Jak tanio stworzyć prototyp

Początkujący przedsiębiorca nigdy nie ma dużego budżetu na stworzenie funkcjonalnego prototypu albo pierwszej wersji gotowego produktu. Lecz nawet jeśli dysponujesz dużym budżetem, lepiej najpierw sprawdzić, czy na dany produkt lub usługę rzeczywiście istnieje zapotrzebowanie i są osoby gotowe za nie zapłacić. Aby się o tym przekonać, stwórz MVP (Minimum Viable Product), czyli minimalne satysfakcjonujący produkt. To nic innego jak możliwie tani prototyp, który został dopracowany do takiego stopnia, że klient rzeczywiście byłby w stanie za niego zapłacić.

Tworzenie MVP jest przydatne z dwóch powodów. Po pierwsze, pozwala zaoszczędzić dużo pieniędzy. Nie jesteś w stanie przewidzieć, czy dany produkt przyjmie się na rynku, dopóki nie udostępnisz go klientom. Zamiast inwestować duże kwoty, aby się o tym przekonać, stwórz MVP. Drugi powód to możliwość zaoszczędzenia dużej ilości czasu. Jeśli pierwsza próba się nie uda, będziesz miał jeszcze czas (i ochotę) na tworzenie kolejnego produktu. O wiele łatwiej podnieść się po porażce, jeśli stworzenie pierwszej wersji produktu zajęło 1–2 tygodnie, niż gdybyś pracował nad prototypem 1,5 roku tylko po to, by okazało się, że potencjalni klienci nie są nim zainteresowani.

Przypominamy, że – jak pisaliśmy w poprzednich odcinkach kursu – najlepiej jest startować z produktem wirtualnym, czyli aplikacją lub usługą. Pozwala to wyeliminować znaczące koszty dystrybucji towaru.

Najlepszym sposobem tworzenia prototypu jest metoda „czarodzieja z Oz”. To popularne w USA określenie na sytuację, gdy klient wierzy, że ma do czynienia z prawdziwym produktem, podczas gdy za kurtyną poszczególne zadania realizują ludzie, nie zaś zautomatyzowane oprogramowanie. Tak postępuje wiele firm (patrz ramki), które chciały stworzyć coś skomplikowanego i nie miały pewności, czy warto przeznaczyć na to czas i pieniądze. Na początkowym etapie zastąpienie mechanizmu ludzką pracą jest najtańszym i najprostszym sposobem stworzenia prototypu usługi.

Inna metoda na przetestowanie, czy dany pomysł ma szansę na sukces biznesowy, polega na stworzeniu strony z możliwością zakupu w ramach przedsprzedaży. Na takiej stronie zwykle znajdują się krótki film na temat produktu oraz informacje o nim. Strona pozwala kupić go w przedsprzedaży – z odbiorem np. za trzy miesiące.

Chcesz, dla przykładu, stworzyć studio jogi. Aby sprawdzić, czy jest zapotrzebowanie na taką usługę w twoim mieście, możesz stworzyć prostą stronę internetową wraz z modułem zakupowym (np. z serwisu www.sneakpick.co/pl). Na stronie zamieszczasz informacje o lokalizacji studia, harmonogram zajęć, szczegóły na temat instruktorów, zdjęcia i np. film pokazujący, jak wyglądałaby u ciebie jedna godzinna sesja. Dodatkowo informujesz, że jeśli studio nie rozpocznie działalności za trzy miesiące (lub w innym wybranym przez ciebie terminie), zwrócisz pieniądze osobom, które wykupiły członkostwo w przedsprzedaży.

W podobny sposób podszedł do sprawy Drew Houston, założyciel popularnego dysku online Dropbox. Zamiast stworzyć pierwszą wersję działającej usługi, przygotował jedynie trzyminutowy materiał wideo obrazujący, jak ma działać Dropbox i jakie korzyści zapewni użytkownikom. Następnie zamieścił link do filmu na stronie Hacker News, odwiedzanej przez miłośników technologii, aby zebrać opinie i zbadać zainteresowanie. Na witrynie, którą stworzył, była informacja o tym, że możesz podać e-mail i otrzymasz powiadomienie, gdy usługa wystartuje. W pierwszym dniu zapisało się 5000 osób, w drugim – 75 000. Houston wspomina, że test zapewnił mu dostęp do opinii użytkowników w takim stopniu, jakby przygotował działającą usługę. Jednocześnie dużo na tym zaoszczędził i obniżył ryzyko w razie niepowodzenia.

Jason Boehmig, współzałożyciel firmy Ironclad, chciał oferować oprogramowanie będące zautomatyzowanym asystentem prawnym, który pomagałby firmom w wypełnianiu kontraktów i innych dokumentów. Na początku Boehmig nie stworzył jednak odpowiedniej technologii – jako były prawnik sam zajął się realizacją zadań, które miałby wykonywać wirtualny asystent, czyli oprogramowanie, które dopiero miało powstać. Zebrał wszystkie dokumenty, wypełnił je ręcznie, jak również zdobył wszystkie niezbędne podpisy. Taki test nie tylko pozwolił mu sprawdzić, czy jest zapotrzebowanie na jego usługę, ale też przekonać się, czego konkretnie będą oczekiwać klienci na poszczególnych etapach całego procesu.

W latach 80. firma IBM rozważała stworzenie urządzenia z oprogramowaniem, które zamienia słowa wymówione przez użytkownika na tekst na ekranie. Nie chcąc przeznaczać dużych sum na testy i tworzenie produktu, firma stworzyła imitację urządzenia i posadziła przed nim potencjalnych klientów, którzy następnie mieli mówić na głos i obserwować, jak na ekranie pojawia się zapis tego, co powiedzieli. Nie wiedzieli, że tekst na ekranie pojawia się za sprawą pracownika IBM, który siedział w pokoju obok, słyszał wszystkie słowa i szybko je zapisywał. Krótko mówiąc, bez wydawania pieniędzy na stworzenie prototypu IBM sprawdził swoje założenia na potencjalnych klientach.

Firma Zappos, największy e-sklep z obuwiem, przed rozpoczęciem działalności postawiła na „magię”. Założyciel Zappos udał się do pobliskiego sklepu i zrobił zdjęcia niektórym parom butów. Trafiły one na stronę internetową wraz z opisami i cenami. Okazało się, że ludzie chcą kupować buty przez internet – zamówienia zaczęły spływać bardzo szybko. Był to rok 1999 r. Twórca Zappos kupił buty z pobliskiego sklepu, zapakował je i wysłał klientom. Gdy eksperyment okazał się sukcesem, zaczęły się prace nad właściwym sklepem. Gdyby ludzie nie chcieli kupować butów przez internet, założyciel straciłby tylko trochę czasu.

Niezależnie od tego, jaki sposób przetestowania swojego pomysłu wybierzesz, będziesz potrzebował potencjalnych klientów. Aby skierować na stronę odpowiednią liczbę osób, skorzystaj z narzędzia do reklamowania się w sieci. Popularnym i niedrogim wyborem są reklamy na Facebooku.

Z menu na Facebooku wybierz Zarządzanie reklamami. Następnie kliknij przycisk Utwórz reklamę, znajdujący się w prawym górnym rogu okna.

Wybierz cel kampanii reklamowej. Jest ich kilkanaście, ale jeśli chcesz skierować potencjalnych klientów na swoją stronę internetową, wybierz Skieruj klientów do swojej witryny.

Podaj nazwę kampanii, np. Kliknięcia przekierowujące do witryny. Nazwa będzie widoczna jedynie w twoim panelu użytkownika na Facebooku – to ułatwienie dla osób, które prowadzą równocześnie kilka lub więcej kampanii i mogą łatwo je odróżnić. Kliknij Kontynuuj.

Zdefiniuj grupę odbiorców – osoby, do których ma trafić reklama. Wybierz płeć, wiek, kraj (lub ogranicz zasięg do poszczególnych miast), język, jak również szczegółowe cechy takie jak zainteresowania czy wykształcenie. Podejdź do tego kroku bardzo uważnie – zdefiniowanie grupy odbiorców musi odpowiadać temu, co zamierzasz oferować. Dokładnie przemyśl, jacy mogą być twoi klienci.

W sekcji Umiejscowienia ustaw, gdzie mają wyświetlać się reklamy oraz jaki budżet chcesz przeznaczyć dziennie na ich emisję. Kliknij przycisk Kontynuuj.

Ustaw materiał reklamowy, jaki ma się wyświetlać – będzie to odpowiednie zdjęcie lub obrazek, jak również tekst i link do twojej strony.

Ostatnim krokiem jest zatwierdzenie reklamy i odczekanie kilku chwil – w tym czasie Facebook zweryfikuje poprawność twojej reklamy i ją zatwierdzi lub wskaże, co należy poprawić. Pamiętaj, że reklamę musisz podłączyć pod swoją stronę na Facebooku (fanpage’a). Jeżeli nie założyłeś jeszcze strony, przygotują ją przed przystąpieniem do tworzenia reklamy.

Jeśli chcesz np. sprzedawać ciastka przez internet, nie wystarczy, że zrobisz im zdjęcia. Należy je jeszcze atrakcyjnie zaprezentować. W tym celu skorzystaj z serwisu www.place.it. Będziesz mógł pokazać np. ciastka na atrakcyjnym stole, wystawie sklepowej lub na ekranie telefonu trzymanego w ręce internauty. Możesz też wykorzystać serwis place.it do zamieszczenia logotypu swojej firmy na t-shirtach i innych ubraniach.

Po założeniu konta wybierz kategorię główną z wizualizacjami – dostępne są Digital (cyfrowe), Print (drukowane) oraz Apparel (odzież):

Wybierz wizualizację, która cię interesuje. Zauważ, że po lewej stronie widnieje panel z listą poszczególnych produktów, który pozwala np. łatwo znaleźć wizualizacje z iPadem czy telewizorem.

Kiedy wybierzesz produkt, pojawi się możliwość wstawienia swojego zdjęcia. Zwróć uwagę, że serwis podpowiada, jaki rozmiar powinno mieć zdjęcie, które ma trafić do danej wizualizacji (1). Przeciągnij swoje zdjęcie do wizualizacji – po chwili zobaczysz gotowy projekt. Możesz też wstawić zdjęcia w innych rozdzielczościach (2), niż sugeruje serwis – wtedy da się je przyciąć, aby prezentowały się tak, jak sobie to wyobrażasz.

Aby zapisać przygotowane wizualizacje, trzeba wykupić dostęp do serwisu – kosztuje to od 12 dol. miesięcznie. To o wiele mniej, niż gdybyś miał takie zadanie zlecić zewnętrznemu grafikowi albo zrobić podobną wizualizację samodzielnie.

Korzystając z serwisu www.weld.io, możesz tworzyć aplikacje internetowe i strony, jak również aplikacje mobilne, choć do tego ostatniego celu polecamy inne narzędzie – https://proto.io, opisane w dalszej części artykułu.

Po założeniu konta w weld.io wejdź do zakładki My Projects, aby wyświetlić dostępne szablony albo stworzyć stronę od podstaw. Na potrzeby tego poradnika wybraliśmy projekt o nazwie „landing page”. Aby go edytować, wystarczy zaznaczać poszczególne elementy w oknie przeglądarki i wprowadzać zmiany.

Na dole po zaznaczeniu danego elementu wyświetlane są dostępne funkcje, z których możesz skorzystać. Jeśli klikniesz przycisk more, widoczny na dole, wyświetlisz wszystkie dostępne integracje i usługi – pojawią się w menu po prawej stronie. Wówczas możesz dodawać np. integracje z narzędzia do pozyskiwania adresów e-mail MailChimp.com i wiele innych. Do stworzenia strony nie jest wymagana wiedza z programowania, niemniej trzeba poświęcić nieco czasu, aby projekt, który tworzysz, wyglądał profesjonalnie i był atrakcyjny dla klienta.

Po kliknięciu przycisku actions możesz wybrać widok i określić, jak strona ma prezentować się na telefonie, a jak będzie wyglądała na komputerze. Dzięki temu przygotujesz dwie wersje strony.

Weld.io nie jest drogą usługą – stronę stworzysz za darmo, choć widoczny będzie na niej znak marki Weld. Jeśli chcesz go usunąć, trzeba płacić 9 dol./mies. Dostępne są też odpłatne dodatki takie jak dostęp po wprowadzeniu hasła (7 dol./mies.) czy nielimitowana liczba podstron (1 dol./mies.) – domyślnie serwis oferuje maksimum trzy podstrony.

Na stronie z prototypem możesz zamieścić ankiety, jak również czat na żywo. Obie formy pozwalają zbierać opinie użytkowników, a czat umożliwia również odpowiadanie na ich pytania w czasie rzeczywistym. Jeśli zaś zbierzesz adresy e-mail użytkowników i klientów, będziesz mógł wysyłać im informacje o ankietach i prośby o opinie, wykorzystując do tego celu narzędzia do e-mail marketingu. Poniżej wymieniamy polecane przez nas narzędzia:

Czaty na żywo:
- www.livechatinc.com
- https://sugester.com/livechat
- www.smartsupp.com/pl

Ankiety:
- www.google.pl/intl/pl/forms/about
- www.typeform.com
- www.surveymonkey.com
- https://freeonlinesurveys.com

E-mail marketing:
- www.getresponse.com
- www.salesmanago.pl
- http://mailchimp.com

Jeżeli chcesz stworzyć prototyp aplikacji mobilnej, najlepiej skorzystać z serwisu https://proto.io. Po założeniu 15-dniowego bezpłatnego konta próbnego będziesz mógł zobaczyć film instruktażowy, który pozwoli ci poznać funkcjonalność serwisu.

Kliknij Create a new project, aby rozpocząć pracę nad własnym projektem. Podaj nazwę projektu i wybierz platformę, np. Apple/iPhone 6 i 6s.

Możesz tworzyć projekt od podstaw albo skorzystać z jednego z dostępnych szablonów (opcja from Template). Cały proces tworzenia aplikacji mobilnej zajmuje dużo czasu, ale możesz w ten sposób zaoszczędzić pieniądze, bo bez konieczności pisania kodu stworzysz aplikację, która będzie „markować” działanie docelowego produktu.

Po prawej stronie, w menu, znajdziesz wszystkie elementy, które możesz wstawić do aplikacji, po lewej zaś – poszczególne warstwy i ustawienia. Kiedy skończysz pracę nad aplikacją, kliknij przycisk Preview, aby zobaczyć, jak będzie wyglądać je wersja udostępniana użytkownikom.

Koniecznie odwiedź też zakładkę Demos ( https://proto.io/en/demos), aby zobaczyć, w jaki sposób za pomocą narzędzi udostępnianych przez proto.io można stworzyć np. kopię Tindera, Swarma, czy Instagrama.