Programy antywirusowe dla Androida

Android stał się obiektem zainteresowania cyberprzestępców nie tylko ze względu na swą ogromną popularność. Równie istotna jest łatwość, z jaką można tworzyć zawirusowane aplikacje i wprowadzać je do urządzeń użytkowników. Procederowi sprzyja niska świadomość zagrożeń wśród posiadaczy urządzeń mobilnych.

Ilość szkodliwego oprogramowania atakującego Androida rośnie lawinowo. Małym pocieszeniem jest fakt, że najczęściej wykrywane zagrożenia mają mało uciążliwy charakter – są to głównie programy zbierające dane o urządzeniu. Dodatkowo kraje Europy Środkowej (w tym Polska) notują niższą liczbę ataków niż np. Francja, Hiszpania, Rosja, USA czy Chiny i Indie.

To, co może niepokoić, to wzrost ogólnej liczby bardzo niebezpiecznych ataków. Chodzi tu głównie o spyware i trojany stanowiące zagrożenie dla poufnych danych i narażające na ryzyko użytkowników bankowości internetowej. W ostatnim czasie plagą jest też oprogramowanie ransomware, które „porywa” telefon, czyli blokuje urządzenie i żąda okupu w zamian ze zniesienie blokady. Eksperci podkreślają wysoki poziom zorganizowania „porywaczy”, którzy profesjonalnie „obsługują” wpłacających okup.

Oprócz skanera wirusów producenci umieszczają w programach dodatkowe moduły. Najczęściej spotykaną funkcją jest ochrona przed kradzieżą – możesz zdalnie zlokalizować telefon, zablokować go i usunąć zeń dane. Moduł ochrony przed phishingiem monitoruje odwiedzane strony WWW pod kątem prób oszustwa i wyłudzenia poufnych danych. Wykrywacz spamu pozwala zablokować niechciane połączenia i wiadomości. Podczas audytu uprawnień aplikacja sprawdza, do jakich danych mają dostęp programy zainstalowane w telefonie, czy korzystają z transmisji danych bez wiedzy użytkownika. Dzięki kontroli rodzicielskiej możesz ograniczyć funkcjonalność telefonu oddanego w ręce dziecka lub nastolatka. Pokrewną funkcją jest ochrona dostępu do wybranych aplikacji kodem PIN. Nieliczne programy zabezpieczające mają funkcję wykonywania backupu danych czy szyfrowania zawartości telefonu.

Większość programów antywirusowych posiada wersje darmową i płatną. Pierwsza oferuje tylko część funkcji, np. skanowanie aplikacji i plików. Spotkasz też programy, które bez opłat zapewniają dostęp do kompletu funkcji – patrz tabelka niżej. Korzystanie z wersji płatnej (premium) oznacza w większości przypadków wydatek poniżej 100 zł rocznie. Każdą apkę można sprawdzić w bezpłatnym okresie próbnym, który trwa maksymalnie 30 dni.

• Wykrywanie zagrożeń non stop
• Ochrona w przeglądarce WWW
• Moduł antykradzieżowy
• Kontrola rodzicielska
• Blokowanie niechcianych połączeń

Do testu wybraliśmy osiem płatnych i darmowych aplikacji, które charakteryzują się najwyższym współczynnikiem wykrywania zagrożeń. W porównaniu znalazły się trzy programy, których pełna funkcjonalność jest dostępna za darmo: Sophos, AVL oraz McAfee. Ten ostatni wyświetla reklamy – można je wyłączyć, kupując wersję Premium.

Niemal wszystkie testowane aplikację mają stuprocentową skuteczność wykrywania wirusów przy zerowym współczynniku fałszywych zgłoszeń. Programy nie wpływają znacząco na wydajność pracy urządzenia oraz na tempo rozładowywania baterii. Niektóre (np. Trend Micro) zostały dodatkowo wzbogacone o funkcję optymalizacji pracy akumulatora.

Pakiet Norton jako jedyny ostrzega przed groźnymi aplikacjami jeszcze przed próbą instalacji – podejrzane apki są opatrzone ikonami w sklepie Play. Inne programy podnoszą alarm dopiero po kliknięciu przycisku Instaluj. Oczywiście nawet wtedy jest jeszcze czas, by zapobiec zagrożeniu.

Osoby, które boją się, że działanie programu narazi je na koszty związane z transmisją danych, możemy uspokoić. Aplikacje nie korzystają z niej bez wiedzy użytkownika, a sposób pobierania aktualizacji można skonfigurować w ustawieniach programu (np. wybierając aktualizowanie tylko za pośrednictwem sieci Wi-Fi).

Większość aplikacji została dobrze przetłumaczona na język polski. Wyłącznie angielskie menu mają darmowe Sophos i AVL oraz płatny Trend Micro. Najlepszy interfejs ma program Eset, którego ekran główny podzielono na kilka czytelnych sekcji – każda prowadzi do innej funkcji aplikacji. Pozostali producenci stosują podział w postaci listy (np. Sophos) lub menu wysuwanego z boku ekranu (Bitdefender). Najmniej przypadło nam do gustu menu na planie koła w aplikacji AVL. Dodatkową wadą tego interfejsu jest niska rozdzielczość wykorzystanych elementów graficznych.

Ważne, aby na ekranie głównym oprócz nazw funkcji wyświetlane były także komunikaty o stanie zabezpieczeń. W sposób czytelny robią to np. aplikacje Sophos i McAfee. Komunikaty wyświetlane są też w pasku powiadomień, a program McAfee ma przydatny widget wysuwany z boku ekranu.

Wszystkie aplikacje z wyjątkiem AVL mają funkcję lokalizowania i czyszczenia zgubionego telefonu. Możesz to zrobić za pomocą strony WWW lub wysyłając specjalne SMS-y z zaufanego numeru (w przypadku apki Sophos dostępna jest tylko druga metoda). Funkcji blokowania połączeń przychodzących nie ma tylko Bitdefender. Niektóre programy (np. Eset) blokują też połączenia wychodzące. Blokowanie wiadomości SMS nie działa w przypadku urządzeń z Androidem 4.4 lub nowszym (większość smartfonów).

Ochrona przed niebezpiecznymi stronami rzadko działa poprawnie w najpopularniejszej przeglądarce, Chromie. Godne pochwały wyjątki to programy Bitdefender, Trend Micro i AVL. Aplikacja Norton ma własną przeglądarkę, która filtruje strony. Ta aplikacja daje też możliwość wykonania kopii zapasowej kontaktów. Taką funkcję ma też McAfee – w apce zabezpieczysz ponadto historię połączeń i wiadomości oraz, jeśli kupisz wersję premium, multimedia.

Bardzo rozbudowany moduł kontroli rodzicielskiej ma G Data. To praktycznie program w programie – dziecko lub nastolatek otrzymuje własny, wydzielony fragment systemu operacyjnego ze ściśle określonymi aplikacjami i ograniczonym dostępem do ustawień i funkcji. W aplikacji Trend Micro ochrona najmłodszych sprowadza się do filtrowania treści stron WWW. Blokowanie dostępu do wybranych aplikacji kodem PIN umożliwiają pakiety G Data, McAfee, Sophos i Bitdefender. W ostatnim programie funkcja działa szczególnie sprytnie – aplikacje nie są blokowane, jeśli znajdujesz się w zasięgu zaufanej sieci Wi-Fi. Dodatkowo można ustawić minimalny czas, po jakim pojawi się żądanie kodu PIN.

Interesująco prezentują się dodatkowe funkcje antykradzieżowe – możliwość sfotografowania chwilowego posiadacza telefonu przednią kamerą (Eset, McAfee, Bitdefender) oraz blokowanie wymiany karty SIM (aplikacje z miejsc od 1. do 3. oraz Sophos). McAfee niepotrzebnie ostrzega o wykonaniu zdjęcia dźwiękiem – złodziej zdąży usunąć się z pola widzenia aparatu.

W programie Trend Micro nie udało się uruchomić funkcji kontroli prywatności na Facebooku.

Opisy wybranych programów antywirusowych

Swoje zwycięstwo aplikacja zawdzięcza bardzo szerokiej palecie funkcji dodatkowych. Jako jedyna pozwala skorzystać z rozbudowanego modułu ochrony rodzicielskiej, ma też przydatne funkcje antykradzieżowe i umożliwia blokowanie wybranych aplikacji kodem PIN. Skuteczność wykrywania zagrożeń jest bardzo wysoka, choć nie stuprocentowa. Program nie wpływa na pracę smartfona. Wygląd i konstrukcja interfejsu sprawiają wrażenie narzędzia dla bardziej zaawansowanego użytkownika. Z drugiej strony poszczególne funkcje zostały wyczerpująco opisane.

To najlepsza darmowa aplikacja w teście – wyświetla reklamy, ale są one mało uciążliwe. Spośród testowanych programów zapewnia największe możliwości backupu danych – szczególnie jeśli wykupisz wersję Premium, co zlikwiduje reklamy i pozwoli korzystać z kopii zapasowych multimediów. Skuteczność wykrywania zagrożeń jest idealna, a wpływ na pracę smartfona – niezauważalny. W interfejsie może przeszkadzać dość mała czcionka w opisie funkcji. Menu ustawień ma spartański wygląd, ekran główny prezentuje się znacznie lepiej.