Podkręcanie procesora

Poradnik dotyczy procesorów z serii Celeron Dual Core, Pentium Dual Core, Core 2 Duo, Core 2 Quad pracujących na podstawce LGA 775. Wykorzystaliśmy w nim procesor Pentium Dual Core E2220 (seria tych procesorów zapewniała najbardziej efektowne wyniki pod względem procentowego wzrostu wydajności) oraz płytę główną Gigabyte GA-P35-DS3R z chipsetem. W wypadku innych konfiguracji proces będzie przebiegał podobnie.

Ważny przy podkręcaniu procesora element to płyta główna – najważniejszy jest jej chipset. Najlepsze rezultaty uzyskasz na płytach z chipsetami P45/P35, G33, czy np. G43, ale starsze P31 lub P965 też umożliwią podkręcanie, choć w mniejszym zakresie (zwłaszcza przy mocniejszym overclockingu, wymagającym podbicia napięcia zasilającego procesor). Do bardziej ekstremalnego podkręcania, i praktycznie jakiegokolwiek podkręcania procesora 4-rdzeniowego (Quad) powiązanego ze zwiększeniem napięcia zasilającego, płyta główna powinna być wyposażona w mocne wielofazowe zasilanie CPU. Najlepiej, gdy ta sekcja jest wyposażona w radiatory pomagające w jej schłodzeniu.

Kolejnym elementem niezbędnym podczas podkręcania jest sprawne chłodzenie procesora. Podkręcony układ generuje większą ilość ciepła, a przegrzewające się układy elektroniczne pracują mniej efektywnie lub nie pracują wcale. Nie trzeba jednak od razu kupować nowego coolera. Mały overclocking umożliwi tzw. BOX-owy schładzacz (cooler) dołączony do procesora. Żeby uzyskać bardziej satysfakcjonujące wyniki, dobrze jest jednak zainwestować w cooler z większą powierzchnią odprowadzania ciepła i większym wentylatorem.

Podczas podkręcania procesora, który będzie wtedy pobierał więcej prądu, ważny jest także dobry zasilacz. Zasilanie powinno być stabilne, a takie zapewnią tylko dobre zasilacze renomowanych marek. Zasilacz nie musi mieć dużo watów [W]. Najważniejsze, aby napięcie było możliwie jednakowe podczas pracy i aby linia 12v była jak najwydajniejsza. Stąd pobierają energię najważniejsze podzespoły (także procesor) i dlatego czasami okazuje się, że zasilacz marki A z wydajną dwunastką zapewnia więcej mocy od zasilacza B, którego sumaryczna moc jest większa, jednak bierze się ona z mniej istotnych linii zasilających.

Ostatni element potrzebny podczas podkręcania procesora to program do monitorowania jego temperatury, np. RealTemp lub Speedfan, a także częstotliwości taktowania – CPU-Z. Umożliwia on także m.in. oczytanie modelu płyty głównej, taktowania RAM-u i wielu innych parametrów.

W omawianym przykładzie procesor pracuje standardowo z częstotliwością 2,4 GHz, czyli 2400 MHz. Jak widać na screenie, w miejscu Bus Speed widnieje wartość 200. Jest to częstotliwość magistrali danych (FSB), przez którą procesor komunikuje się z chipsetem. Wyżej mamy pozycję Multiplier. Jest to mnożnik. W tym wypadku wynosi on 12, częstotliwość FSB pomnożona przez mnożnik, tutaj 200x12=2400. W wypadku tej generacji układów Intel dał tylko pole manewru związane z podkręcaniem FSB, mnożnik można regulować jedynie w dół.

1. Badanie temperatury obciążonego procesora (gra albo uruchomiony program Cinebench, Lynx lub inny obciążający procesor). Jeśli temperatura nie jest zbyt wysoka, można podkręcać. Jeśli jest wysoka, należy sprawdzić, czy chłodzenie działa poprawnie.
2. Wejście do BIOS-u i podbicie taktowania.
3. Odpalenie systemu. Testowanie CPU jak w pkt. 1 – kontrolowanie temperatury i stabilności. Jeśli wszystko jest poprawne, powrót do punktu 2. Jeśli nie, pozostawienie ostatnich dobrych parametrów.

Nie każdy procesor można podkręcić. Do overclockingu jest potrzebny odpowiedni model. W naszym przykładzie prezentujemy LGA 775.

Wejdź do BIOS-u (prawdopodobnie DEL). Odnajdź zakładkę MB Intelligent Tweaker (M.I.T.), w zależności od modelu płyty głównej może się ona nazywać inaczej.

Aktywuj pozycję CPU Host Clock Control (kliknij [Enter] i przestaw z disabled na enabled). Umożliwi ona modyfikację FSB.

Zanim zaczniesz działać dalej, zmień w pozycji PCI Express Frequency domyślną wartość (Auto) na stałe 100 MHz. Jest to taktowanie szyny PCI-E. W wypadku pozostawienia ustawień domyślnych i podkręcenia procesora jej taktowanie wzrosłoby, co mogłoby spowodować problemy z kartą graficzną i innymi elementami komputera.

Wejdź w CPU Host Frequency (FSB FREQUENCY) i ustaw nowe FSB. Co prawda stara szkoła podkręcania uczy, aby robić to bardzo powoli i stopniowo, ale w wypadku tych procesorów możesz od razu ustawić taktowanie na 30–40 MHz wyższe.

To nie koniec. Z taktowaniem szyny FSB oprócz częstotliwości pracy procesora jest powiązana także częstotliwość pamięci. Póki co proponuję jej nie podkręcać, żeby nie musieć się zastanawiać, czy ewentualne problemy z działaniem są spowodowane pokręceniem procesora czy pamięci. W polu Memory Frequency masz aktualną wartość taktowania pamięci. W tym wypadku domyślnie miało ono u mnie wartość 800 MHz, a aktualnie wynosi 960 MHz. Związek taktowania RAM-u z częstotliwością FSB zależy od tzw. dzielników pamięci. Wejdź w zakładkę System Memory Multiplier. Oprócz opcji Auto są tu różne wartości (patrz obrazek). Określają one stosunek taktowania FSB do RAM-u. Przykładowo zmień wartość domyślną na 3.33, zatem 240 (nowe podkręcone FSB) x 3,33= 800 MHz, czyli wartość taka, przy której wiemy, że nasze pamięci na pewno będą pracować poprawnie. Innymi słowy za pomocą owych dzielników dopasujemy taktowanie RAM-u do częstotliwości FSB. W innych płytach głównych zamiast dzielników wartość taktowania pamięci jest podana wprost, np. 800 MHz, 1066 MHz bądź podana jako stosunek FSB:DRAM, np. 1:3,33.

Zapisz ustawienia. Wejdź do systemu. Uruchom program, który obciąży układ, np. Cinebench czy jakiś inny benchmark, program CPU-Z (upewnij się, że taktowanie jest takie, jakiego oczekiwałeś), a także program do kontroli temperatury procesora – Speedfan.

Jeśli wszystko jest w porządku, nie pokazują się niebieskie ekrany, temperatury nie są zbyt wysokie, a jedynym skutkiem podkręcania jest wzrost wydajności, możesz kontynuować, aby wycisnąć jeszcze więcej ze swojego układu. Teraz jednak proponuję stąpanie małymi kroczkami – najpierw maksymalnie podnieś FSB o 10 MHz, następnie po 5 MHz, oczywiście ciągle kontrolując temperaturę obciążonego zestawu.

Podkręcanie nie może trwać w nieskończoność. W pewnej chwili albo temperatury są za wysokie – i tu pomaga zmiana coolera na wydajniejszy, albo komputer działa niestabilnie. Na to jednak też jest rada – należy minimalnie podnieść napięcie zasilające procesor. Wymaga to uwagi, ponieważ procesory są bardzo wrażliwe na ilość dostarczanej im energii. Po prostu nie można decydować się na maksymalną dostępną wartość, tylko ustawić wartość minimalnie większą od bazowej, potem ewentualnie kolejną. W opisywanym przykładzie służy do tego opcja Cpu Voltage Control. W razie problemów zachęcamy do odwiedzenia działu Podkręcalnia na forum PC Formatu, prześledzenia wątków i ewentualnego założenia swojego, w którym należy dokładnie przedstawić cały problem, zaczynając od konfiguracji komputera (jego elementów).