Lepszy GeForce

W sklepach są dostępne dziesiątki kart z takimi samymi układami graficznymi, różniące się m.in. częstotliwością pracy układu oraz pamięci RAM. Szybsze modele są zawsze droższe, ale poprawę wydajności można uzyskać samodzielnie, bez dopłacania kilkudziesięciu złotych. Co więcej, ten sposób może być nawet lepszy, bo parametry dostosujesz do własnego egzemplarza karty. Z kolei w stanie spoczynku, gdy grafika wyświetla tylko „płaskie” aplikacje, da się osiągnąć niższy pobór energii oraz cichszą pracę.

Do modyfikacji ustawień kart graficznych służy kilka znanych programów, z których większość jest przeznaczona do kart GeForce. Dlatego ten poradnik dotyczy w całości kart z układami Nvidii. To m.in. Nvidia Inspector (aplikację można pobrać z serwisu PC Format Programy), Kepler BIOS Tweaker oraz NVFlash. W przypadku układów AMD zmiana podstawowych ustawień jest możliwa bezpośrednio z poziomu sterownika, ale zaawansowane parametry nie zawsze da się zmienić. Służący do tego program, czyli Radeon BIOS Editor, nie obsługuje najnowszych kart graficznych.

Opisywane tu czynności stanowią głęboką ingerencję w sprzęt. Jej skutki mogą być nieodwracalne. Redakcja ze starannością przygotowuje i sprawdza wszelkie materiały. Jednak liczba możliwych przypadków jest tak duża, że nie sposób przewidzieć wszystkiego. Czytelnik musi mieć świadomość, że wszystkie opisane w tym artykule czynności wykonuje na własną odpowiedzialność.

Najprostszą czynnością służącą poprawieniu wydajności grafiki jest podniesienie częstotliwości pracy układu graficznego, a następnie pamięci RAM. W ten sposób łatwo sprawdzisz, czy w ogóle podkręcanie będzie się opłacało. Co ważne, zmiany są całkowicie odwracalne, bo nie są zapisane w BIOS-ie karty.

Do podkręcania wykorzystaliśmy kartę z układem GeForce GTX 760, którego domyślna częstotliwość GPU wynosi 980 MHz. Karta należy do serii Zotac AMP! Edition, więc już jest podkręcona do 1110 MHz, ale na pewno da się jeszcze z niej co nieco wycisnąć.

Do wygodnego podkręcania grafiki służy program Nvidia Inspector.

W oknie programu kliknij Show Overclocking. Pojawi się ostrzeżenie. Kliknij Tak. Okno zostanie powiększone o dodatkowe opcje służące do podkręcania:

W prawej części wyświetlonego okna, w sekcji Base Clock Offset, za pomocą przycisków +20, +10, +1, stopniowo zwiększaj częstotliwość. Najpierw rób to dużymi krokami, co 20 MHz. Po zwiększeniu częstotliwości kliknij Apply Clocks & Voltage i zapamiętaj aktualne położenie suwaka.

Sprawdź poprawność działania grafiki, używając programów testujących (3DMark, Unigine Heaven), albo po prostu grając w gry 3D – najlepiej z wysokimi ustawieniami jakości obrazu, by porządnie obciążyć grafikę. Jeśli wszystko działa, kontynuuj zwiększanie częstotliwości. Jednak w końcu gra się zatrzyma, a system wyświetli błąd sterownika. W naszym przykładzie błąd się pojawił przy wartości +110 MHz.

Wtedy trzeba wrócić do wartości niższej o kilka MHz, np. +100 MHz, i przetestować to ustawienie. Jeśli programy testujące oraz gry działają prawidłowo, zapisz lub zapamiętaj wartość GPU Clock 1210 MHz w lewej części okna programu.

Pora na zwiększenie częstotliwości pracy pamięci karty graficznej.

Częstotliwość pamięci zwiększa się w sekcji Memory Clock Offset. Tym razem rób to większymi krokami, na początku co 50, a nawet 100 MHz, np.: 100 MHz.

Po zwiększeniu częstotliwości pamięci uruchom test graficzny lub grę i obserwuj, czy na obrazie nie pojawiają się artefakty, które są właśnie objawem niepoprawnej pracy pamięci. W naszym przykładzie wystąpiły dopiero przy wartości +500 MHz, a bezpieczną wartością okazało się +480 MHz. Zapisz lub zapamiętaj wartość 3584 MHz w lewej części okna programu.

Przez kilka dni testuj grafikę z podkręconymi częstotliwościami. Przy zadanych ustawieniach zegarów (czyli +100 oraz +480) kliknij Create Clocks Shortcut. Na pulpicie pojawi się skrót, za którego pomocą jednym kliknięciem podkręcisz kartę po każdym uruchomieniu komputera.

Pamiętaj o tym, że uzyskane efekty nie zawsze zależą tylko od grafiki. Czasami problemem może być np. słaby zasilacz, który nie potrafi pracować z podkręcaną grafiką, bo jej moc rośnie wraz ze wzrostem częstotliwości.

Niektóre układy graficzne Nvidii mają tendencję do włączania wysokich poziomów zasilania (jak dla gier 3D) nawet wtedy, gdy nie jest to potrzebne, np. podczas odtwarzania filmów HD. W efekcie karta zużywa więcej energii i głośniej pracuje, i to właśnie wtedy, gdy potrzebna jest jej cicha praca. Możesz to wyeliminować programem Nvidia Inspector. Uruchom go z linii poleceń z parametrem -forcepstate:0,8. Możesz także na pulpicie utworzyć skrót do programu Nvidia Inspector, nazwać go np. Tryb 2D i w jego właściwościach dodać taki parametr jak na poniższym obrazku. Program wymusi pracę grafiki w trybie P8, czyli z najniższym profilem zasilania. Przywrócenie ustawień domyślnych jest możliwe za pomocą podobnego polecenia lub skrótu z parametrem -forcepstate:0,16.

Skoro grafika działa szybciej, można zapisać te zmiany na stałe do BIOS-u karty, by były automatycznie uwzględniane, nawet po przełożenia karty do innego komputera. Poza tym program Kepler BIOS Tweaker, którym się posłużymy, daje możliwość dostosowania zasilania oraz chłodzenia.

Aby zmodyfikować BIOS karty graficznej, musisz go najpierw odczytać z karty i zapisać do pliku.

Otwórz linię poleceń, przejdź do katalogu z programem NVFlash i uruchom polecenie nvflash --save original.rom
Jeśli masz w komputerze więcej niż jedną kartę Nvidii, program zapyta, z której zgrać BIOS na dysk. Klawiszem [0] lub [1] wybierz kartę.

Uruchom Kepler BIOS Tweaker, kliknij Open BIOS i otwórz plik z rozszerzeniem .rom z dysku. W głównym oknie będą dostępne tylko niektóre opcje, zależnie od twojej grafiki:

W zakładce Common klikaj GPU Clock Offset, aż ustawisz częstotliwość układu graficznego Base Clock bliską wartości uzyskanej podczas podkręcania. W naszym przykładzie jest to 1202 MHz. Ustaw także częstotliwość pamięci Memory Clock na uzyskaną wcześniej wartość – w naszym przykładzie 3584 MHz.

W sekcji Fan Control Range możesz ustawić dowolny zakres pracy wentylatora. W naszym przykładzie domyślnie jest to prędkość od 20 do 55 procent. Można ją zmienić np. na 15–65 procent. Dzięki temu karta w spoczynku będzie cichsza, a podczas pracy lepiej chłodzona.

Przejdź do zakładki Voltages, w której można modyfikować napięcia zasilania. Domyślnie we wszystkich profilach karty stosowane są ustawienia automatyczne:

Ręcznie ustaw parametry zasilania. Napięcie dla profilu P08 powinno być ustawione na najniższą dopuszczalną wartość (u nas 825 mV), a dla pozostałych profili – na najwyższe wartości (do 912,5 mV).

Przejdź do kolejnej zakładki – Boost Table. Parametr Max Table Clock to najwyższa częstotliwość, z jaką może pracować układ graficzny w trybie boost. Przy bazowej częstotliwości 1202 MHz wynosi ona 1359 MHz. Wróć do zakładki Common i wpisz tę wartość w pole Boost Clock.

Po zakończeniu modyfikacji trzeba zapisać BIOS do pliku pod nową nazwą (koniecznie zachowaj oryginalny!) i wgrać go do karty. To najmniej bezpieczna część całej operacji, bo jeśli zapis nowego BIOS-u się nie powiedzie, możesz mieć duży problem z przywróceniem karty „do życia”.

Kliknij Save BIOS i zapisz zmieniony plik pod dowolną nową nazwą.

Sprawdź, jakim numerem jest oznaczona twoja grafika (w komputerach z pojedynczą grafiką jest to niemal zawsze numer 0). Przejdź do linii komend, do katalogu z programem NVFlash i wpisz polecenie: nvflash.exe –list
Wyświetli się lista kart, nasz GeForce GTX 760 jest pod numerem 0:

Wgraj BIOS do karty poleceniem:nvflash.exe –index=0 zmieniony.rom
Potwierdź zapis klawiszem [Y] i poczekaj kilka sekund. Gdy pojawi się komunikat o udanej zamianie BIOS-u, zresetuj komputer.

Podczas późniejszego korzystania z grafiki może się zdarzyć, że praca karty będzie niestabilna. Musisz wtedy powtórzyć edycję oryginalnego BIOS-u, ustawiając tym razem nieco niższe częstotliwości, a następnie wgrać BIOS do karty.