Sieć pod nadzorem

Monitorowanie tego, z jakich zasobów korzystają dzieci w internecie, jest koniecznością i niezbędnym elementem zapewnienia im bezpieczeństwa i ochrony. Nie jest to łatwe zadanie zwłaszcza w dobie powszechnego dostępu do komputerów w domu i szkole, nieograniczonego dostępu do urządzeń mobilnych. Pomagają w tym programy do kontroli rodzicielskiej. Zwłaszcza takie, które działają na urządzeniach stacjonarnych i przenośnych. Narzędzia tego typu nie tylko blokują automatycznie wyświetlanie nieodpowiednich treści, ale zabezpieczają także na przykład przed nieupoważnionymi zakupami. Pilnują też, by dzieci nie spędzały przed monitorem zbyt dużo czasu.

Programy do kontroli rodzicielskiej często uzupełniane są również aplikacjami rejestrującymi wpisywane znaki, przeprowadzane rozmowy czy wysyłane SMS-y. I choć szpiegowanie nie jest na pewno polecaną metodą postępowania, to czasami stanowi jedyne rozwiązanie.

Filtry rodzinne to zazwyczaj płatne usługi. Roczny koszt korzystania z takiego programu to minimum kilkanaście dolarów. Wersje bezpłatne udostępniane w celach testowych działają przez ograniczony czas albo mają wyłączone niektóre funkcje. Moduły kontroli rodzicielskiej można też znaleźć w niektórych programach antywirusowych, na przykład Esecie. Nie są one jednak tak rozbudowane, jak narzędzia służące tylko do tego celu, mogą też być ograniczone do jednej platformy. Rozwiązaniem pośrednim jest filtr wbudowany w Windows 10. Brakuje mu wielu funkcji, ale jest bezpłatny, a po odpowiednim skonfigurowaniu systemu dość skuteczny.

Qustodio obsługuje systemy pracujące pod kontrolą Windowsa, iOS-a i Androida. Działa na czytnikach Kindle i Nook. Za pomocą tego narzędzia można filtrować zawartość stron internetowych, blokować pracę aplikacji i rejestrować zachowanie dziecka w internecie. Ten wieloplatformowy program filtruje ruch w sieci niezależnie od zainstalowanych przeglądarek. Został wyposażony w rozbudowany harmonogram zadań i pozwala kontrolować czas korzystania z różnych urządzeń, internetu i programów. Minusem narzędzia jest ograniczona jedynie do Facebooka kontrola serwisów społecznościowych. Korzystanie z Qustodio jest również dość kosztowne. Za najtańszą wersję trzeba zapłacić niecałe 40 dolarów rocznie. Pozwala ona na monitorowanie zachowania maksymalnie trzech użytkowników (trzech urządzeń). Wersja bezpłatna ma tylko podstawowe funkcje, działa na jednym urządzeniu i przechowuje historię operacji przez tydzień.
www.qustodio.com

Kaspersky Safe Kids działa na komputerach z Windowsem i urządzeniach pracujących pod kontrolą iOS-a i Androida. Program można zainstalować na dowolnej liczbie urządzeń i systemów. Filtr kontroluje uruchamiane programy, odwiedzane strony internetowe i pilnuje, by dziecko nie spędzało przed monitorem zbyt wiele czasu. Po umieszczeniu programu w telefonie lub tablecie można monitorować lokalizację dziecka. Unikatową funkcją Safe Kids jest tzw. geofencing. Funkcja pozwala zdefiniować obszary, w których może poruszać się dziecko z telefonem. Gdy opuści ono dany region, aplikacja zaalarmuje rodzica.
Kaspersky Safe Kids to jeden z tańszych programów na rynku. Za rok korzystania z aplikacji trzeba zapłacić 59 złotych (edycja Premium). Program współpracuje tylko z wybranymi przeglądarkami. Wśród nich znajdują się między innymi Edge, Internet Explorer od wersji 9, Chrome, Firefox i Yandex. Na platformach mobilnych obsługuje Chrome’a oraz własną przeglądarkę Safe Kids. Dodatkowo filtr pozwala kontrolować jedynie działanie na Facebooku i w rosyjskim serwisie społecznościowym VKontakte.
www.kaspersky.pl/safe-kids

Produkt Symanteca bazuje na idei jawnej kontroli oraz informowania dziecka o zagrożeniach oraz wprowadzonych przez rodziców ograniczeniach. W przeciwieństwie do wielu innych narzędzi nie szpieguje potajemnie. Pozwala chronić nieograniczoną liczbę urządzeń i systemów, umożliwia też lokalizację małego użytkownika. Norton umożliwia wygodne sterowanie za pomocą aplikacji bądź przeglądarki. Minusem narzędzia jest brak ochrony połączeń HTTPS w nieobsługiwanych przeglądarkach oraz nieobecność kontroli serwisów społecznościowych. Działanie funkcji programu zależy też od platformy, na której został on zainstalowany. Symantec Norton Family w wersji bezpłatnej działa przez miesiąc. Za rok korzystania z usługi trzeba zapłacić 124 złote.
family.norton.com

Jeżeli dziecko korzysta z sieci jedynie z poziomu urządzenia mobilnego, do kontroli rodzicielskiej można użyć narzędzia o nazwie Boomerang. Program pozwala w pełni kontrolować używanie tabletu i smartfona pracującego pod kontrolą Androida lub iOS-a. Wymaga jednak korzystania z własnej przeglądarki. Inne programy do przeglądania sieci są blokowane. Aplikacja umożliwia kontrolę używanego oprogramowania oraz czasu, który dziecko spędza na używaniu telefonu. Boomerang ma także funkcję geofencingu, a na urządzeniach z Androidem pozwala nadzorować przeprowadzane rozmowy telefoniczne i przesyłane wiadomości tekstowe. Za rok korzystania z narzędzia trzeba zapłacić niecałe 16 dolarów. Jedna licencja pozwala nadzorować tylko jedno urządzenie. Dostępna jest testowa, bezpłatna wersja usługi, która działa bez ograniczeń przez dwa tygodnie.
useboomerang.com

KidLogger nie jest typowym programem do kontroli rodzicielskiej, który sprawdza, co latorośl robi na komputerze, ale nie blokuje żadnych operacji. Aplikacja śledzi odwiedzane strony internetowe i zapisuje informacje o używanych programach. Pozwala nawet zapamiętywać wciskanie klawiszy i rejestrować przeprowadzane rozmowy. KidLogger umożliwia też monitorowanie pracy komunikatorów Skype i WhatsApp. Wersja Standard usługi dla 5 urządzeń kosztuje 29, a za Professional trzeba zapłacić prawie 90 dolarów rocznie (10 urządzeń). Wariant bezpłatny pozbawiony jest natomiast możliwości rejestracji połączeń głosowych i lokalizacji.
kidlogger.net

Żaden filtr kontroli rodzicielskiej nie może zastąpić uwagi, którą powinien poświęcać rodzic temu, co dziecko robi przy komputerze. Funkcje te nie mają stuprocentowej skuteczności. Przykładowo filtr w Windows 10 współpracuje jedynie z przeglądarkami Microsoftu, dlatego by był skuteczny, trzeba całkowicie zablokować możliwość korzystania z innych programów do przeglądania sieci. Domyślnie po uruchomieniu narzędzia kontroli rodzicielskiej wyłączone zostają Chrome, Firefox czy Opera, ale wystarczy zainstalować nową przeglądarkę, by ograniczenia przestały obowiązywać. Im dziecko starsze i bardziej zaawansowane w obsłudze systemu, tym częściej korzysta też z innych sposobów. Może stworzyć choćby dodatkowe konto użytkownika, użyć konta rodzeństwa czy nawet uruchomić z zewnętrznego nośnika dodatkowy system operacyjny. Aby poprawić skuteczność filtrów, warto wprowadzić na komputerze dodatkowe zmiany i przestrzegać kilku ważnych reguł:
- zablokować możliwość instalacji dodatkowych programów, najlepiej na poziomie konta użytkownika systemu albo za pomocą mechanizmu AppLocker;
- uniemożliwić dostęp do BIOS-u komputera, a w nim, o ile to możliwe, uruchomić funkcję Secure Boot blokującą ładowanie innych systemów operacyjnych; uchroni to jednocześnie przed manipulacją zegarem systemowym;
- chronić swoje hasło administratora;
- o ile to możliwe, skonfigurować na routerze obsługującym dostęp do internetu usługę blokującą niebezpieczne witryny, na przykład OpenDNS FamilyShield.

Wyszukiwarka Google’a mino wielu ustawień bezpieczeństwa nie filtruje dokładnie wszystkich niepożądanych treści. Aby poprawić bezpieczeństwo najmłodszych użytkowników sieci i nie blokować im jednocześnie dostępu do internetu, warto korzystać ze specjalnych wyszukiwarek. Taką usługą jest na przykład Kiddle. To idealne narzędzie dla dzieci, które szukają pomocy naukowych, informacji potrzebnych w szkole czy rozrywki. Kiddle bazuje na filtrach Google Safe Search uzupełnionych o własne mechanizmy. Podawane przez wyszukiwarkę wyniki są dodatkowo dobierane z myślą o najmłodszych użytkownikach. Dotyczy to również formy prezentacji treści – materiały są ilustrowane dużymi miniaturami. Jedyny minus usługi to brak polskiej wersji językowej i ograniczone wyniki wyszukiwania dotyczące naszego regionu.

Dla dziecka korzystającego z komputera szkodliwa jest nie tylko zawartość niektórych serwisów bądź gier. Negatywnie wpływa na nie także zbyt długi czas spędzany przed monitorem. Funkcja kontroli rodzicielskiej pozwala to ograniczyć.

Otwórz stronę konfiguracyjną usługi kontroli rodzicielskiej, wybierz Zarządzaj swoją rodziną i kliknij łącze Czas korzystania z urządzeń przy koncie użytkownika, na które chcesz nałożyć ograniczenia. Przesuń suwak Jeden harmonogram dla wszystkich urządzeń do pozycji Wyłączone (1), co pozwoli skonfigurować dostęp osobno dla każdego urządzenia. Przesuń suwaki w odpowiednich sekcjach do pozycji Włączone (2).

Wprowadź własne ramy czasowe, w których dziecko może używać komputera. Możesz to zrobić, klikając pola harmonogramu albo korzystając z ustawień globalnych. Konfiguracja może być dla każdego dnia inna, a przedziały mogą być rozłączne – na przykład dwie godzinny rano i dwie po południu. Kliknij wybrany dzień. Ustaw na listach początek przedziału i koniec. Kliknij Dodaj (3). Zdefiniuj wszystkie przedziały, a na koniec zaakceptuj ustawienia przyciskiem Zapisz (4).

Jeżeli chcesz wygenerować jednakowe przedziały dla wielu dni, kliknij Dodaj czas do wielu dni, określ przedział i zaznacz, w których dniach tygodnia ma obowiązywać. Zapisz zmiany przyciskiem Zapisz (5).

Na koniec zdefiniuj, ile godzin każdego dnia komputer może być uruchomiony. Zrobisz to, ustawiając odpowiednie wartości na listach w kolumnie Limit czasu (6). Do każdego dnia tygodnia można przypisać osobną wartość.

Filtr kontroli rodzicielskiej Windows 10 to bezpłatne narzędzie funkcjonujące w każdym systemie. Umożliwia zdefiniowanie zasad, na jakich z komputera i internetu mogą korzystać dzieci. Kontrola rodzicielska pozwala zdefiniować strony, które będą mogli otwierać użytkownicy, ograniczyć zakres instalowanych programów oraz to, ile czasu dziecko może spędzać przed ekranem. Warunkiem skorzystania z usługi jest posiadanie przez wszystkich członków rodziny kont Microsoft.

Aby ustawienia filtra rodzinnego były skuteczne, każde dziecko korzystające z komputera musi mieć swoje konto użytkownika. Uruchom przeglądarkę internetową i zaloguj się na stronie https://account.microsoft.com/family. Kliknij łącze Zarządzaj swoją rodziną i Dodaj członka rodziny. Zaznacz pole Dziecko, w polu poniżej wpisz adres e-mail przypisany do konta. Na ten adres zostanie przesłane zaproszenie. W polu poniżej wpisz znaki wyświetlone na obrazku i kliknij Wyślij zaproszenie. Zakończ procedurę przyciskiem Gotowe.

Na konto pocztowe dziecka zostanie wysłana wiadomość z zaproszeniem. Trzeba ją otworzyć i kliknąć przycisk Accept invitation. Dziecko musi się też zalogować na stronie internetowej Microsoftu, korzystając z danych swojego konta.

Gdy użytkownik zostanie dodany, można przystąpić do definiowania jego uprawnień. W oknie zarządzania filtrem rodzinnym kliknij łącze Aktywność w sekcji przypisanej do danego konta, a następie użyj łącza Zmień ograniczenia w sekcji Przeglądanie internetu. Upewnij się, że suwak Blokuj nieodpowiednie witryny internetowe jest przesunięty do pozycji Włączone. Spowoduje to zablokowanie stron z treściami dla dorosłych oraz usunie je z wyników wyszukiwania dostarczanych przez wyszukiwarki.

Najbezpieczniejszą konfiguracją jest utworzenie listy witryn dozwolonych. Tylko te strony będą wyświetlane. Zaznacz pole Zezwalaj tylko na te witryny internetowe (1), a następnie w polu tekstowym w sekcji Zawsze dozwolone wprowadź adres strony, która będzie się otwierała. Zaakceptuj ją przyciskiem ze znaczkiem +. W ten sam sposób dodaj kolejne. Jeżeli młody użytkownik będzie chciał wyświetlić witrynę spoza zdefiniowanej listy, zobaczy tylko komunikat z oknem dialogowym, za pomocą którego kliknięciem będzie mógł poprosić cię o jej odblokowanie.

Wygodniejszym w obsłudze, ale mniej bezpiecznym trybem jest spis stron blokowanych. Wprowadza się je w sekcji Zawsze blokowane. Ta metoda jest mniej frustrująca dla dziecka, które chce samodzielnie eksplorować zasoby internetu, i nie wymaga nieustannego potwierdzania nowych witryn. Jednocześnie jest bardziej czasochłonna dla rodzica. By mieć pewność, że podopieczny nie trafi na niebezpieczne zasoby, trzeba cały czas monitorować jego aktywność i uzupełniać czarną listę. Jak pokazują niezależne testy, automatyczna blokada zapewniana przez filtr rodzinny Windows 10 obejmuje bowiem jednie treści związane z seksem i nie chroni na przykład przed serwisami propagującymi przemoc, rasizm czy używanie narkotyków.

Przewiń zawartość strony do sekcji Aplikacje, gry i multimedia. Przesuń suwak Blokuj nieodpowiednie aplikacje i gry do pozycji Włączone (2). Domyślnie nie można pobierać na komputer programów przeznaczonych dla dorosłych. Poniżej doprecyzujesz te ustawienia. Rozwiń listę z klasyfikacją wiekową (3) i ustaw na niej odpowiednie ograniczenie.

Przejdź do sekcji Zapytaj rodzica. Aby nie zostać zaskoczonym nieprzewidzianymi i niekontrolowanymi wydatkami spowodowanymi przez instalację płatnych programów, przesuń suwak Kupowanie wymaga zatwierdzenia osoby dorosłej (4) do pozycji Włączone.