Najważniejszy element

Trudność w wyborze odpowiedniego procesora do starego komputera wynika m.in. z dużej liczby różnych rodzajów podstawek. Dwaj producenci procesorów, AMD i Intel, stosują różne sposoby ich instalacji na płycie głównej, każda generacja procesorów pasuje do innych podstawek, a w dodatku w ramach sprzętu AMD mamy już nie dwie, lecz nawet trzy równoległe linie produktów. Dlatego nie ma jednej reguły, według której da się wymienić procesor na szybszy.

Bardziej uniwersalnym sposobem jest określenie modelu płyty głównej oraz procesora. Następnie na liście wpieranych przez płytę procesorów trzeba odnaleźć taki układ, który będzie znacząco szybszy od obecnego, żeby wymiana w ogóle się opłacała. Tu też niektórzy natrafią na problem, bo oznaczenia procesorów nie zawsze jednoznacznie wskazują na to, który z nich jest szybszy. W tym poradniku postaramy się wyjaśnić, jak dobrać nowy procesor.

Rozbudowę komputera należy zacząć od sprawdzenia modelu płyty głównej, a później ustalenia, które procesory do niej pasują.

Model płyty możesz sprawdzić bezpośrednio na niej, a także za pomocą oprogramowania diagnostycznego.

Otwórz komputer. Odszukaj na laminacie oznaczenie płyty głównej. Zwykle jest ono nadrukowane dużymi literami, nie sposób go przeoczyć. Ważna jest także tzw. rewizja, czyli wersja danego modelu płyty. Jest ona oznaczana numerycznie, np. 1.0, 1.2, 2.0, 3.0, albo jako Rev 1.0, Rev 2.0 itd.

Ze strony www.cpuid.com/softwares/cpu-z.html pobierz teraz program CPU-Z, może być wersja np. 1.69.2. Zainstaluj go, uruchom i przejdź do zakładki Mainboard. W polach Manufacturer i Model znajdziesz informacje o producencie i modelu płyty głównej. Równie ważne są informacje w sekcji BIOS, a szczególnie wersja BIOS-u. Jeśli producent oferuje nowsze wersje, prawdopodobnie trzeba będzie BIOS zaktualizować.

Dysponując informacjami o płycie głównej, możesz sprawdzić jej możliwości, najlepiej wpisując jej symbol w wyszukiwarce Google. Jednym z pierwszych wyników wyszukiwania powinien być odsyłacz na stronę producenta – najczęściej ASRock, Asus, Gigabyte lub MSI.

Na stronie z opisem swojej płyty głównej sprawdź, w jaką podstawkę jest wyposażona ta płyta (np. LGA1156, AM2 itp.). Bardziej precyzyjne informacje znajdziesz na listach obsługiwanych procesorów.

W przypadku ASRocka znajdziesz bezpośredni odsyłacz Lista obsługiwanych CPU do strony, na której sprawdzisz, jaki procesor możesz zainstalować i jaki BIOS jest do tego wymagany, np. 2.10. Natomiast same BIOS-y dla danej płyty znajdziesz w sekcji Download.

W przypadku Asusa wyszukiwarka Google odsyła do angielskiej strony, ale to nie powinno stanowić problemu. Na stronie z opisem płyty kliknij Support (w prawym górnym rogu strony), a następnie CPU Support. Pojawi się lista procesorów. W trzeciej kolumnie widać wersję BIOS-u, która współpracuje z danym procesorem, a przycisk przenosi do strony umożliwiającej pobranie tego BIOS-u.

Na stronie z opisem płyt Gigabyte musisz kliknąć przycisk Do pobrania, a następnie Obsługa CPU. Otworzy się kolejna strona z tabelką. W ostatniej kolumnie Since BIOS Version znajduje się informacja o wymaganej wersji BIOS-u dla każdego procesora. Możesz wrócić do poprzedniej strony, w sekcji Do pobrania kliknąć BIOS i pobrać wymaganą (a najlepiej najnowszą) wersję.

W przypadku płyt głównych MSI na stronie z opisem płyty kliknij Wsparcie, a następnie Obsługa procesrów. Również wyświetli się tabelka. W ostatniej kolumnie znajduje się odsyłacz, który umożliwi szybkie pobranie odpowiedniego BIOS-u.

Warto pamiętać, że obecnie aktualizacja jest coraz łatwiejsza. W przypadku ASRocka wiele płyt pobiera nowe wersje bezpośrednio z poziomu BIOS-u (wystarczy połączenie przewodowe z internetem). Inni producenci oferują programy, takie jak: Asus Update, Gigabyte @BIOS czy MSI Live Update, pozwalające zainstalować nowy BIOS za pomocą dosłownie kilku kliknięć myszą.

Skoro już masz wszystkie potrzebne informacje na temat płyty głównej, nie pozostaje nic innego, jak wybrać odpowiedni procesor. Podstawowa reguła jest taka, że powinien to być jeden z najszybszych układów, z jakim może dana płyta współpracować. Skoro rozbudowujesz komputer, to prawdopodobnie zamierzasz z niego korzystać jeszcze przez dłuższy czas. Kupienie dobrego procesora uchroni cię przed kolejnymi wydatkami w przyszłości.

Posiadacze wielu komputerów z układami AMD mają sporą dowolność w wyborze procesora, bo zwykle nowsze produkty są wstecznie zgodne ze starszymi. Mowa o kolejnych platformach: AM2, AM2+, AM3 oraz AM3+. Dlatego jest możliwe, że np. komputer ze słabym procesorem Athlon II X4 (podstawka AM3) w rzeczywistości ma płytę główną AM3+, w której teraz możesz zamontować nawet najszybszy procesor AMD z serii FX.

Jednak wymiana procesora AMD opłaca się w zasadzie wtedy, gdy używasz układów dwurdzeniowych albo takich, jak Athlon czy Sempron. Instalacja czterordzeniowego Phenoma II X4 (kiedyś 1000 zł, dziś tylko 300 zł!) da ogromną poprawę wydajności. Ale jeśli obecnie korzystasz z takiego układu i chcesz go zmienić na model 6- albo 8-rdzeniowy (Phenom II X6 albo FX), przyrost wydajności nie będzie aż tak duży – lepiej zainwestować w RAM lub dysk.

Parametry poszczególnych układów AMD możesz sprawdzić pod adresem http://products.amd.com lub na niezależnej stronie www.cpu-world.com.

Osobną grupę stanowią układy APU od AMD, czyli procesory ze zintegrowaną grafiką. Tu rozbudowa nie jest tak prosta, bo np. podstawka FM2+ jest tylko częściowo zgodna z FM2, natomiast FM2 była zupełnie niezgodna z FM1. Ponieważ układy APU do najwydajniejszych nie należą, warto kupować najlepsze modele z serii. Dla najnowszych płyt FM2+ jest to model A10–7850 K (jeśli zamiast niego masz A4 lub A6, warto go wymienić), a do FM2 pasuje układ A10–6800 K.

Komputerów wyposażonych w pły ty z podstawką FM1 w zasadzie nie warto rozbudowywać – procesory są tanie, ale słabe. Poza tym ich dostępność, nawet z drugiej ręki, jest bardzo niewielka i nie ma w czym wybierać.

Od kilku tygodni jest dostępna także trzecia platforma AMD AM1, zupełnie niezgodna z FM1/2/2+, a także AM2/2+/3/3+. Ponieważ jest to nowość, na razie nikt nie będzie miał potrzeby jej rozbudowy.

Niemal każda generacja procesorów Intela przynosi zmianę podstawki, ale trzeba przyznać, że nawet wysłużona platforma LGA775 (Pentium, Core 2 Duo, Core 2 Quad) trzyma się bardzo dobrze, nadal korzysta z niej wiele komputerów. Na rynku jest także sporo używanych procesorów, na przykład całkiem wydajny Core 2 Quad Q9550 (można go kupić za około 400 zł).

Jeśli w twoim starym komputerze najwolniejszym ogniwem jest właśnie procesor (np. Celeron, Pentium), możesz bez obaw wymieniać go na taki model czterordzeniowy (oczywiście, jeśli twoja płyta główna potrafi z nim poprawnie współpracować).

W nowszych płytach głównych (z gniazdami LGA1156, LGA1155, LGA1150) można stosować procesory Core i7 lub Core i5, w zależności od możliwości finansowych. Warto zwrócić uwagę, że nawet starsze układy często są jeszcze dostępne w sklepach. Jak zwykle bywa w przypadku takich produktów, najlepszą relację wydajności do ceny mają układy ze średniej półki, więc polecamy raczej Core i5. Parametry poszczególnych modeli procesorów znajdziesz na stronie Intela http://ark.intel.com lub na niezależnej stronie www.cpu-world.com.