Niezbędnik fotografa

Przed dłuższą podróżą z aparatem, zaopatrz się w bank pamięci (fotobank). To wyposażone w dysk twardy urządzenie pozwala przegrywać zawartość kart pamięci. Fotobank powinien obsługiwać kilka standardów kart i stwarzać możliwość podłączenia go do aparatu. Za fotobank o pojemności 250 GB i z funkcją przeglądania zdjęć na ekranie urządzenia zapłacisz 800 zł. Najprostsze banki danych kosztują około 300 zł.

Najdroższe są akcesoria pochodzące od producenta aparatu i zakup większości z nich nie jest opłacalny (ale istnieją pewne wyjątki, znajdziesz je w dalszej części artykułu). Lepiej kupić tańsze produkty uznanych producentów niezależnych, np. Hoyah, Lowepro, Vanguard, Manfrotto, Metz.

Najniższy przedział cenowy to tzw. chińszczyzna – produkty o niskiej jakości wykonania, a czasami wręcz podróbki. Są nawet 2–3 razy tańsze od akcesoriów oznaczonych logo producenta aparatu. Opłacalność nabycia takich zamienników bardzo trudno ocenić. Aby uniknąć rozczarowań, warto przed zakupem poszukać opinii użytkowników, którzy przetestowali chińskie produkty. Jeśli kupujesz w ciemno, unikaj podróbek skomplikowanych urządzeń, np. lamp błyskowych lub uchwytów poziomych. Tani pokrowiec czy torba na aparat to zakup dużo bezpieczniejszy, choć nadal istnieje obawa, że nabędziesz przedmiot o niskiej jakości wykonania.

Niestety, tanie produkty są najczęściej dostępne w internetowych sklepach lub na Allegro i nie można ich obejrzeć przed zakupem. Pamiętaj, że kupiony w sieciowym sklepie produkt możesz zwrócić w ciągu 10 dni bez podawania przyczyny.

Dobór karty pamięci do aparatu powinien zależeć od rozdzielczości matrycy urządzenia. Im większa jest liczba pikseli w elemencie światłoczułym, tym większy będzie plik ze zdjęciem. Przemnóż liczbę zdjęć, które chcesz zmieścić na nośniku, przez objętość pojedynczego pliku z fotką i w ten sposób otrzymasz przybliżoną wielkość karty.

Pamiętaj, że zakup karty o najwyższej dostępnej pojemności jest nieopłacalny ze względu na wysoką cenę. Lepiej kupić dwie karty 8 GB niż jedną 16 GB. Czynnik ekonomiczny to tylko jedna z przyczyn. W przypadku awarii karty 16-gigabajtowej utracisz wszystkie dane i możliwość dalszej pracy z aparatem. Posiadanie dwóch kart o mniejszej pojemności zmniejsza ryzyko utraty wszystkich fotografii. Poza tym zawsze będziesz miał awaryjny nośnik.

Drugim ważnym parametrem karty jest prędkość transferu – przede wszystkim zapisu. Najdroższe i najszybsze karty przydadzą się wyłącznie posiadaczom aparatów o dużej matrycy, np. 24 Mpix. W przypadku pozostałych aparatów elementem decydującym o prędkości zapisu zdjęcia jest nie karta, ale procesor aparatu. Karty różnych typów prezentujemy poniżej.

Stabilność aparatu najłatwiej uzyskać, mocując go do statywu. Charakteryzuje go kilka parametrów. Najważniejsze to liczba sekcji, czyli rozsuwanych elementów, np. nóg, maksymalna wysokość, udźwig oraz rodzaj głowicy (elementu, na którym montujesz korpus aparatu). Najpopularniejsze są statywy trójsekcyjne. Urządzenie powinno być dostosowane do twojego wzrostu. Pamiętaj, że podawana w parametrach statywów maksymalna wysokość zakłada całkowite wysunięcie najwyższej, trzeciej sekcji, tzw. kolumny. W takim układzie korpus aparatu jest najmniej stabilny. Wybierz statyw, który umożliwi ustawienie odpowiedniej wysokości bez znacznego wysuwania trzeciej sekcji.

Najtańsze statywy, do 150 zł, są wykonane z plastiku i nie zapewnią odpowiedniego podparcia nawet amatorskiej lustrzance. Są za to sprzedawane w komplecie z głowicą. Droższe statywy, wykonane z włókien sztucznych, dają lepsze podparcie cięższym aparatom, większą możliwość regulacji odchylenia nóg i możliwość pochylenia kolumny. Niestety są znacznie droższe – na dobrej klasy amatorski statyw musisz wydać 300–400 zł. Dodatkowo musisz zakupić głowicę, która w przypadku droższych statywów nie jest zawarta w komplecie. Głowica może być kulkowa (zapewnia regulację we wszystkich płaszczyznach za pomocą jednego zacisku) lub wyposażona w osobny zacisk dla każdej z płaszczyzn regulacji. Cena dobrej głowicy to około 300 zł.

Aby poprawić stabilność zdjęć z lustrzanki bez użycia statywu, wyposaż aparat w specjalistyczny uchwyt pionowy, tzw. grip. Mocowany do podstawy aparatu powiększa gabaryty korpusu, umożliwia podłączenie drugiej baterii i jest specjalnie wyprofilowany, aby zapewnić wygodny chwyt podczas wykonywania zdjęć z pionowym układem kadru. Grip dubluje niektóre przyciski z obudowy aparatu, aby umożliwić korzystanie z funkcji podczas chwytu pionowego. Cena oryginalnego to około 500 zł w przypadku lustrzanek amatorskich i nawet powyżej 1000 zł w przypadku aparatów półprofesjonalnych. Niemarkowe zamienniki są około połowę tańsze. Ze względu na słabe wykonanie i pojawiające się problemy z kompatybilnością nie polecamy ich zakupu.

Wybudowana w aparat nadaje się wyłącznie do prostych zastosowań, np. aby doświetlić pierwszy plan podczas zdjęć plenerowych. Lampa zewnętrzna zapewnia przede wszystkim większą moc błysku – parametr ten charakteryzuje tzw. liczba przewodnia. Wybierz lampę z liczbą przewodnią co najmniej 36 oraz regulacją palnika w przynajmniej jednej płaszczyźnie. Dzięki temu będziesz mógł odbić światło od sufitu i uzyskać lepiej oświetlone zdjęcia. Lampa powinna pochodzić od producenta aparatu – sprawdź, czy współpracuje z modelem twojej lustrzanki. Taka lampa będzie pracowała w trybie automatycznym, dobierając siłę błysku do warunków oświetleniowych oraz ogniskowej aparatu. Za takie urządzenie zapłacisz około 700 zł. Lampy z wyższą liczbą przewodnią są droższe, np. 1250 zł to cena lampy z liczbą 56 i regulacją palnika w dwóch płaszczyznach. Dobrymi, choć nietańszymi, zamiennikami markowych lamp są urządzenia firmy Metz.

Dwa podstawowe artykuły do czyszczenia aparatu to miękka ściereczka z mikrofibry oraz tzw. gruszka, którą możesz wydmuchać pyłki z zakamarków aparatu. Czyszczenie kompaktu ogranicza się do przetarcia ekranu i obiektywu urządzenia. W przypadku lustrzanek musisz pamiętać o czyszczeniu matrycy i obiektywów. W obydwu przypadkach nie używaj żadnych detergentów ani sprężonego powietrza. Zabrudzenia z matrycy i obiektywu wydmuchasz gruszką. Ściereczką usuniesz odciski palców z obiektywu. Obydwa elementy kupisz za około 30–40 zł. W sprzedaży jest także specjalny zestaw firmy Green Clean do czyszczenia matrycy. W jego skład wchodzą szpatułki nasączone bezpiecznym środkiem czyszczącym, a także miniaturowy odkurzacz, który odsysa zabrudzenia z matrycy. Koszt takiego zestawu to około 250 zł. Jego użycie wymaga jednak wprawy.

Pokrowiec, torbę lub plecak na aparat powinieneś nabyć już w momencie zakupu urządzenia. Dzięki odpowiedniemu przenoszeniu aparatu unikniesz jego mechanicznego uszkodzenia, otarcia i porysowania obudowy. Jeśli jesteś posiadaczem aparatu kompaktowego, wybierz proste etui, najlepiej zapinane na zamek błyskawiczny i wyposażone w dodatkową kieszonkę na kartę pamięci lub zapasowe baterie. Za dobrze wykonane etui nie zapłacisz więcej niż 20–30 zł.

Futerał do aparatu typu megazoom trudno jest dobrać ze względu na nieregularny kształt urządzenia. Możesz się zdecydować na prostokątne, szersze niż w przypadku kompaktów, etui lub spróbować dopasować torbę od lustrzanki. Pierwsze rozwiązanie jest lepsze ze względu na mniejsze gabaryty pokrowca. Nie powinien być droższy niż 70 zł.

Posiadacze lustrzanek mogą wybierać z szerokiej gamy plecaków, toreb i pasów biodrowych. Jeśli chcesz przenosić wyłącznie lustrzankę z założonym obiektywem, wybierz trójkątną torbę na ramię (dobrej jakości kosztuje około 80 zł) lub pas biodrowy (około 120 zł). To idealne rozwiązanie na fotograficzny spacer.

Ciekawymi dodatkami do torby lub plecaka są: uchwyt na statyw fotograficzny oraz pokrowiec przeciwdeszczowy. Niektóre plecaki i torby są dostosowane do przenoszenia oprócz aparatu fotograficznego także laptopa w specjalnej, wyściełanej kieszeni. Nawet jeśli masz bardzo dobrą torbę lub plecak, powinieneś pomyśleć o dodatkowej ochronie wyświetlacza aparatu. Aby uniknąć zarysowań tego elementu, stosuj szybki ochronne. Dopasowana do konkretnego modelu aparatu szybka z hartowanego szkła kosztuje około 25 zł. Wystarczy nakleić ją na ekran, a gdy się porysuje, wymienić na nową. Nie stosuj plastikowych nakładek na ekran. Drobinka piasku, która dostanie się między plastik a wyświetlacz, może uszkodzić ekran.

Jeżeli twój aparat nie jest zasilany za pomocą wymiennych baterii, nie musisz się spieszyć z zakupem dodatkowego akumulatora. Jeśli zaś jesteś posiadaczem prostego kompaktu zasilanego bateriami AA lub AAA, powinieneś jak najszybciej się zaopatrzyć w akumulatorki właściwego standardu. Najlepiej niech to będą ogniwa typu eneloop, które w przeciwieństwie do akumulatorów innych typów nie ulegają szybkiemu samorozładowaniu. Dzięki temu nawet po dłuższym, kilkumiesięcznym nieużywaniu aparat będzie wciąż gotowy do pracy – bez konieczności wcześniejszego ładowania. Wybierając akumulatory, zaopatrz się w model o możliwie najwyższej pojemności. Za komplet 4 akumulatorów typu eneloop oraz ładowarkę zapłacisz co najmniej 70 zł.

W przypadku aparatu ze specjalistycznym akumulatorem zakup dodatkowego ogniwa nie jest koniecznością, choć noszenie ze sobą zapasowego, naładowanego akumulatora pomoże uniknąć niemiłej niespodzianki. Pamiętaj przy tym, że nawet nowoczesne akumulatory litowo-jonowe i litowo-polimerowe ulegają samorozładowaniu i taki zapas trzeba włożyć do ładowarki raz na dwa lub trzy miesiące.

Kupując zapasowy akumulator do kompaktu, możesz być zmuszony do zakupu ogniwa u producenta aparatu. Tańsze zamienniki są dostępne tylko w przypadku popularniejszych wersji kompaktów oraz lustrzanek. Zamienniki są około 2–3 razy tańsze od oryginalnych akumulatorów. Ich stosowanie w większości przypadków jest bezpieczne, choć przyznanie się przed producentem do używania zamienników to prosta droga do utraty gwarancji.

Zanim kupisz niemarkowy akumulator, koniecznie poszukaj opinii innych użytkowników. Zdarzają się przypadki, że aparat zasilany zamiennikiem działa krócej niż na oryginalnej baterii. Jeśli dodatkowy akumulator ma działać w duecie z ogniwem, które kupiłeś z aparatem, np. w uchwycie pionowym, lepiej, aby było to oryginalne urządzenie.

Cena filtru zależy od jego typu, ale także od średnicy. Różnica w cenie filtru 49 mm i 72 mm może być nawet dwukrotna. Ceny podane niżej obowiązują przy filtrach o średnicy od 52 do 58 mm – często stosowanych w obiektywach dołączanych do amatorskich lustrzanek.

• Filtr UV (50 zł). Stosowany głównie jako ochrona na obiektyw – zapobiega pobrudzeniu i uszkodzeniu optyki. Pozostaje praktycznie bez wpływu na wygląd zdjęcia.
• Filtr połówkowy (85 zł). Pozwala zrównoważyć jasno oświetlone niebo oraz ciemniejszą część zdjęcia poniżej horyzontu. Zmniejsza jasność obiektywu.
• Filtr polaryzacyjny (115 zł). Niweluje odbicia na gładkich powierzchniach i znacznie podnosi nasycenie kolorów, Przyciemnia niebo. Zmniejsza jasność obiektywu.

Choć w dobie cyfrowej obróbki zdjęć większość zmian na fotografiach wprowadza się już w postprodukcji, to wciąż możesz wykorzystać kilka akcesoriów, które modyfikują zdjęcie w momencie wciśnięcia spustu migawki.

Przykładem takich dodatków są filtry fotograficzne. Mogą je stosować wszyscy użytkownicy lustrzanek oraz posiadacze bardziej zaawansowanych aparatów typu megazoom. Szklany filtr nakręca się na nagwintowany koniec obiektywu. Z tego powodu średnicę filtra (podawaną w milimetrach) należy dopasować do średnicy obiektywu. Jeśli posiadasz już filtr o większej średnicy niż gwint obiektywu, możesz za kilkanaście złotych kupić tzw. redukcję filtrową.

Na obiektywie możesz montować także inne elementy optyczne, które wpływają na jego możliwości. Amatorzy makrofotografii powinni się zainteresować zestawami soczewek makro za około 50 zł. Takie soczewki zwiększają możliwości skupiające obiektywu, dzięki czemu można nim wykonać duże powiększenia małych przedmiotów. Zdolność skupiająca soczewki jest wyrażona w dioptriach (np. +1, +4) – wyższa wartość oznacza większe powiększenie. Soczewki makro nie obniżają jasności obiektywu i nie fałszują pomiaru światła. Wprowadzają jednak spadek ostrości, szczególnie blisko krawędzi kadru.

Zamiast kupować zestaw soczewek, możesz wybrać konwerter makro z uniwersalnym mocowaniem, w cenie około 250 zł. Będzie pasował do większości obiektywów. Soczewki pasują tylko do obiektywu o jednej średnicy.

Inny typ konwertera to tzw. telekonwerter zwiększający przybliżenie obiektywu (wielkość przybliżenia określa wartość np. x2, x4). Cena takiego dodatku wynosi 150–500 zł. W sprzedaży są także tzw. konwertery szerokokątne (zwane też makro) zwiększające kąt widzenia obiektywu. Dzięki nim możesz poszerzyć obszar mieszczący się w kadrze. Takie konwertery charakteryzuje ułamkowa wartość powiększenia, np. 0,7, co odpowiada poszerzeniu obszaru kadru o 30 proc. Najtańsze kosztują około 80 zł.

Użytkownicy lustrzanek mogą wybrać telekonwertery montowane między korpusem aparatu a obiektywem. Powodują one spadek jasności obiektywu, np. 4-krotny przy konwerterze x2.