Nie włącza się!

Komputery ulegają różnym awariom. Najczęściej spotykane to samoczynne zawieszanie się lub resetowanie systemu, niebieskie ekrany lub całkowity brak możliwości włączenia peceta lub laptopa. O ile w działającym systemie można uruchamiać różne programy diagnostyczne, które mogą pomóc w wykryciu usterki, o tyle przy braku jakichkolwiek oznak życia diagnostyka i naprawa usterek wygląda zupełnie inaczej. Należy zacząć od najbardziej oczywistej rzeczy – od sprawdzenia zasilania.

Często zdarzają się sytuacje, w których komputer nie daje najmniejszych oznak życia, jakby nie miał w ogóle podłączonego zasilania. Gdy komputer nie chce się włączyć, warto sprawdzić, czy dopływa do niego prąd, czy nie jest uszkodzony włącznik lub zasilacz.

Upewnij się, że zasilacz umieszczony z tyłu obudowy komputera jest włączony.

Odłącz komputer od gniazdka elektrycznego i podłącz do niego inne urządzenie, choćby lampkę. W ten sposób sprawdzisz, czy komputer ma zasilanie.

Zmień kabel zasilający komputer, np. ten podłączony do monitora przepnij na chwilę do komputera, i spróbuj włączyć komputer. Pozwoli to wyeliminować uszkodzenie kabla, co również czasem się zdarza.

Jeśli komputer jest podłączony do zasilania przez listwę zasilającą, podłącz go do zasilania, pomijając tę listwę, by wyeliminować ją jako źródło problemu.

Może się zdarzyć, że po odłączeniu i ponownym podłączeniu kabla zasilającego komputer zacznie działać, mimo że żadna usterka nie została jeszcze usunięta. Wskazuje to na awarię zasilacza – jeśli problem wstępuje bardzo często, należy wymienić zasilacz. Dalej piszemy, jak go sprawdzić.

Umieszczony na frontowym panelu obudowy włącznik zasilania jest elementem mechanicznym, zatem dość podatnym na uszkodzenia. W przypadku peceta łatwo sprawdzisz, czy to on nie jest przyczyną awarii. W laptopie nie jest to proste – trudno samodzielnie zdiagnozować taką usterkę.

Rozkręć obudowę komputera. Odszukaj kolorową wiązkę przewodów z panelu frontowego, a w niej znajdź dwa przewody włącznika – zwykle para biało-pomarańczowa. Odłącz je od płyty głównej.

Przy włączonym zasilaniu sieciowym zewrzyj na chwilę śrubokrętem dwa styki płyty głównej. Jeśli komputer się włączy, to znak, że przyczyną problemów jest włącznik na przednim panelu.

Zdejmij przedni panel, który jest zamocowany za pomocą śrub lub zatrzasków.

W ten sposób uzyskasz dostęp do włącznika. W niektórych przypadkach udaje się go wymontować i naprawić, czasem także dokupić podobny w sklepie elektronicznym i wymienić. W każdym przypadku taka naprawa odbywa się inaczej.

Zasilacze należą do najczęściej się psujących elementów komputerów. W przypadku zasilacza do laptopa można miernikiem uniwersalnym zmierzyć napięcie wyjściowe. Jeśli jest poprawne (np. 19 V), zasilacz prawdopodobnie jest dobry. Jeśli jest znacznie za niskie lub nie ma go wcale, zasilacz na pewno jest popsuty. W przypadku peceta jest znacznie trudniej, bo zasilacz ma wiele linii zasilających i nie da się ich pojedynczo sprawdzić. Są za to inne sposoby.

Odłącz kabel zasilający od komputera i rozkręć obudowę. Odłącz od płyty głównej główną wiązkę zasilającą i linię zasilającą procesor. Jeśli karta graficzna ma własne zasilanie, również je odłącz. To najważniejsze napięcia zasilające, bez których komputer się nie uruchomi.

Jeśli masz tester zasilaczy (można go kupić na aukcjach za 60–70 zł), podłącz do niego trzy wymienione wiązki i włącz zasilanie. Natychmiast otrzymasz informację, czy zasilanie jest sprawne:

Jeśli nie masz testera, podłącz do płyty głównej i grafiki inny, sprawny zasilacz, a następnie spróbuj włączyć komputer. Jeśli zacznie się uruchamiać, będzie wiadomo, że źródłem awarii jest twój zasilacz. Musisz kupić nowy (patrz poradnik w PC Formacie 8/2012).

Jeśli po wyeliminowaniu problemów z zasilaniem komputer nadal nie chce się włączyć, czas przyjrzeć się jego podzespołom.

Niekiedy komputer przestaje się włączać w wyniku niepoprawnych ustawień BIOS-u. Należy go wtedy zresetować.

Odłącz kabel zasilający od komputera. Rozkręć obudowę i odszukaj na płycie głównej dwa styki, najczęściej opisane jako CLR_CMOS. Zewrzyj te styki na kilka sekund.

Niektóre płyty główne zamiast dwóch styków mają przekładaną zworkę. Przełóż ją na sąsiednie styki, a po kilkunastu sekundach wróć do pierwotnej pozycji.

Jeśli nie możesz zlokalizować odpowiedniej zworki, łatwiej znajdziesz baterię podtrzymującą pamięć EPROM. Podważ i wyjmij baterię na kilkanaście sekund – da to taki sam efekt, jak reset pamięci za pomocą zworki.

Jeśli po resecie BIOS-u komputer się włączy, wejdź do BIOS-u i odpowiednio go skonfiguruj. Jest to dość skomplikowane zadanie, którego mogą się podjąć zaawansowani użytkownicy.

W laptopie nie da się łatwo zresetować BIOS-u. Można za to zrobić inną rzecz – odłączyć zasilanie sieciowe i wyjąć akumulator na kilka minut. Nie przywraca to ustawień fabrycznych, ale często pomaga uruchomić komputer.

Awarie pamięci objawiają się zazwyczaj niestabilnym działaniem komputera, a nie problemami z jego włączeniem. Jednak nie zmienia to faktu, że pamięć często się psuje i warto ją sprawdzić.

W komputerze stacjonarnym odłącz zasilanie, rozkręć obudowę i znajdź moduły pamięci. Naciśnij plastikowe zatrzaski na końcach modułów. Następnie należy wyjąć wszystkie moduły.

Od laptopa odłącz zasilanie i wyjmij z komputera akumulator. Na spodzie jego obudowy odkręć pokrywę, pod którą znajdują się pamięci (czasami są też pod klawiaturą). Rozchyl metalowe zatrzaski. Moduł pamięci powinien sam unieść się do góry – możesz już go wyjąć. W ten sposób wyjmij wszystkie moduły pamięci.

Spróbuj włączyć komputer bez pamięci. Jeśli teraz daje oznaki życia (powinien generować dźwięk sygnalizujący jej brak), oznacza to, że problemem są moduły RAM. Ponownie odłącz zasilanie, zainstaluj tylko jeden moduł pamięci i sprawdź, czy teraz komputer działa. W ten sposób, instalując pojedynczo moduły, łatwo zlokalizujesz ten uszkodzony.

Jeśli komputer nadal nie działa, zamontuj z powrotem moduły. W przypadku laptopa niewiele więcej da się sprawdzić. W przypadku peceta będziemy kontynuować diagnostykę.

Kontrola kolejnych podzespołów jest coraz trudniejsza, ale jeśli komputer nie chce działać, to niestety nie da się tego uniknąć.

Odłącz zasilanie wszystkich pamięci masowych: dysków, napędów optycznych, stacji dyskietek. Co prawda nie mogą one blokować włączania komputera, ale w tym momencie są zupełnie zbędne.

Sprawdź, czy źródłem usterki nie jest jedna z kart rozszerzeń: grafika, karta dźwiękowa, tuner telewizyjny itd. W tym celu odłącz zasilanie sieciowe, wymontuj wszystkie karty i spróbuj włączyć komputer. Bez grafiki na pewno się nie włączy (chyba że układ graficzny jest zintegrowany z płytą główną lub procesorem), ale powinien dźwiękiem sygnalizować jej brak. Jeśli tak się stanie, możesz montować kolejno karty (oczywiście przy wyłączonym zasilaniu) i sprawdzić, która z nich uniemożliwia włączenie.

Bardziej prawdopodobnym źródłem usterki jest płyta główna – zdarza się równie często, jak awaria zasilacza. Jednak jej sprawdzenie wcale nie jest łatwe, dlatego proponujemy to robić na końcu, gdy wyeliminujesz inne przyczyny problemów. Najlepiej wziąć (pożyczyć, kupić) inną płytę z takimi samymi gniazdami procesora i pamięci, a następnie przełożyć do niej swoje komponenty. Najlepiej taką płytę wyposażyć także w inny, stuprocentowo sprawny zasilacz. Jeśli taki zastaw zadziała, oznacza to, że twoja płyta jest uszkodzona.

Uszkodzenie procesora jest mało prawdopodobne, dlatego warto sprawdzać go na końcu. Najlepiej pożyczyć procesor pasujący do twojej płyty (nie tylko do gniazda, ale także zgodny z wersją BIOS-u w twoim komputerze) i na chwilę go wymienić, co wprawnemu użytkownikowi zajmie kilka minut. Przy takich czynnościach warto używać tanich procesorów, bo może się okazać, że źródłem usterek jest płyta główna, która je „pali”.

Na tym etapie masz już sprawdzone wszystkie komponenty. Jeśli komputer nadal nie działa, możesz oddać go do serwisu, który ma na pewno większą gamę sprzętu diagnostycznego i bazę różnorodnych podzespołów zastępczych. Jednak możliwe jest również to, że wszystkie twoje komponenty uległy uszkodzeniu, dlatego nie udało się znaleźć konkretnej usterki. Takie awarie zdarzają się np. po uderzeniu pioruna, który niszczy zasilacz, a w dalszej kolejności pozostałe komponenty. Tu nie pomoże nic innego, jak tylko profilaktyka.