Łatwy backup dysku

W pełni skutecznym sposobem zapobiegania utracie danych zapisanych w komputerze jest wykonywanie kopii bezpieczeństwa systemu. Mechanizm tworzenia kopii zapasowej w systemie Windows 7 jest odmienny niż w starszym systemie XP. Obraz systemu Windows jest zapisywany w formie pliku z rozszerzeniem .vhd. Takie rozszerzenie ma specjalny format wirtualnego dysku, który możesz zamontować w dowolnym systemie Windows 7, a także podłączyć do maszyn wirtualnych.

Do opisywanych w artykule działań będzie potrzebny zewnętrzny dysk twardy, sformatowany dla systemu plików NTFS, zdolny pomieścić kompletną kopię zapasową systemu. Powszechnie stosowany w dyskach zewnętrznych i flashdyskach FAT32 nie wystarczy.

Zakładamy, że dysk, na który trafi obraz całego systemu operacyjnego, jest już podłączony. Możesz więc przejść do kolejnych działań.

Rozwiń menu Start i w polu wyszukiwania wpisz frazę Kopia zapasowa. Już po kilku literach powinieneś zobaczyć pozycję Kopia zapasowa/Przywracanie. Kliknij ją.

W oknie Kopia zapasowa/Przywracanie na liście zadań wyświetlanej po lewej stronie kliknij Utwórz obraz systemu.

Uruchomiony zostanie kreator tworzenia obrazu systemu. Upewnij się, że jest zaznaczona opcja Na dysku twardym, i z rozwijanej listy wybierz podłączony do komputera dysk twardy, na którym kopia systemu ma być zapisana. Kliknij Dalej.

Po przejściu do kolejnego okna zostaniesz zapytany o to, które dyski mają być uwzględnione w kopii zapasowej. Uwaga: nie możesz wyłączyć z kopii dysków zawierających system operacyjny, pliki konfiguracyjne oraz zainstalowane w systemie aplikacje, nawet jeżeli znajdują się na kilku partycjach. Kliknij Dalej.

W następnym oknie zobaczysz informacje podsumowujące. Dowiesz się, ile miejsca na docelowym dysku zajmie obraz systemu. Kliknij Rozpocznij wykonywanie kopii zapasowej.

Teraz musisz uzbroić się w cierpliwość. Zapis kilkudziesięciu, czy kilkuset gigabajtów może potrwać nawet kilka godzin. W naszej redakcji wykonanie kopii ze 188 GB danych trwało niecałe 3 godziny, przy czym korzystaliśmy z zewnętrznego dysku USB 2.0. Użycie dysku USB 3.0 lub eSATA skróciłoby cały proces o co najmniej połowę. Po wykonaniu kopii kreator pyta, czy utworzyć dysk naprawy systemu. Jeżeli masz oryginalną płytę instalacyjną systemu Windows 7, nie musisz tworzyć tego dysku. W przeciwnym wypadku zaakceptuj propozycję, włóż czystą płytę do nagrywarki i postępuj według dalszych wskazań kreatora.

Bez względu na to, czy zdecydowałeś się na utworzenie dysku naprawy systemu czy nie, możesz już zamknąć kreator tworzenia obrazu. Kliknij Zamknij. Dysponujesz zatem pełną kopią zapasową twojego komputera.

Wykonany obraz jest zapisany w formie pliku z rozszerzeniem .vhd. Tego typu pliki są wirtualnymi obrazami dysków twardych i można je niejako „podłączyć” np. do maszyn wirtualnych, ale także do rzeczywistego komputera. Wtedy obraz dysku będzie widoczny w Eksploratorze Windows jako kolejny dysk. W ten sposób bez potrzeby przywracania całego systemu możesz uzyskać dostęp do pojedynczych plików i folderów zapisanych w kopii zapasowej. Pamiętaj, że dostęp do wybranych plików w obrazie dysku możesz uzyskać na każdym komputerze, do którego podłączysz zewnętrzny dysk z obrazem systemu, pod warunkiem że na danej maszynie masz uprawnienia administracyjne.

Podłącz dysk z zapisanym na nim obrazem systemu do komputera. Następnie rozwiń menu Start, kliknij prawym klawiszem myszki pozycję Komputer i z rozwiniętego w ten sposób menu kontekstowego wybierz Zarządzaj.

Zostanie uruchomiona graficzna konsola administracyjna Zarządzanie komputerem. Z listy modułów wyświetlanej po lewej stronie okna wybierz Zarządzanie dyskami, a następnie rozwiń menu Akcja i wybierz z niego pozycję Dołącz dysk VHD.

Zobaczysz okno dialogowe Dołączanie wirtualnego dysku twardego. Uwaga, nie zaznaczaj pola Tylko do odczytu, bo obraz VHD nie będzie wtedy poprawnie zamontowany i nie będziesz miał dostępu do swoich plików. Kliknij Przeglądaj.

W kolejnym oknie wskaż najpierw dysk, na którym wcześniej zapisałeś kopię zapasową systemu, następnie kliknij dwukrotnie folder WindowsImageBackup. Jest to specjalny folder tworzony przez kreator zapisu obrazu systemu.

Po otwarciu tego folderu kliknij dwukrotnie folder o nazwie takiej jak nazwa twojego komputera, którego kopię uprzednio utworzyłeś. Zobaczysz kolejny folder o nazwie utworzonej według schematu: „Backup” i data wykonania kopii. Wejdź do tego folderu. Wewnątrz niego zobaczysz co najmniej jeden plik VHD o dość złożonej, unikatowej nazwie (patrz obrazek). Jeżeli plików VHD jest więcej, oznacza to tylko tyle, że pełna kopia zapasowa systemu wymagała zapisu nie jednej, lecz kilku partycji dyskowych na komputerze. Wskaż plik VHD i kliknij Otwórz.

Powrócisz do okna dialogowego Dołączanie wirtualnego dysku twardego, w którym pole tekstowe Lokalizacja będzie już wypełnione ścieżką dostępu do wskazanego pliku VHD. Kliknij OK.

W zasobniku systemowym pojawi się powiadomienie o instalacji nowego sterownika dla urządzenia o nazwie Microsoft VHD HBA. Jest to wirtualny sterownik dysków wirtualnych, który jest instalowany tylko podczas pierwszego montowania pliku VHD jako dysku.

W oknie konsoli Zarządzanie komputerem, w zaznaczonym module Zarządzanie dyskami zobaczysz pasek reprezentujący nowy, zamontowany właśnie przez ciebie wirtualny dysk. W naszym przykładzie system przydzielił mu literę I. Od tej pory z tak zamontowanego wirtualnego dysku możesz korzystać tak samo jak z każdego innego. Pamiętaj jednak, by działać ostrożnie – skasowanie danych z wirtualnego dysku może mieć wpływ na późniejszą możliwość odzyskania danych z obrazu systemu.

Gdy zakończysz pracę z wirtualnym dyskiem, pamiętaj o jego odłączeniu. Ponownie wywołaj wspomnianą konsolę oraz moduł Zarządzanie komputerem, kliknij prawym klawiszem pasek reprezentujący wirtualny dysk i z menu kontekstowego wybierz Odłącz dysk VHD. Zobaczysz okno komunikatu. Pod żadnym pozorem nie zaznaczaj w nim pola wyboru: Usuń plik wirtualnego dysku twardego po usunięciu dysku, gdyż spowodowałoby to wymazanie zapisanej wcześniej kopii zapasowej.

Jeżeli dysponujesz oprogramowaniem do wirtualizacji obsługującym format VHD (np. bezpłatnym VirtualBoksem), możesz obok aktualnie działającego systemu operacyjnego uruchomić jakby drugą, wirtualną kopię twojego komputera na maszynie wirtualnej. Tym samym uzyskasz doskonałe laboratorium doświadczalne dla różnego typu aplikacji, których instalacja na rzeczywistym systemie mogłaby być ryzykowna. Polecamy korzystanie z VirtualBoksa, ponieważ obsługuje on bezpośrednio format VHD. Oznacza to, że możesz podłączać obraz systemu nie tylko do nowej maszyny wirtualnej, ale również możesz z niego korzystać jak z dodatkowego dysku twardego w już istniejących maszynach wirtualnych.

Wykonując obraz systemu, możesz z niego później korzystać jak z wirtualnego dysku twardego, co pozwala w razie potrzeby kopiować wybrane dane z zapisanej kopii lub montować dysk w maszynach wirtualnych. Jednak podstawowym celem wykonywania obrazu systemu pozostaje zabezpieczenie systemu na wypadek awarii. Aby odtworzyć system po awarii, będziesz potrzebował nie tylko zapisanego wcześniej obrazu sprawnego systemu, ale również płyty instalacyjnej z systemem Windows 7 lub utworzonego za pomocą kreatora zapisu kopii zapasowej dysku naprawy systemu. W poniższym warsztacie założyliśmy, że korzystasz z płyty instalacyjnej systemu.

Podłącz do komputera dysk zewnętrzny zawierający kopię zapasową (obraz) systemu i włóż do komputera płytę instalacyjną Windows 7 (lub dysk naprawy systemu). Następnie ustaw w BIOS-ie sekwencję startową, by komputer szukał informacji rozruchowych najpierw na płycie DVD.

Po krótkiej chwili na ekranie zobaczysz okno ustawień językowych. Kliknij Dalej, a następnie nie uruchamiaj instalacji, lecz kliknij napis Napraw komputer.

Zobaczysz okno Opcje odzyskiwania systemu. Zaznacz w nim opcję Przywróć komputer przy użyciu utworzonego wcześniej obrazu systemu i kliknij Dalej.

Jeżeli system nie wykryje pliku kopii na podłączonym dysku, wskaż ten plik ręcznie po zaznaczeniu opcji Wybierz obraz systemu i kliknięciu Dalej. Później pozostaje już tylko stosować się do zaleceń kreatora odzyskiwania. Gdy dane zostaną odtworzone, komputer uruchomi się ponownie.