niskiej cenie istotny jest sposób eksploatacji drukarki. Istotną rolę odgrywają sterowniki urządzenia.

Każda drukarka ma w sterownikach takie ustawienia, które pozwalają zmniejszyć zużycie tuszu lub tonera. Zużycie materiałów może spaść o kilkadziesiąt procent, a zużycie kolorowych materiałów – niemal do zera.

Przykładowo w sterowniku Epsona wystarczy wybrać tryb Kopia robocza, a dodatkowo włączyć Skalę szarości.

W sterowniku Brother również jest dostępny tryb jakości druku Szybko.

W zakładce z ustawieniami zaawansowanymi można włączyć tryb Odcienie szarości.

Każdy sterownik drukarki pozwala też wydrukować dwie strony na jednej kartce. Jak łatwo policzyć, oszczędzi to połowę tuszu lub tonera, a także połowę papieru.

Najlepsze możliwości dają pod tym względem urządzenia Brother. Po pierwsze w sterowniku można włączyć Druk wielostronicowy.

Po drugie wiele drukarek ma automatycznie działający moduł druku dwustronnego – by drukować duże dokumenty, warto włączyć opcję Druk dwustronny / Broszura. Zamiast stosu kartek A4 powstanie wygodna książeczka formatu A5.

W niektórych sterownikach, tutaj w Samsungu CLP-415W, oszczędności wynikające z użycia odpowiedniego trybu druku bywają przedstawione w obrazowy sposób:

Wiele osób próbuje oszczędzać na papierze, drukując dokumenty robocze na kartkach zadrukowanych z jednej strony. To generalnie dobry pomysł, ale zdarza się, że na takich kartkach wydrukuje się również finalny dokument wysokiej jakości. W efekcie trzeba go wydrukować jeszcze raz, na nowym papierze. W ten sposób oszczędności poczynione na papierze przez kilka dni czy tygodni pochłania tusz lub toner zmarnowany podczas jednego takiego wydruku. Jeśli więc stosujesz ten sposób oszczędzania, upewnij się, że nie wygeneruje on więcej problemów niż oszczędności.

W przypadku drukarek istotne jest stałe zasilanie urządzenia – nie warto go wyłączać. W stanie spoczynku moc i tak utrzymuje się na poziomie 1–3 watów. Koszt energii pobieranej przez urządzenie w spoczynku to kilka groszy miesięcznie. To ważne także dlatego, że wiele drukarek (szczególnie atramentowych) stosuje procedury zapobiegające zasychaniu tuszu czy odkształcaniu się gumowych elementów mechanizmu. Bez zasilania procedury te nie mogą zostać uruchomione, więc gdy włączysz sprzęt po tygodniu, miesiącu czy roku, może okazać się, że nie nadaje się on do drukowania. Druga sprawa to pobór energii podczas druku – jak wcześniej pisaliśmy, drukarka laserowa wymaga nagrzania. Grzałka ma moc setek watów, zatem jej uruchamianie tylko po to, by wydrukować jedną stronę, nie ma sensu – szkoda prądu. W takiej sytuacji lepiej użyć urządzenia atramentowego.