Film na karcie

• Zbigniew Paluch fotograf PC Formatu

Kamery wykorzystujące karty pamięci dla wielu osób mogą okazać się świetnym rozwiązaniem, ale potrzeba, by producenci potraktowali ten segment nieco poważniej. Na razie oferta jest uboga, a jej większość to modele przypominające bardziej zabawki niż poważny sprzęt elektroniczny. Daje się to odczuć natychmiast gdy weźmiesz kamerę do ręki. Podstawowym „grzechem” jest słaba optyka i matryca, co nadrabia się zbędnymi funkcjami, jak odtwarzacz MP3 czy czytnik plików TXT. Nie kupuj takiego sprzętu. Porządnych kamer na karty jest mało, to zalewie 2–3 pozycje z naszego testu. Jeśli testowany Canon czy JVC okazuje się za drogi, lepiej nie kupować tańszego modelu na karty, lecz zdecydować się np. na kamerę MiniDV.

• Porównanie kamer na karty z kamerami innego typu
• Zalety zapisu filmów na kartach pamięci flash
• Ważne cechy dobrej kamery wideo
• Wyniki testu 7 modeli kamer na karty pamięci

Podstawową zaletą kamer zapisujących filmy w pamięci półprzewodnikowej jest wygoda użytkowania. Gdy karta pamięci w komputerze się zapełni, można ją natychmiast wymienić na nową, która od razu jest gotowa do zapisu, bez żadnego przewijania czy formatowania.

Jest to też nośnik w pełni zgodny z komputerem. Aby przegrać filmy i zdjęcia, wystarczy włożyć kartę do czytnika i po prostu skopiować pliki z nagraniami. Materiały te są od razu gotowe do oglądania.

Karta pamięci jest oczywiście nośnikiem droższym niż np. kaseta MiniDV czy płyta DVD, ale ma sporą pojemność – nieco większą niż kaseta i wielokrotnie większą niż płyta 80 mm. Najpopularniejsze karty SecureDigital 16 GB, bo z takimi właśnie pracują kamery, kosztują niewiele ponad 100 złotych, a mieszczą – w zależności od formatu nagrania – przynajmniej kilka godzin filmu wysokiej jakości. Dotyczy to również kamer HD o rozdzielczości 1280x720, bo stosowany w nich kodek H.264 znacznie lepiej kompresuje materiał wideo niż MPEG‑2 .

Plusem jest również brak elementów mechanicznych w kamerze, co upraszcza konstrukcję i obniża koszty. Zmniejsza też zapotrzebowanie na energię, a gabaryty i masa mogą być znacznie zredukowane.

• JAKOŚĆ NAGRAŃ Filmy uzyskane za pomocą kamery powinny mieć przede wszystkim odpowiednią ostrość i kolorystykę, ale ważne jest również to, by miały jak najmniejsze zakłócenia (szumy) oraz zniekształcenia geometrii.
• OBSŁUGA Ekran LCD i zestaw przycisków powinny zapewnić intuicyjną obsługę. Istotny jest również klasyczny kształt i wielkość całej kamery, by dobrze leżała w dłoni.
• WYPOSAŻENIE Kamera jest urządzeniem „samowystarczalnym”, wyposażonym w mikrofon, głośnik, zasilanie itd. Przydatny może się okazać port USB, wyjście wideo, umożliwiające jej podłączenie do telewizora, ładowarka sieciowa, wbudowana lampa wideo czy choćby etui.
• ZESTAW FUNKCJI Oprócz standardowego nagrywania filmów współczesne kamery mają dodatkowe przydatne funkcje. Są to tryby do filmowania w różnych warunkach, możliwości ręcznego ustawienia balansu bieli, funkcje stabilizacji obrazu, a także oczywiście możliwość robienia zdjęć. Odtwarzacz MP3 czy dyktafon wydają się zbędnym dodatkiem.

Po przestudiowaniu ofert najważniejszych producentów cyfrowych kamer stwierdziliśmy, że praktycznie każdy z nich ma jakiś model, w którym karta pamięci jest głównym nośnikiem. Jednak nadal liczba takich urządzeń nie zaskakuje. Istnieje za to sporo modeli, w których karta jest nośnikiem dodatkowym, służącym do zapisu zdjęć, bez możliwości zapisywania filmów, co wynika z niewielkiej pojemności i powolnej pracy pierwszych kart pamięci. W teście skupiliśmy się jednak na modelach, w których karta jest głównym i jedynym nośnikiem.

Niestety, ceny obecnie sprzedawanych kamer są dalekie od oczekiwań. Przyzwoite modele na karty pamięci powinny być 100–200 zł tańsze niż kamery MiniDV (bo prostsza jest ich produkcja), cena nie powinna przekraczać 500 zł. Jednak mimo tej prostoty dobre kamery kosztują ok. 1000 złotych – widocznie producenci traktują je bardziej jako ciekawostkę niż produkt masowy. Te najtańsze są raczej tanimi aparatami cyfrowymi przerobionymi na kamery. Nie mają nawet porządnej optyki czy elementów sterowania.

Kupując kamerę wideo na kartę pamięci, trzeba zwrócić uwagę na te same parametry co w przypadku każdej innej kamery. Trzy podstawowe elementy to jakość nagrań (co trudno sprawdzić w sklepie, przed zakupem), wyposażenie urządzenia (w tym szczególnie ważne elementy sterowania), a także możliwości urządzenia, czyli zestaw jego funkcji.

Na jakość obrazu wpływa przede wszystkim zastosowana optyka i przetwornik obrazu. Kamera musi mieć porządne „szkło”, żeby obraz padający na matrycę był wyraźny, kontrastowy, pozbawiony zniekształceń beczkowych i poduszkowych. Dobra optyka daje także dodatkowe korzyści, przede wszystkim duży zoom optyczny (wynosi 20x–40x), a także optyczną stabilizację obrazu. Natomiast w przypadku matrycy „wyczucie” dobrego produktu jest trudne. Z pewnością nie warto interesować się kamerami, które mają rozdzielczość kilka Mpix (milionów pikseli), bo do nagrywania obrazu w standardzie PAL wystarczy matryca 0,4 Mpix, a do obrazu HD 1280x720 – 1 Mpix.

• MiniDV stosowany od 1996 roku typ kaset z taśmą magnetyczną o szerokości 6 mm, przechowującą cyfrowy zapis audio i wideo (maks. 80 minut nagrania w trybie standardowym), dostęp do filmu jest możliwy przez port FireWire
• H.264 popularny kodek z rodziny MPEG-4 (podobnie jak np. XviD) o bardzo dużej efektywności kompresji, pozwalający zarazem przechowywać obraz o dużej rozdzielczości i dobrej jakości, jest standardem dla materiałów HD Video
• MPEG-2 starsza grupa kodeków do kompresji wideo (dźwięku i obrazu), zapewniająca znacznie mniejszą efektywność (większa objętość plików) niż MPEG-4, wykorzystywana w cyfrowej telewizji czy przy zapisie płyt DVD Video
• zoom optyczny powiększenie obrazu realizowane przez układy optyczne obiektywu, przeciwieństwem jest zoom elektroniczny, który polega jedynie na sztucznym zwiększeniu rozdzielczości fragmentu zarejestrowanego obrazu
• PAL standard nadawania obrazu i dźwięku w sygnale telewizyjnym, używany w telewizji kolorowej; na ekranie w ciągu sekundy wyświetlanych jest 25 obrazów (klatek) składających się z 720x576 punktów
• 720p tryb wyświetlania obrazu wideo, 720 oznacza liczbę linii obrazu (ogólnie rozdzielczość wynosi 1280x720), a litera „p” – tzw. tryb progresywny (dla odróżnienia litera „i” oznaczałaby tryb z tzw. przeplotem)

Jak pokazuje doświadczenie z kamerami wideo, sposób ich obsługi może być dla użytkownika prawdziwym utrapieniem. Dlatego przed zakupem kamery trzeba ją koniecznie wziąć do ręki i sprawdzić, czy wszystkie elementy są w odpowiednim miejscu. Zdarzają się modele o niewielkich wymiarach, które dobrze leżą tylko w bardzo małych dłoniach. Bardzo ważne jest, by po wzięciu kamery do ręki przyciski sterujące były w zasięgu kciuka i palca wskazującego, a dodatkowy zestaw przycisków pod ekranem albo obok niego. Niestety, czasem znajduje się na bocznej ściance kamery, która w czasie użytkowania urządzenia jest niewidoczna.

Co do pozostałych elementów wyposażenia, nie są one tak ważne, bo stanowią standard (np. złącze USB, mikrofon stereofoniczny czy głośniczek) albo korzysta się z nich stosunkowo rzadko (wyjście telewizyjne, pilot zdalnego sterowania). Na pewno nie należy wiązać dużych nadziei z lampą wideo lub reflektorem podczerwieni pozwalającym nagrywać w całkowitej ciemności. W kamerach tej klasy są to dodatki bezużyteczne, bo zasięg lamp oraz jakość nagrań przy takim oświetleniu pozostawia wiele do życzenia.

Przetestowaliśmy siedem urządzeń bardzo zróżnicowanych pod względem budowy, funkcji i jakości rejestrowanego obrazu.

Tylko trzy testowane modele (Canon, JVC, Praktica) przypominają klasyczne kamery MiniDV. Panasonic jest już dużo mniejszy, przez co obsługa staje się trudniejsza. Samsung wykazał się trochę nietypowym wzornictwem, zachowując przy tym funkcje podobne do innych kamer. Oryginalną konstrukcję mają kamery Toshiby zbudowane w układzie pionowym, gdzie oś obiektywu jest prostopadła do uchwytu. Niestety, trzymając w ręku kamerę, często palcem wskazującym zasłania się obiektyw.

Żadne z urządzeń nie ma wizjera, dlatego bardzo ważna jest jakość i wielkość ekranu LCD. Największy, 3-calowy, ekran ma kamera Praktica, ale inne urządzenia znacznie od niej nie odstają. Niestety, ekrany tylko trzech modeli (Canona, Samsunga, Panasonica) są pokryte powłoką dobrze eliminującą refleksy świetlne, a wśród nich tylko dwa pierwsze zapewniają dobry kąt widzenia, bez utraty kontrastu czy jasności podczas patrzenia z boku.

W testowanych kamerach stosowane są wyłącznie karty SecureDigital. W sprzedaży jest też kamera Sony HDR-TG3 na karty MemoryStick (i ich odmiany), ale choćby ze względu na cenę (średnio 2500 złotych) nie mogła konkurować z produktami uwzględnionymi w teście.

Oprócz gniazd na karty SD kilka przetestowanych kamer wideo ma wbudowaną dodatkową pamięć flash umożliwiającą rejestrację nagrań bez karty pamięci. Jednak pojemności są w tym przypadku tak małe, że w ogóle nie wystarczają do normalnego użytkowania. Jednak Toshiba Camileo Pro HD oraz JVC Everio GZ-MS100E mają w zestawie karty pamięci o pojemności odpowiednio 2 i 4 GB, na których można już nagrać kilkadziesiąt minut filmu.

Zupełnie różne okazały się formaty nagrań. Dwa modele (Praktica i To- shiba Camileo Pro HD) nagrywają materiał w rozdzielczości HD (tryb 720p ). W tym przypadku materiał jest kompresowany z użyciem kodeka H.264 i zajmuje nawet mniej niż film o rozdzielczości PAL. Jednak trzeba pamiętać, że również jego odtworzenie wymaga większej mocy obliczeniowej, więc nie da się tego zrobić na kilkuletnich komputerach, a nawet większości odtwarzaczy DivX. Można za to odtwarzać film na telewizorze bezpośrednio z kamery.

Wszystkie testowane kamery umożliwiają zapis w formacie 4:3 lub panoramicznym, przy czym uzyskanie panoramy polega na obcięciu (wykadrowaniu) górnej i dolnej części obrazu. Oczywiście nie dotyczy to testowanych kamer HD, dla których „panorama” jest formatem naturalnym

Nie po raz pierwszy okazało się, że najłatwiej steruje się funkcjami urządzenia za pomocą przełącznika krzyżowego lub dżojstika. Dobrym przykładem jest Canon, który ma przyciski sterujące na ramce ekranu, pod kciukiem prawej ręki znajduje się kółko wyboru trybów, a pod palcem wskazującym – zoom.

Nietypowy system sterowania ma kamera JVC. Jest to tzw. laserowy czujnik dotykowy (linijka reagująca na ruch przesuwającego się palca). W praktyce to rozwiązanie niezbyt wygodne i nieprecyzyjne.

Najmniej wygodne są kamery Toshiby, w których sterowanie funkcjami w trakcie filmowania wymusza takie ułożenie palców, które powoduje zasłonięcie wbudowanej lampy, a nawet obiektywu. W ramach rekompensaty użytkownik otrzymuje funkcję... odtwarzacza MP3, dyktafonu i odczytu plików tekstowych.

Kamera firmy Canon, która swoją budową najbardziej przypomina tradycyjne kamery MiniDV czy z dyskami twardymi, również jest w stanie się z nimi równać jakością obrazu. W naturalnym, jasnym świetle trudno jej cokolwiek zarzucić. Jak na model o rozdzielczości typowej dla systemu PAL oferuje przede wszystkim niezłą ostrość obrazu, z czym niektóre konkurencyjne modele mają znaczne problemy.

W przypadku słabego oświetlenia (jasność porównywalna z lampką nocną) praktycznie wszystkie kamery kiepsko sobie radzą. Na niektórych nagraniach kompletnie nic nie widać, a po zwiększeniu czułości (tryb nocny) na obrazie pojawia się ziarno, smugi i inne zakłócenia. Także Canon nie jest pod tym względem idealny, bo widać nieznaczne smużenie za ruchomymi obiektami, ale jakość nagrań w takich warunkach jest nie najgorsza.

Kamera Canon FS10 okazała się najlepsza pod każdym względem – zarówno jeśli chodzi o jakość obrazu, jak i wyposażenie, komfort obsługi, możliwości i praktycznie wszystkie inne aspekty ważne dla użytkownika. Niestety, jest to też najdroższy spośród testowanych modeli, choć zakup tańszego trochę mija się z celem.

Kamera wyróżnia się funkcjonalnością i jakością nagrań. Ma duży zoom optyczny 37x i wyjątkowo sprawny układ stabilizacji elektronicznej. System sterowania i funkcji jest najbardziej zbliżony do klasycznej kamery MiniDV, ten model jest tylko nieco mniejszy i lżejszy. 8 GB wbudowanej pamięci flash mieści 5–10 godzin filmu.

Wygodne sterowanie funkcjami kamery jest możliwe za pomocą dżojstika umieszczonego obok ekranu oraz przycisków pod nim. Ekran 2,7” mógłby mieć trochę wyższą rozdzielczość i jakość. Kamera jako jedyna w teście ma gniazdo do podłączenia zewnętrznego mikrofonu, oferuje bardzo dokładny system informacji o stanie akumulatora, którego pojemność wg producenta wystarcza na ponad 3 godziny nagrań. Wbudowany doświetlacz LED ma niewielką wydajność. Jako aparat może zarejestrować zdjęcia o rozdzielczości do 1152x864, co mniej więcej odpowiada wielkości przetwornika CCD 1,07 mln pikseli.

Ładna, mała i lekka kamera, dobrze zaprojektowana pod względem ergonomii. Wygodne sterowanie za pomocą przycisków pod ekranem LCD, można mieć zastrzeżenia do sensora dotykowego. Duży, 35-krotny zoom i dobry 2,7-calowy wyświetlacz LCD. Niestety, kamera nie ma wbudowanej pamięci.

Kamera ma spore wymiary i dobrze leży w dłoni. Nagrywa filmy HD (1280x720), robi zdjęcia do 3264x2448 pikseli, ale ma tylko 5-krotny zoom optyczny. Część przycisków umieszczono na bocznej ściance, co utrudnia sterowanie niektórymi funkcjami. Kamera ma wbudowaną lampę błyskową i doświetlacz.

Kamera z uchwytem prostopadłym do osi obiektywu i zbyt wysoko umieszczonym dżojstikiem sterującym. Ma przetwornik CMOS 5 mln pikseli, filmuje w trybie 720p (1280x720), robi zdjęcia interpolowane do 9 mln pikseli, ale ma tylko 3-krotny zoom optyczny. Odtwarza za to pliki MP3 i ma funkcję dyktafonu.

Proste urządzenie, okrojone z pewnych funkcji, np. nie robi zdjęć. Wygodny przełącznik krzyżowy umieszczony obok ekranu i obracany uchwyt ułatwiający filmowanie. Obiektyw firmowany przez Schneider Kreuznach ma 34-krotny zoom. Wyposażona w 4 GB wbudowanej pamięci i dobry ekran 2,7”.

Uchwyt prostopadły do osi obiektywu, ograniczona liczba przycisków sterujących. Główny przełącznik krzyżowy umieszczony zbyt wysoko, a do nietypowego menu trzeba się przyzwyczajać. Kamera odtwarza pliki MP3, wyświetla pliki TXT i służy jako dyktafon. Robi też zdjęcia o rozdzielczości do 11 mln pikseli, ale ma tylko 3-krotny zoom optyczny.

Mała i lekka kamera, sprawiająca trochę wrażenie zabawki. Jednak dobrze leży w dłoni. Podstawowa obsługa nie przysparza kłopotów, ale przyciski sterujące umieszczono na bocznej ściance kamery. Urządzenie ma 10-krotny zoom optyczny, dobry wyświetlacz 2,7”, funkcję elektronicznej stabilizacji obrazu.