Podstawa komputera

Jednym z najważniejszych czynników wpływających na stabilność płyty jest liczba faz zasilania procesora. Można ją ustalić przez policzenie cewek oznaczonych tym samym symbolem, znajdujących się przy gnieździe procesora. Do niedawna uważano, że im liczba faz jest większa, tym stabilniej funkcjonuje cały komputer. Okazuje się jednak, że obecnie nie mniej istotna od liczby faz, jest ich moc. W rezultacie niekiedy lepiej jest, gdy płyta główna ma cztery mocne fazy zasilania niż osiem słabych.

W artykule:

• Rola płyty głównej
• Metamorfoza płyt głównych
• Potencjał współczesnych rozwiązań
• Wyniki testów 12 płyt pod procesory AMD i Intela
• Opisy wybranych konstrukcji

Choć w sprzedaży znajduje się cała gama płyt głównych obsługujących różne procesory, skupimy się tylko na dwóch rodzajach: płyt z podstawką AM3 (do obecnych procesorów AMD) i podstawką Socket 1156 (do procesorów Intel). W użyciu są jeszcze inne konstrukcje, takie jak: Socket AM2+, LGA775 czy LGA1366. Jednak dwa pierwsze rozwiązania są już w odwrocie i nie powinno się ich brać pod uwagę przy konfiguracji nowego komputera. Natomiast trzecia podstawka jest skierowana jedynie do zamożnych entuzjastów.

Grupę płyt głównych ograniczyliśmy też do niedrogich modeli microATX ze zintegrowanym układem graficznym albo chipsetem pozwalającym wykorzystać grafikę wbudowaną w procesor. Płyty tego typu są wystarczające dla ogromnej większości użytkowników.

Płyta łączy wszystkie elementy komputera w jedną działającą całość. To na niej instaluje się wszystkie komponenty, które zaczynają współdziałać. To dzięki niej procesor może komunikować się z pamięcią, dyskami twardymi i kartą graficzną. Ponadto płyta główna pozwala na komunikację z urządzeniami zewnętrznymi. Jest to możliwe dzięki portom, w które została wyposażona.

Płyta główna w dużej mierze determinuje stabilność działania komputera, od niej też zależą możliwości podkręcania procesora oraz pamięci RAM.

Jeszcze do niedawna przyjmowano, że lepiej jest kupić płytę główną formatu ATX, gdyż ze względu na większy rozmiar producent może ją wyposażyć w większą liczbę złączy wewnętrznych. Przekładało się to na potencjał rozbudowy komputera, bo im więcej złączy, tym więcej kart rozszerzeń można zainstalować.

Cecha ta straciła już na aktualności. Obecnie sprzedawane płyty główne mniejszego formatu microATX mają już wszystkie niezbędne podzespoły: wielokanałowy układ dźwiękowy, układ sieciowy, bardzo dużą liczbę złączy dla dysków twardych oraz urządzeń zewnętrznych. Przeciętny użytkownik w przyszłości zainstaluje jedną lub dwie karty rozszerzeń (grafikę, tuner TV).

Zatem, jeśli planujesz budowę klasycznego komputera, zdecyduj się na płytę mniejszego formatu microATX, najlepiej jedną z naszego testu.

W nowych płytach głównych można zaobserwować kilka ciekawych trendów. Przede wszystkim wszyscy producenci sięgają po wysokiej jakości podzespoły elektroniczne. Dzięki temu nowe płyty cechują się nie tylko większą stabilnością, ale także znacznie dłuższą żywotnością niż rozwiązania z poprzednich lat.

Wszystkie płyty, nawet gdy mają zintegrowany układ graficzny, są wyposażone w złącze PCIe x16, które umożliwia zainstalowanie dużo szybszej karty graficznej. Niekiedy do dyspozycji oddawane są nawet dwa złącza PCIe x16 umożliwiające instalowanie dwóch kart. W efekcie płyta małego formatu może stanowić podstawę dla bardzo wydajnego komputera PC.

Dodatkowym atutem jest to, że obecnie praktycznie wszystkie płyty oferują zaawansowane funkcje overclockingu. Możesz śmiało wycisnąć ze swojego procesora maksimum mocy, dzięki czemu wzrośnie wydajność ogólna całego komputera. A jeśli nie czujesz się na siłach, możesz skorzystać z uproszczonych funkcji, które automatycznie zwiększą wydajność komputera.

Oczywiście wraz z upowszechnieniem i uproszczeniem over- clockingu zadbano także o lepsze bezpieczeństwo komputera. Systemy monitorujące zostały tak rozbudowane, że w przypadku problemów same wyłączają komputer albo resetują BIOS do domyślnych, bezpiecznych wartości.

W wielu płytach dla procesorów AMD pojawiła się funkcja, która pozwala na programowe odblokowanie nieaktywnych rdzeni w wybranych procesorach AMD. Przykładowo, w płytach Gigabyte nosi nazwę Gigabyte Auto Unlock. Dzięki temu użytkownik, który nabył procesor 2- lub 3-rdzeniowy, może uruchomić zablokowane rdzenie i stać się posiadaczem procesora 4-rdzeniowego. Na ostudzenie zapału warto jednak uprzedzić, że nie zawsze taka operacja się powiedzie, bo nieaktywny rdzeń może być uszkodzony i komputer będzie działał niestabilnie. Jednak na pewno warto spróbować!

Po teście 12 płyt głównych pojawiło się wiele ciekawych spostrzeżeń i wniosków. Oto niektóre z nich.

Jeśli chodzi o procesory, obecnie Intel oferuje bardziej nowoczesne i wydajne konstrukcje. Jednak pod względem płyt głównych znacznie lepiej sytuacja prezentuje się w segmencie rozwiązań firmy AMD.

Obecnie sprzedawane płyty z podstawką AM3 są wyposażone w najnowsze interfejsy, jak SATA 3 oraz USB 3.0 (oba zapewniają teoretyczną przepustowość 600 MB/s). I dotyczy to nawet segmentu tanich konstrukcji, jakie uwzględniliśmy w naszym teście, a nie płyt do zaawansowanych zastosowań.

Wielu osobom może się wydawać, że te nowe interfejsy zbyt szybko zawitały do płyt do układów AMD. Ale nie zapominajmy, że pierwsze urządzenia obsługujące te technologie znajdują się w sprzedaży, a za rok będą powszechne. Płyty z takimi nowoczesnymi interfejsami na pewno się przydadzą. Skoro więc można kupić je już teraz za niewygórowaną cenę, nic nie stoi na przeszkodzie, by się na nie zdecydować.

Choć współczesne procesory mają już wiele elementów zintegrowanych w swojej obudowie, a procesory Intela mają zintegrowany nawet układ graficzny, nadal spora część możliwości komputera jest zależna od układu sterowania (chipsetu) ulokowanego na płycie głównej. W przypadku konstrukcji do procesorów Intela najpopularniejszym chipsetem jest Intel H55. Warto zaznaczyć, że w skład tego chipsetu wchodzi tylko jeden układ scalony.

Z ciekawości przetestowaliśmy jedną z najtańszych konstrukcji bazującą na bardziej rozbudowanym układzie Intel H57. Okazało się, że chociaż płyty z tym układem są droższe, mają znacznie większe możliwości. Dlatego płyta z takim właśnie chipsetem bez problemu uplasowała się na początku naszego zestawienia.

Oczywiście nie jest to wynik wyłącznie możliwości samego chipsetu. Firma MSI w dużym stopniu usprawniła konstrukcję, oferując rozbudowane funkcje overclockingu, zmiany zasilania oraz bogatego zestawu złączy.

Spośród płyt z chpisetem H55 najlepsza okazała się płyta firmy Gigabyte. Jest po prostu najbardziej uniwersalna, a przy okazji bardzo dobrze wyposażona. Godną uwagi konstrukcją jest też płyta firmy ASRock. Słabo wypadła ekonomiczna płyta Asusa, która pozbawiona została wielu udogodnień, np. funkcji podkręcania, ma też skromne wyposażenie.

W przypadku płyt głównych współpracujących z procesorami AMD chipset ma klasyczną konstrukcję, czyli składa się z dwóch układów (mostka północnego oraz południowego). Obecnie najpopularniejsze są trzy mostki północne (AMD 880G, 890GX i 795G). Mogą być zestawiane z mostkami południowymi SB710 lub SB850. Dopiero ich połączenie decyduje o ogólnym potencjale płyty.

W naszym teście najlepszą notę otrzymała płyta główna zawierająca układy AMD 880G oraz SB850. To płyta Gigabyte GA-880GMA-UD2 H, która ujmuje przede wszystkim bardzo bogatym wyposażeniem oraz bogactwem funkcji. Także pod względem osiągów prezentuje się całkiem nieźle. Na drugie miejsce trafił Asus M4A88T-M/USB3, który ze względu na starszy mostek południowy nieco utracił na funkcjonalności.

Opisy wybranych płyt głównych do procesorów AMD

Bardzo dobra konstrukcja, świetnie wyposażona, a w dodatku cechująca się wysokimi osiągami. Płyta udostępnia złącza SATA 3 oraz dwa porty USB 3.0. Pomimo tak nowoczesnej konstrukcji ma także stare złącze IDE oraz złącze stacji dyskietek, co jest coraz rzadzej spotykane w takich płytach.

Konstrukcja o możliwościach bardzo zbliżonych do lidera naszego zestawienia. Jednak ze względu na zastosowanie starszego mostka południowego nie obsługuje nowego standardu SATA 3. Udostępnia jednak dwa złącza USB 3.0. Ponieważ płyta jest nieco tańsza, cechuje się najlepszym współczynnikiem ceny do jakości.

Jedyna płyta w zestawieniu wyposażona w mostek północny AMD 890GX. Różni go od pozostałych zintegrowany układ ATI Radeon HD 4290, który jest wyżej taktowaną odmianą układów HD 4250. W rezultacie płyta ma nieco lepsze osiągi od reszty modeli, na co ma też wpływ zintegrowana pamięć graficzna.

Płyta przykuwa uwagę ciemnym laminatem oraz żółtymi, kontrastowymi elementami. Pod względem wyposażenia jest bardzo podobna do pozostałych konstrukcji. Brakuje jej jednak złączy USB 3.0. Niestety, ustępuje im też pod względem możliwości funkcji do overclockingu dostępnych w BIOS-ie.

Opisy wybranych płyt głównych do procesorów Intela

Konstrukcję MSI wyróżnia jakość wykonania, ale także spore możliwości. Płytę wyposażono w rozbudowaną sekcję zasilania, która dodatkowo obudowana została radiatorami. Ma ona także bardzo rozbudowane funkcje do overclockingu, i to zarówno te zaawansowane, jak i funkcje do stosowania przez laików.

Według nas jest to najlepsza płyta z chipsetem Intel H55. Ma wszystkie niezbędne interfejsy, w tym także te powoli schodzące z rynku (złącza FDD, IDE czy PCI). Oczywiście dysponuje także całkiem sporym potencjałem overclockerskim, między innymi dzięki rozbudowanym funkcjom BIOS-u.

Płyta nie jest wprawdzie wyposażona tak dobrze, jak zwycięzca testu, ale niewiele jej brakuje. Szkoda, że nie ma złącza IDE. Mimo tego dzięki niskiej cenie stanowi bardzo atrakcyjną propozycję. Dodatkowo dzięki uniwersalnemu mocowaniu zapewnia możliwość stosowania starych zestawów chłodzenia.