Programy pod kontrolą

Jedna płyta CD, aby pomieścić instalację Ubuntu, może zawierać tylko bardzo ograniczony zestaw oprogramowania. Stanowi ono faktycznie niewielki wycinek dostępnego zbioru programów do Linuksa. Jeden ze sposobów ich wgrania – za pomocą pakietów DEB – już przedstawiliśmy na przykładzie Skype’a (PC Format 4/2010).

W Ubuntu nie musisz jednak przeczesywać internetu w poszukiwaniu paczek instalacyjnych aplikacji, narażając się przy okazji na możliwość nieświadomego pobrania zainfekowanych zbiorów, jak ma to miejsce w Windows. Do kompleksowego zarządzania oprogramowaniem służy tu tzw. menedżer pakietów Synaptic, a także intuicyjne narzędzie Centrum oprogramowania, działające podobnie do znanego użytkownikom iPhone’a AppStore. Czas się z nimi zaprzyjaźnić.

Menedżer pakietów Synaptic znajdziesz w menu System pod pozycją Administracja. Uruchom go – będziesz musiał podać swoje hasło.

Synaptic prezentuje zarówno listę pakietów obecnych w systemie, jak i tych, które są dostępne w repozytorium. Potrzebuje do tego jednak aktualnych danych, dlatego zawsze po uruchomieniu programu klikaj Odśwież i poczekaj, aż program pobierze informacje z internetu. Stan danego pakietu jest sygnalizowany przez ikonę przy jego nazwie. Zielona widnieje przy zainstalowanych pakietach, na przykład pidgin-tlen. Pusta przy niewgranych pakietach planner. Zielona z gwiazdką oznacza zaś, że dla tego zainstalowanego pakietu dostępna jest nowsza wersja.

Przy niektórych pakietach widnieje też logo Ubuntu. Oznacza to, że zostały one sprawdzone i przetestowane przez opiekunów systemu. Pakiety bez tego znaczka są zaś pod „opieką” społeczności Ubuntu, co nie znaczy, że masz powód, by obawiać się ich wgrania. Po prostu firma Canonical nie gwarantuje, że będą rozwijane przez twórców w ciągu całego czasu trwania wsparcia dla danej wersji Ubuntu.

Możesz zawęzić prezentowaną listę na kilka sposobów. Kliknij np. przycisk Stan, by następnie z listy w lewym panelu programu wybrać tylko pakiety o danym statusie. Wskazanie na przykład pozycji: Zainstalowane (z możliwością aktualizacji) ograniczy listę do programów, które można uaktualnić. Możesz też przeglądać pakiety pod kątem ich zastosowania – kliknij Działy, a następnie wybrany dział tematyczny, np. Środowisko GNOME, by przejrzeć listę programów wchodzących w skład pulpitu GNOME.

Możesz zawęzić prezentowaną listę na kilka sposobów. Kliknij np. przycisk Stan, by następnie z listy w lewym panelu programu wybrać tylko pakiety o danym statusie. Wskazanie na przykład pozycji: Zainstalowane (z możliwością aktualizacji) ograniczy listę do programów, które można uaktualnić. Możesz też przeglądać pakiety pod kątem ich zastosowania – kliknij Działy, a następnie wybrany dział tematyczny, np. Środowisko GNOME, by przejrzeć listę programów wchodzących w skład pulpitu GNOME.

Jeśli chcesz zainstalować konkretny program i brakuje ci znanego klienta poczty – Thunderbirda – kliknij Szukaj.

W oknie, które się wyświetli, wpisz nazwę aplikacji: thunderbird, a z listy Sprawdzaj w wybierz Nazwa i kliknij Szukaj.

Po chwili na głównej liście pakietów zostaną zaprezentowane wyniki. Kliknij dwukrotnie pozycję thunderbird oraz thunderbird-locale-pl w celu wgrania Thunderbirda wraz z jego spolszczeniem. Przyciskiem Zastosuj wprowadzisz zmiany – potwierdź je w wyświetlonym oknie Podsumowanie klikając ponownie Zastosuj. O postępie prac poinformuje cię okno: Zastosowano zmiany, które możesz zamknąć po wyświetleniu komunikatu.

Korzystając z Synaptica, pamiętaj, że pakiet to nie to samo co program. Jedna aplikacja, jak Thunderbird, może się składać z wielu pakietów, np. osobno dla samego programu i dla wtyczek. Może też zależeć od innych pakietów, czyli potrzebować ich do pracy. W takim wypadku po zaznaczeniu jej do instalacji może pokazać się okno z listą zależnych pakietów, niezbędnych do poprawnej pracy instalowanego programu.

Aby usunąć wgrany program w Synapticu, wystarczy go wyszukać, zaznaczyć odpowiedni pakiet i wybrać Zaznacz do usunięcia z jego menu kontekstowego. Takie usunięcie pozostawi jednak wszelkie pliki konfiguracyjne, które powstały w trakcie pracy z aplikacją. Jeśli chcesz dokonać kompletnej reinstalacji, wybierz opcję Zaznacz do całkowitego usunięcia, która usunie także te pliki, po czym wgraj program od nowa.

Pamiętaj też, że menedżer Synaptic to narzędzie, dzięki któremu możesz łatwo aktualizować oprogramowanie do najnowszej dostępnej wersji. By to zrobić, kliknij na wybranym pakiecie prawym klawiszem myszy, wybierz opcję Zaznacz do aktualizacji i potwierdź ewentualne dodatkowe wymagane zmiany.

Oprócz opisanego menedżera Synaptic, Ubuntu udostępnia od niedawna stale ulepszane narzędzie do prostego przeglądania dostępnego oprogramowania. Nazwa niezbyt wyszukana – to Centrum oprogramowania Ubuntu, dostępne w menu Programy.

Program ten jest na tyle prosty w obsłudze, że zbędny jest szczegółowy opis jego działania. Spis programów jest prezentowany w podziale na kategorie funkcjonalne (np. Grafika, Dźwięk i obraz itp.). Wybierz którąkolwiek, by wyświetlić listę programów opatrzonych krótkim opisem, a większość także zrzutem ekranu. Jeśli to niezainstalowana aplikacja, znajdziesz pod opisem przycisk Instaluj, a jeśli już ją pobrałeś, ale nie przypadła ci do gustu, użyj opcji Usuń.

Zachęcamy do „pogrzebania” w bogatym zbiorze programów prezentowanych przez Centrum oprogramowania Ubuntu. Próbkę przydatnych naszym zdaniem aplikacji prezentujemy w ramce „Sprawdź te programy”. Przyjemnej pracy!

Kategoria: Akcesoria
Tux commander - w Windows niezbędnym narzędziem jest Total Commander. Ubuntu ma jego perfekcyjny odpowiednik

Kategoria: Narzędzia systemowe
Back in time - narzędzie wykona backup wskazanych katalogów i przywróci ich zawartość do stanu sprzed zmiany

Kategoria: Internet
Kadu - najlepszy klient Gadu-Gadu dla Linuksa, podążający najszybciej za nowymi funkcjami oryginalnego klienta GG
aMule - programu nie trzeba polecać użytkownikom popularnej sieci P2P, niemal dokładny klon windowsowego eMule’a
FileZilla - znany także z Windows, doskonały klient FTP, przydatny, gdy pobierasz dużo plików przez ten protokół

Kategoria: Muzyka
Audacious - chcesz odtwarzacz dźwięku działający jak Winamp? Audacious spełni tę potrzebę
Audacity - doskonały edytor muzyki WAV/MP3/OGG. Łącz, dziel, poprawiaj i przetwarzaj, co chcesz

Kategoria: Dźwięk i obraz
Avidemux - szybko i łatwo popraw twoje nagrania wideo: usuń zbędne sceny, popraw kolory i usuń skazy
iRiverter - konwertuje filmy z plików czy DVD na formaty obsługiwane przez większość przenośnych odtwarzaczy MP4
GPicView Image Viewer - ultralekka i szybka przeglądarka zdjęć z podstawowymi funkcjami ich obróbki

Kategoria: Grafika
Inkscape - edytor grafiki wektorowej przyda się do tworzenia grafik na strony WWW i profesjonalnych projektów
Scribus - świetny program do składu DTP. Przygotuj gazetkę szkolną, plakat czy ogłoszenie – łatwo i profesjonalnie

Regularna aktualizacja wybranych programów jest zawsze wskazana. Ale warto też zadbać o posiadanie najnowszych składników całego systemu, a więc wszystkich pakietów wchodzących w jego skład. Za pomocą Synaptica możesz dokonać takiej aktualizacji – i to za jednym zamachem. Wystarczy kliknąć Zaznacz wszystko do aktualizacji i potwierdzić zmiany.

W praktyce szkoda na to czasu – system dysponuje bowiem narzędziem automatycznych aktualizacji. Przynajmniej raz na tydzień, krótko po włączeniu komputera, sprawdza dostępne nowości i wyświetla okno menedżera aktualizacji z listą pakietów gotowych do zaktualizowania. Możesz go zawsze uruchomić sam – z menu System wybierz Administracja, Menedżer aktualizacji. W oknie programu wybierz Sprawdź, a następnie Zainstaluj aktualizacje, by najnowsze aktualizacje zostały wgrane.

Możesz też całkowicie zautomatyzować ten proces. W tym celu kliknij Ustawienia i w oknie Źródła oprogramowania przejdź do karty Aktualizacje. W sekcji Aktualizacje automatyczne zmień domyślne ustawienie z: Wyłącznie powiadamianie o dostępnych aktualizacjach na: Pobieranie wszystkich aktualizacji w tle i kliknij Zamknij. Odtąd twój system będzie aktualizował się regularnie sam – w tle, nie przeszkadzając ci w pracy.