Optymalizacja Windows

Usługa w systemie Windows to specjalny program działający w tle, uruchamiany niezależnie od użytkownika i zapewniający działanie określonych funkcji systemu operacyjnego. Jak każdy program zużywa pewną ilość zasobów (pamięci RAM i mocy procesora). Nowo zainstalowany system Windows jest tak skonfigurowany, by sprostać możliwie największej liczbie konfiguracji sprzętowych. Musi prawidłowo działać i na kilkuletnim, stacjonarnym komputerze, i na nowo zakupionym wydajnym laptopie. Do tego jeszcze musi uwzględniać różne konfiguracje sieciowe, połączenia internetowe i wiele więcej.

Z tego powodu wiele uruchamianych w domyślnej konfiguracji usług jest niepotrzebnych. Na przykład komputer pozbawiony drukarki nie potrzebuje usług zarządzających wydrukami. Wyłączenie zbędnych programów sprawi, że nasz sprzęt bedzie działał szybciej. W tabeli „Usługi, które można wyłączyć w komputerze domowym” wyjaśniamy, które z wielu usług mogą się kwalifikować do wyłączenia w typowym komputerze.

Przeglądanie usług systemowych jest możliwe na kilka sposobów. Możesz do tego celu wykorzystać wbudowany w system Menedżer zadań Windows, program Konfiguracja systemu oraz konsolę administracyjną Usługi. Każda z tych metod ma swoje zalety i wady. Pamiętaj, by działania na usługach wykonywać z konta o uprawnieniach administratorskich.

Za pomocą skrótu [Ctrl]+[Shift]+[Esc] uruchomisz Menedżera zadań Windows. Po wywołaniu okna Menedżera zadań kliknij kartę Usługi. Zobaczysz tabelę wszystkich usług dostępnych w twoim systemie, zarówno tych uruchomionych (zajmujących pamięć i czas procesora), jak i zatrzymanych (niewykorzystujących żadnych zasobów). Informacja o tym, czy dana usługa działa, jest widoczna w kolumnie Stan.

Pamiętaj, że każda uruchomiona usługa jest powiązana z konkretnym procesem działającym w systemie. Możesz to bardzo łatwo sprawdzić. Najpierw przejdź na kartę Procesy i kliknij widoczny w dolnej części okna przycisk Pokaż procesy wszystkich użytkowników. Potem cofnij się do karty Usługi, kliknij wpis wybranej usługi prawym klawiszem myszki i z menu kontekstowego wybierz Przejdź do procesu.

Menedżer zadań przełączy się automatycznie na kartę Procesy, na której zobaczysz zaznaczony na niebiesko proces odpowiedzialny za działanie wybranej w poprzednim kroku usługi. Możesz tutaj zobaczyć, jaki procent mocy procesora (kolumna Procesor CPU)i ile pamięci zużywa dany proces. Jeżeli wskazany proces jest jednym z żywotnych procesów systemu, a wybrana usługa nie znajduje się na opublikowanej przez nas liście usług do wyłączenia (w tabeli), to najbezpieczniej będzie pozostawić ją w spokoju.

Menedżer zadań pozwala również na zatrzymywanie uruchomionych usług (bądź uruchamianie zatrzymanych, ale to w kontekście optymalizacji nas raczej nie interesuje). Również i w tym wypadku należy posłużyć się menu kontekstowym, w którym znajdziesz odpowiednie polecenie, np. Zatrzymaj usługę. Choć za pomocą Menedżera zadań można wyłączać wybrane usługi, to najlepiej z niego korzystać, gdy chcesz się dowiedzieć, z jakimi procesami są powiązane określone usługi, a tym samym, ile zasobów dany proces zużywa. Do zarządzania wieloma usługami jednocześnie lepiej używać dodatkowych narzędzi.

Rozwiń menu Start i w polu wyszukiwania wpisz konfiguracja systemu, a następnie kliknij element o tej nazwie pojawiający się w menu.

Wyświetli się okno Konfiguracja systemu. Kliknij kartę Usługi. Zobaczysz listę usług z polami wyboru przy ich nazwach. Dezaktywacja działających usług (patrz kolumna Stan) polega tutaj po prostu na usunięciu zaznaczenia odpowiednich pól wyboru. Po odznaczeniu pól przy niepotrzebnych usługach kliknij Zastosuj i zrestartuj system. Zaletą programu Konfiguracja systemu jest to, że zawsze łatwo znajdziesz informację, które usługi są wyłączone. Łatwo też będziesz mógł przywrócić domyślną konfigurację, klikając przycisk Włącz wszystkie. Wadą tutaj jest brak dostępu do dodatkowych informacji o usługach. Ponadto, uwaga!, nigdy nie wciskaj klawisza Wyłącz wszystkie, bo może to spowodować całkowite unieruchomienie systemu i niemożność jego ponownego startu!

Niekiedy możesz potrzebować pełnej kontroli nad usługami. Wtedy najlepiej użyć trzeciej metody zarządzania nimi – konsoli Usługi.

Rozwiń menu Start i w polu wyszukiwania wpisz usługi. Pojawi się element o tej samej nazwie. Kliknij go.

Zobaczysz okno konsoli administracyjnej. Zawiera ona najdokładniejszy zestaw informacji o usługach systemowych. Oprócz nazw, opisów (niejednokrotnie obszernych) w kolumnie Typ uruchomienia otrzymujesz informacje, w jaki sposób dana usługa została uruchomiona. Część usług jest ładowana i uruchamiana automatycznie wraz ze startem systemu (typ uruchomienia: automatyczny), inne są ładowane na żądanie (typ uruchomienia: ręczny), np. w wyniku uruchomienia przez użytkownika jakiegoś programu wymagającego danej usługi. Typ ręczny oznacza również, że usługa może być uruchamiana automatycznie przez jakiś proces, ale nie w trakcie startu systemu, lecz później w wyniku działań przeprowadzanych na komputerze. Niekiedy, w kolumnie Typ uruchomienia możesz zobaczyć wpis Automatycznie. Taki zapis oznacza, że dana usługa jest uruchamiana całkowicie automatycznie, ale nie bezpośrednio w trakcie startu Windows, lecz później, gdy wszystkie inne, przeznaczone do automatycznego uruchamiania usługi, zostaną uruchomione. Wiesz już wystarczająco wiele, by samodzielnie optymalizować działanie usług. Pokażemy to na przykładzie.

Odszukaj teraz na liście Nazwa pozycję Bufor wydruku. Jest to jedna z usług do ewentualnego wyłączenia na komputerze domowym, pod warunkiem, że nie korzystasz z drukarki (uwaga! dotyczy to również tzw. drukarek wirtualnych umożliwiających np. „wydruk” do pliku PDF!) i faksu. Standardowo usługa ta uruchamiana jest automatycznie razem z systemem. Po znalezieniu odpowiedniego wpisu kliknij go dwukrotnie.

Zobaczysz okno Bufor wydruku ustawione domyślnie na karcie Ogólne. Rozwiń listę Typ uruchomienia, wybierz z niej Wyłączony i kliknij Zastosuj. W ten sposób wyłączyłeś daną usługę z puli automatycznie uruchamianych wraz z systemem (wcześniej miała ustawiony typ uruchomienia automatyczny). Usługa jednak wciąż działa. Kliknij zatem jeszcze przycisk Zatrzymaj, by usunąć ją z pamięci i zwolnić zajmowane przez nią zasoby. Po wykonaniu tej operacji obok napisu Stan usługi powinno być widoczne słowo Zatrzymano. W analogiczny sposób zmieniasz konfigurację pozostałych niepotrzebnych usług w systemie operacyjnym Windows.

Okno właściwości danej usługi zawiera również kartę Zależności. Gdy ją wybierzesz, zobaczysz dwie ramki. Górna zawiera informacje o składnikach nadrzędnych w stosunku do danej usługi, natomiast dolna zawiera wpisy dotyczące funkcji zależnych od danej usługi. Jak widać na ilustracji, od usługi Bufor wydruku zależy działanie składnika systemu o nazwie Faks. Wyłączenie tej usługi spowoduje zatem niemożność korzystania z faksu w komputerze (mała strata, gdy go nie masz). Niemniej używaj karty Zależności, by sprawdzać, na jakie składniki systemu może wpłynąć zmiana parametrów pracy danej usługi.