Kopia idealna

Do niedawna klonowanie używane było głównie do tworzenia kopii zapasowych danych. Potrzeba przeniesienia systemu pojawia się jednak coraz częściej ze względu na upowszechnienie dysków półprzewodnikowych. Użytkownicy wymieniają starsze, wolniejsze nośniki na szybkie dyski SSD, ale nie chcą instalować od nowa Windowsa, aplikacji i kopiować wszystkich danych. Podobna sytuacja ma również miejsce wtedy, gdy na dysku systemowym w miarę upływu czasu zaczyna brakować wolnej przestrzeni. Zachodzi wtedy potrzeba jego wymiany na większy, najlepiej bez utraty danych. Klonowanie nie polega na zwykłym skopiowaniu plików, dlatego do przeprowadzenia tej skomplikowanej operacji potrzebne są specjalistyczne narzędzia. Pokażemy, jak ich używać.

Aplikacje do klonowania mają wbudowanych wiele zabezpieczeń po to, by nie uszkodzić systemu i nie zablokować możliwości uruchomienia komputera. W razie błędu można z reguły wrócić do stanu pierwotnego. Cóż jednak po odzyskiwaniu danych, jeśli kopia nie została wykonana? Jeżeli klonowanie nie może być wykonane z poziomu interfejsu aplikacji, warto spróbować przeprowadzić tę operację za pomocą nośnika startowego.

Klonowanie dysku na nośnik równy wielkością albo większy od oryginalnego to najprostszy sposób przeniesienia systemu operacyjnego. Domyślnie większy nośnik docelowy zostanie zmniejszony, ale zazwyczaj w trakcie konfiguracji klonowania można zmienić ustawienia tak, by kopia zajmowała jego całą powierzchnię. Operację przenoszenia obrazu na nośnik o rozmiarze równym bądź większym od dysku źródłowego pokażemy na przykładzie bezpłatnego programu MiniTool Partition Wizard Free.

Uruchom program. Upewnij się, że zaznaczona jest partycja systemowa (1) i kliknij Migrate OS to SSD/HD (2) na pasku narzędzi. Jeżeli po zakończeniu klonowania chcesz usunąć z komputera stary dysk, pozostaw zaznaczone pole (3). Jeżeli oryginalny nośnik ma nadal działać w systemie, zaznacz (4). Kliknij Next.

MiniTool Partition Wizard automatycznie wskaże nośnik o większych rozmiarach, na który można przenieść zawartość dysku systemowego. Jeżeli w komputerze znajduje się kilka takich dysków, będziesz mógł wskazać inny. Pamiętaj, że oryginalna zawartość nowego nośnika zostanie skasowana. Przejdź dalej.

Aby powiększyć rozmiar oryginalnych partycji i dostosować je do większego dysku, zaznacz pole (5). Jeżeli chcesz wykonać idealną kopię, bez powiększania przestrzeni z danymi, zaznacz (6). Resztę opcji pozostaw bez zmian. Przejdź do kolejnego kroku kreatora i kliknij przycisk Finish.

Uruchom proces klonowania przyciskiem Apply (7) na pasku narzędzi. Wybierz Yes. Jeżeli kopiujesz system operacyjny, to część operacji musi być wykonana przed jego uruchomieniem, dlatego zrestartuj komputer przyciskiem Restart now. Uwaga: migracja nawet niewielkiego dysku może zająć kilkadziesiąt minut. Jeżeli chcesz później uruchamiać komputer z nowego dysku, nie zapomnij o zmianie kolejności dysków startowych w BIOS-ie.

Paragon HDM to program, który umożliwia redukcję ilości kopiowanych informacji. To często jedyny sposób, by wykonać kopię zapasową.

Uruchom Paragon Hard Disk Manager. Wybierz kartę Copy & Migration i naciśnij Migrate OS. Zobaczysz komunikat ostrzegający przed nieodwracalnym usunięciem danych. Przejdź do kolejnego kroku kreatora, klikając Next.

W systemie używanym podczas tworzenia poradnika znalazły się dwa nowe dyski. Jeden o pojemności większej niż rozmiar danych na nośniku źródłowym (choć fizycznie był to mniejszy dysk), drugi – minimalnie mniejszy. Wybieramy zatem mniejszy nośnik (1), by zapoznać się z procedurą tworzenia tego rodzaju kopii i przechodzimy do kolejnego kroku.

Jeżeli w systemie jest tylko jeden dodatkowy dysk o rozmiarach wystarczających do przeniesienia systemu, Paragon informuje w sposób graficzny o potrzebnym miejscu. Gdy nośnik jest za mały, wyświetlony zostaje komunikat tekstowy (2). Można teraz spróbować usunąć z kopii część mało istotnych bądź niepotrzebnych danych. W tym celu kliknij łącze Please select what folders should be copied (3).

Usuń zaznaczenia obok folderów, które chcesz pominąć (4). W pierwszej kolejności należy odznaczyć np. dokumenty i filmy. W ostateczności można zrezygnować nawet z kopii programów. Jeżeli po wprowadzeniu zmian dane zmieszczą się na nowym dysku, zaakceptuj ustawienia klonowania, klikając Copy (5) i Finish. Uruchom proces, klikając Apply i Yes. Gdyby w systemie plików pojawiły się błędy, należy kliknąć Fix errors and continue.

Aby zakończyć procedurę klonowania przeprowadzaną w trybie graficznym, należy zrestartować komputer. Kliknij w tym celu łącze Restart the computer. Po uruchomieniu peceta rozpocznie się etap kopiowania w rybie tekstowym. Pamiętaj: gdy wszystko przebiegnie prawidłowo, trzeba jeszcze raz ponownie uruchomić komputer i w BIOS-ie wskazać dysk z kopią systemu.

Kopia dysku może zostać zapisana na dysku mniejszym niż źródłowy. W takim przypadku postępowanie zależy od rozmiaru docelowego nośnika. Jeżeli jest jedynie odrobinę mniejszy, można zredukować ilość danych i sklonować tylko te najważniejsze. Jeśli zaś dysk docelowy jest sporo mniejszy od oryginalnego, danych nie uda się skopiować. Najpierw należy zwiększyć rozmiar nośnika.

Pokażemy, jak klonować dysk na mniejszy nośnik za pomocą programu Macrium Reflect oraz Paragon Hard Disk Manager. Macrium to w pełni funkcjonalna wersja testowa aplikacji, która bez ograniczeń działa przez 30 dni. W tym czasie uda się na pewno sklonować wiele dysków. Paragon Hard Disk Manager to zaawansowane narzędzie, które oprócz klonowania nośników pozwala kopiować pojedyncze partycje, zmieniać rozmiar nośników bez utraty zapisanych na nich danych, tworzyć i usuwać partycje.

Uruchom Macrium Reflect. Klonowanie dysku zleca się za pomocą łącza umieszczonego w środkowej części ekranu, pod informacją o dysku z systemem operacyjnym. Kliknij Clone this disk… (1).

Domyślnie zaznaczone są wszystkie partycje na dysku systemowym i jeżeli zależy nam na wiernej kopii dysku, tak powinno zostać (2). W ostateczności w razie małej ilości miejsca na dysku docelowym można ograniczyć kopiowanie do partycji zawierającej Windowsa. W takiej sytuacji usuń zaznaczenia obok innych partycji. Następnie kliknij (3). Wskaż nośnik docelowy i kliknij Next.

Klonowanie jest doskonałą metodą na tworzenie kopii zapasowych, dlatego Macrium proponuje utworzenie harmonogramu wykonywania kopii. Ułatwia to wielokrotne korzystanie z tych samych ustawień. Nie jest jednak konieczne, aby przenieść system operacyjny. Przejdź dalej.

Zobaczysz okno podsumowujące zaplanowane operacje. Zwróć uwagę na pierwszą sekcję i podane w niej wielkości dysków (4). Jeżeli nośnik źródłowy jest większy od docelowego, operacja może się udać, ale nie musi. W takiej sytuacji Macrium Reflect wykonuje tak zwane inteligentne klonowanie, przenosząc jedynie zapisane sektory dysku, pomijając puste fragmenty oraz dane nieistotne z punktu widzenia kopii, na przykład obszary zawierające systemowy plik wymiany. Kliknij Finish i Ok.

Zwróć jeszcze uwagę na komunikat z ostrzeżeniem. Informuje on o ryzyku utraty danych z dysku docelowego. Warto zapamiętać, że klonowanie dysku w przeciwieństwie do zapisu obrazu partycji usuwa strukturę dysku docelowego i wszystkie zapisane na nim informacje. Kliknij Continue….

Operacja klonowania rozpocznie się natychmiast – inaczej niż w większości programów tego typu, w których najpierw tworzy się kompletną konfigurację zmian na dysku, a dopiero w kolejnym kroku akceptuje się ich przeprowadzenie operacji. Teraz trzeba już tylko czekać na przeniesienie wszystkich danych. Nie zapomnij też o zmianach w BIOS-ie!

Nie zawsze zachodzi potrzeba klonowania dysku systemowego. Często wykonuje się też obraz dysku z danymi – to idealna kopia zapasowa. Ten proces jest łatwiejszy do przeprowadzenia. Podobnie jednak jak podczas klonowania potrzebna jest wolna przestrzeń dyskowa. Kopię obrazu partycji wykonamy korzystając z Paragon Hard Disk Managera. Za pomocą tego programu przygotujemy też najpierw odpowiednie miejsce.

Uruchom Paragon Hard Disk Managera, przejdź na kartę Copy & Migration i kliknij przycisk Copy partition (1). Komunikat informuje nas o braku nieprzydzielonego miejsca, na którym można zapisać dane. Zamykamy okno przyciskiem Close (2) i przystępujemy do przygotowania dysku.

W systemie są trzy dyski: jeden systemowy i dwa z danymi. Załóżmy, że chcesz wykonać kopię partycji E: n z drugiego dysku i możesz przeznaczyć na dane cały dysk trzeci, czyli partycje G: i H:. Wskaż prawym przyciskiem myszy partycję H: (3) i wybierz polecenie Delete partition. Zaznacz pole Do not ask volume label next time i potwierdź Yes. Kliknij prawym przyciskiem partycję G: i powtórz operację kasowania. Rozpocznij realizację zadania, potwierdzając Apply i Yes. Po usunięciu partycji zamknij okno komunikatu przyciskiem Close.

Ponownie wybierz Copy partition (1) na pasku narzędzi programu i przejdź od razu do kolejnego kroku kreatora. Zaznacz partycję, którą chcesz skopiować, na przykład E: (4), i naciśnij Next. Program sam wskaże dysk, na którym będzie można zapisać kopię (5). Przejdź więc do kolejnego kroku kreatora.

Możesz pozostawić kopię takich rozmiarów jak oryginał (6) – to domyślna propozycja programu. Dozwolone jest także powiększenie partycji z kopią. Może ona przyjąć maksymalne rozmiary dysku docelowego. Aby zwiększyć rozmiar partycji, chwyć za prawą krawędź pola graficznego reprezentującego partycję i przeciągnij w prawo. Możesz też wpisać odpowiednie wartości w polach poniżej (7). Kliknij Next i Finish, a następnie Apply i Yes. Po zakończeniu operacji zamknij okno przyciskiem Close.

Nowa partycja nie ma przypisanej litery dysku. Jeżeli doszedłeś też do wniosku, że zarezerwowałeś na nią zbyt dużo miejsca, możesz to teraz zmienić. Bez obaw, ta operacja nie skasuje z niej danych. Aby zmodyfikować rozmiar, kliknij partycję prawym przyciskiem myszy i wybierz z menu kontekstowego polecenie Move/Resize Partition>. Chwyć myszą prawą krawędź pola graficznego, które ją reprezentuje, i przeciągnij w prawo lub lewo. Kliknij Yes.

Na wolnej przestrzeni (o ile taka powstanie) możesz stworzyć kolejną partycję (prawy przycisk myszy i polecenie Create partition (8)). Następnie kliknij każdą partycję prawym przyciskiem i poleceniem Assign drive letter (9) przypisz litery dysków logicznych. Kliknij Apply i Yes, aby wprowadzić w życie wszystkie zaplanowane zmiany. Gdy modyfikacje zakończą się sukcesem, zamknij okno komunikatu przyciskiem Close.