Finansowy ład

Pierwszy z proponowanych przez nas programów to rozbudowane (a przy tym darmowe – licencja GNU) oprogramowanie do prowadzenia domowego budżetu. Możliwości aplikacji są na tyle bogate, że może się ona sprawdzić nie tylko podczas kontrolowania domowych wydatków, ale także jako narzędzie pomocnicze do nadzorowania budżetu niewielkiej firmy. Zaletą programu jest rozpoznawanie formatu quicken (pliki z rozszerzeniem .qif) stosowanego w jednym z najpopularniejszych na świecie programów do zarządzania finansami osobistymi. Kolejny proponowany przez nas program – ePortfel Lite 3.3.24 – to także narzędzie do zarządzania osobistymi finansami, jednak jego obsługa będzie z pewnością prostsza. Darmowa wersja ePortfela jest aplikacją w pełni polskojęzyczną i nie ma aż tylu funkcji co opisywany w artykule GnuCash, ale do prowadzenia domowego budżetu powinien być w zupełności wystarczający. Warto dodać, że oba programy są dostępne nie tylko w wersji do Windows, ale także do Linuksa.

Plik instalacyjny z programem GnuCash znajdziesz na płycie dołączonej do bieżącego wydania PC Formatu. Sam proces instalacji jest bardzo prosty i nie będziemy go szczegółowo opisywać. W celu zainstalowania programu potwierdzaj po prostu kolejne etapy kreatora instalacji – nie musisz wprowadzać żadnych zmian. Program potrzebuje ok. 220 MB przestrzeni dyskowej.

Program GnuCash jest uruchamiany automatycznie po zakończeniu instalacji. Jeżeli zainstalowałeś go wcześniej, uruchom GnuCash, wybierając ikonę GnuCash z menu Start.

Najpierw zobaczysz okno dialogowe GnuCash Tip of The Day, w którym znajduje się anglojęzyczna podpowiedź. Niemal natychmiast pojawi się okno Welcom to GnuCash!. Upewnij się, że jest w nim wybrana opcja Create a new set of accounts, i kliknij OK.

W oknie GnuCash Tip Of The Day kliknij Zamknij, a następnie ustaw na pierwszym planie okno Ustawienia hierarchii nowego konta, klikając w nim przycisk Do przodu.

Wybierz walutę główną dla zakładanego konta. Domyślnie w polskojęzycznych systemach Windows wybierana jest z rozwijanej listy pozycja PLN (Polish Zloty. Kliknij Do przodu.

Kolejny etap umożliwia wybór jednej bądź kilku kategorii kont. Każda kategoria dysponuje odpowiadającym jej zestawem kont. Domyślnie na liście kategorii zaznaczone jest pole wyboru Common Accounts (z ang. popularne konta). Oferowany przez tę kategorię zestaw kont powinien w zupełności wystarczyć do domowych potrzeb. Listę kont dostępnych w tej kategorii zobaczysz po prawej stronie okna. W tym miejscu zachęcamy do zapoznania się ze słowniczkiem w ramce, który ułatwi zrozumienie, które konto do jakich zastosowań może służyć. Kliknij Do przodu.

Kreator konfiguracji w następnym kroku wyświetli listę wybranych kont wraz z typem oraz – dla wybranych kont – bilansem otwarcia. Na tym etapie możesz przetłumaczyć nazwy kont. W tym celu kliknij lewym klawiszem myszki wybrane konto, a następnie wpisz jego polskojęzyczną nazwę i wciśnij klawisz [Enter].

Po przetłumaczeniu bądź zmianie nazw kont ustaw stany początkowe odpowiednich kont. Przykładowo wybierz konto Cash in Wallet (w naszym przykładzie już po przetłumaczeniu, czyli Portfel), kliknij w kolumnie Bilans otwarcia i wpisz odpowiednią kwotę (tu: kwotę gotówki w portfelu). Po określeniu stanów początkowych kont kliknij Do przodu, a następnie Zastosuj.

Pojawi się główne okno programu, którego główną, centralną część zajmuje tabela z grupami wybranych kont i odpowiadającymi im stanami. Na obecnym etapie oczywiście wszystkie konta są wyzerowane. Czas zatem zdefiniować wstępne wartości twoich aktywów oraz spróbować zaksięgować pierwsze transakcje.

Masz już założony zestaw kont, ustawione stany początkowe, czas zatem na pierwszą transakcję. Niech będzie to odnotowanie zakupu artykułów spożywczych na kwotę 112,50 zł. Uwaga! Założyliśmy, że wcześniej przetłumaczyłeś nazwy kont (zgodnie z podanym przez nas słowniczkiem), dlatego poniżej bazujemy już na polskojęzycznych nazwach.

Zakładamy, że za zakupy zapłaciłeś gotówką. W oknie programu GnuCash kliknij dwukrotnie wiersz Portfel.

Pojawi się nowa zakładka Portfel. Zobaczysz tabelę transakcji, na której zaksięgowany jest na razie tylko jeden wpis Bilans otwarcia. Kursor tekstowy jest ustawiony w pierwszej komórce wiersza nowej transakcji, wciśnij klawisz [Tab], by przejść do kolejnych pól. W polu Liczba dla transakcji gotówkowych nie musisz nic wpisywać, jednak w przypadku transakcji innego typu (np. płatność czekiem lub płatność online) w polu tym umieść numer transakcji. Klawiszem [Tab] przejdź do kolejnego pola.

W polu Opis wpisz krótki opis transakcji, np. zakupy w sklepie osiedlowym, wciśnij [Tab] i w polu Transfer kliknij kwadrat, który pojawi się po prawej stronie pola. Rozwinie się lista. Wybierz z niej np. Wydatki: Artykuły spożywcze.

Ponieważ zakup jest wydatkiem, a nie przychodem, wciśnij klawisz [Tab] dwukrotnie, pomijając niepotrzebne w tej transakcji pole Receive (z ang. otrzymał) i w polu Spend (ang. wydał) wpisz kwotę, jaką wydałeś na zakupy – w naszym przykładzie wpisujemy 112,50. Po wpisaniu kwoty wciśnij klawisz [Enter]. Nowa transakcja zostanie automatycznie zaksięgowana, a w polu Bilans zobaczysz kwotę gotówki pozostałą w portfelu.

Aby zaksięgować kolejną transakcję na tym samym koncie, powtórz opisane działania. Jeżeli chcesz zaksięgować transakcję na innym koncie, przejdź do zakładki Konta, wybierz właściwe konto i postępuj jak w poprzednim przykładzie.

Program GnuCash potrafi znacznie więcej niż proste księgowanie niewielkich zakupów. Obsługuje on także transakcje dokonywane na rynku giełdowym, pozwala prowadzić ewidencję zatrudnionych pracowników, nabywców, dostawców itp. I nawet jeżeli niektóre funkcje aplikacji nie sprawdzą się lub nie przydadzą na polskim rynku, to i tak możliwości tego programu zaskakują, biorąc pod uwagę, że przecież jest za darmo.

Program potrzebuje komputera z Windows, na którym zainstalowano tzw. wirtualną maszynę Java (ang. Java Runtime Environment). Jeżeli nie masz tego dodatku w systemie, zainstaluj go (jest na naszym CD), zanim rozpoczniesz instalację programu ePortfel Lite. Proces instalacji jest bardzo prosty. Potwierdzasz kolejne etapy kreatora instalacji i nie musisz zmieniać żadnych domyślnych ustawień. Przed uruchomieniem programu konieczna jest jednak rejestracja (bezpłatna) w serwisie twórców programu.

Uruchom przeglądarkę internetową. Przejdź na stronę pod adresem www.eportfel.com i w menu po lewej stronie kliknij Utwórz nowe konto.

Wypełnij formularz rejestracyjny i kliknij Utwórz nowe konto. Gdy otrzymasz nowe konto i zalogujesz się w serwisie, kliknij widoczny po prawej stronie link Pobierz numer licencji dla ePortfel Lite.

Na kolejnej stronie zobaczysz informacje dotyczące generowania numeru licencji. Sprawdź, czy podany wcześniej adres e-mailowy jest poprawny, i jeżeli okaże się, że tak, kliknij Wygeneruj numer licencji.

Numer licencji otrzymasz na podany w formularzu adres e-mailowy. Jeżeli już go dostałeś, możesz rozpocząć korzystanie z programu.

Program ePortfel Lite uruchomi się automatycznie zaraz po instalacji. Jeżeli zainstalowałeś go wcześniej, uruchomisz go, wybierając ikonę ePortfel z menu Start.

Po uruchomieniu program automatycznie uaktywnia ikonę Ustawienia. Pod zakładką Preferencje wypełnij pola w sekcji Dane użytkownika (zgodnie z danymi, które podałeś w formularzu rejestracyjnym oraz z otrzymanym numerem licencji). Po ich wypełnieniu kliknij Zapisz zmiany. Od tego momentu uaktywnią się wszystkie pozostałe – dotychczas szare – ikony z paska narzędziowego programu.

Kliknij ikonę Konta. Domyślnie w programie założone jest tylko jedno konto o nazwie Portfel. Jest to konto gotówkowe i ma odzwierciedlać stan twojego portfela. Oto, jak założyć kolejne. Kliknij przycisk Dodaj.

W oknie Konto wypełnij odpowiednio wszystkie pola i ustaw właściwe parametry. Przykładowo dla rachunku ROR pamiętaj o wybraniu na liście Typ pozycji Bankowe. Ustaw też odpowiednią walutę na liście Waluta. Po wypełnieniu pól kliknij OK. Nowe konto pojawi się na liście kont w programie ePortfel. W analogiczny sposób zakładasz pozostałe konta. Możesz założyć nie tylko konta gotówkowe, ale także konta funduszy inwestycyjnych, obciążeniowe dla kart kredytowych czy konta dla wierzycieli i dłużników.

Dokonajmy teraz przykładowej transakcji – pobrania gotówki z bankomatu (zatem z rachunku bankowego) do portfela, który także ma (domyślnie zakładane) konto w programie ePortfel. Kliknij ikonę Transakcje. Następnie wybierz zakładkę Transfer i kliknij przycisk Nowa.

Na liście Z konta wybierz nazwę konta bankowego, z którego wypłacasz pieniądze – w naszym przykładzie ma nazwę Główne. Analogicznie na liście Na konto wybierz konto docelowe (tu: Portfel). W polu Kwota wpisz kwotę wypłacanych pieniędzy, możesz uzupełnić dane transakcji opisem w polu Opis. Kliknij OK.

Nowa transakcja pojawi się w tabeli transakcji. Tabela ta jest wyświetlana dla konkretnego konta, które wybierasz z rozwijanej listy.

Angielsko-polski minisłowniczek pojęć finansowych z programu GnuCash

Current Assets – bieżące środki
Cash in Wallet – gotówka
Checking Account – rachunek ROR
Savings Account – rachunek oszczędnościowy
Equity – akcje zwykłe
Opening Balances – bilans otwarcia
Expenses – wydatki
Adjustment – regularne wydatki
Auto – auto
Fees – opłaty
Gas – paliwo
Parking – parking
Repair and Maintenance – naprawy i serwis
Bank Service Charge – opłaty bankowe
Books – książki
Cable – telewizja kablowa
Charity – datki
Clothes – odzież
Computer – komputer
Dining – jedzenie (ale w restauracjach)
Education – edukacja
Entertainment – rozrywka
Music/Movies – muzyka/filmy
Recreation – rekreacja
Travel – podróże
Gifts – podarunki
Groceries – artykuły spożywcze
Hobbies – hobby
Insurance – ubezpieczenie
Auto Insurance – ubezpieczenie samochodu
Health Insurance – ubezpieczenie zdrowotne (prywatne)
Life Insurancje – ubezpieczenie na życie
Laundry/Dry Cleaning – pralnia
Medical Expenses – koszty leczenia
Miscellaneous – różne
Online Services – usługi online
Phone – telefon
Public Transportation – transport publiczny
Subscriptions – prenumeraty/subskrypcje
Supplies – kieszonkowe dla dzieci
Taxes – podatki
Federal – podatek dochodowy
Medicare – ubezpieczenie zdrowotne (państwowe)
Other Tax – inne podatki
Social Security – ubezpieczenie społeczne
State/Province – podatki lokalne
Utilities – media (w budynku)
Electric – prąd
Garbage collection – wywóz śmieci
Gas – gaz
Water – woda
Income – przychody
Bonus – premie
Gifts received – otrzymane prezenty
Interest Income – przychody z odsetek
Checking Interest – odsetki z ROR
Other Interest – inne odsetki
Savings Interest – odsetki z konta oszczędnościowego
Other Income – inne przychody
Salary – wynagrodzenie
Liabilities – zadłużenie
Credit Card – karta kredytowa