Skasowany plik? Żaden problem

Skasowane w tradycyjny sposób pliki nie są całkowicie usuwane z dysku. System likwiduje jedynie znaczniki, które do nich odsyłają. Dane pozostają nienaruszone do czasu, aż zostaną nadpisane innymi. Dlatego po awarii nośnika lub przypadkowym skasowaniu pliku należy do minimum ograniczyć używanie feralnego dysku. Zwiększy to prawdopodobieństwo przywrócenia brakujących informacji. O wiele trudniej będzie, gdy zapisane zostaną nowe pliki, choć i wtedy sytuacja nie jest beznadziejna. Często by odczytać skasowane informacje, nie trzeba nawet korzystać z usług specjalistycznych laboratoriów. Zanim udasz się po pomoc, spróbuj użyć aplikacji do odzyskiwania danych.

Recuva jest łatwym w obsłudze i bezpłatnym narzędziem do odzyskiwania danych. Dla początkujących autorzy przygotowali nieskomplikowany kreator. Nie trzeba być nawet średnio zaawansowanym użytkownikiem komputera, żeby przywrócić usunięte informacje.

Kreator Recuvy startuje razem z aplikacją, w pierwszym oknie kliknij więc po prostu Next. W drugim określ typ plików, które chcesz odzyskać. Ograniczenie zakresu poszukiwań usprawni i przyspieszy pracę programu. Jeżeli zaznaczysz opcję All files (1), Recuva postara się odzyskać wszystkie pliki. To przydatna funkcja, gdy poszukiwany zbiór danych jest niestandardowy.

Precyzyjne wskazanie lokalizacji, w której znajdowały się pliki, znacząco przyspieszy uzyskanie dobrego rezultatu. Skanowanie całej powierzchni dysku może zająć długie minuty. Jeżeli jednak nie masz pewności, pozostaw zaznaczenie przy I’m not sure (2). Lepiej poświęcić trochę więcej czasu i uzyskać dobry wynik niż pospieszyć się i zostać bez ważnych danych.

Standardowo program stosuje szybkie skanowanie. Trwa ono znacznie krócej, ale nie zawsze daje dobre wyniki. Dlatego lepiej od razu zaznacz pole Enable deep scan (3). Pamiętaj jednak, że może to wydłużyć pracę aplikacji nawet do kilku godzin. Wszystko zależy od pojemności nośnika pamięci i stopnia jego zapisania. Kliknij przycisk Start.

Po zakończeniu analizy wyświetlona zostanie lista usuniętych plików, które program wykrył na nośniku. Każdy z nich został sprawdzony pod kątem możliwości odzyskania danych i opatrzony odpowiednim komentarzem. Są więc pliki w stanie wyśmienitym (Excellent), bardzo złym (Very poor) czy nie do odzyskania (Urecoverable). W szybkiej ocenie szans na przywrócenie informacji pomoże kolor kropki umieszczonej przy nazwie pliku (4). Z zielonymi nie będzie problemu, czerwonych nic nie uratuje, z żółtymi trzeba próbować. Jeżeli znalazłeś na liście poszukiwany przez ciebie plik, umieść zaznaczenie w polu obok niego i kliknij Recover. Wskaż miejsce do zapisu i kliknij OK.

Jedną z ważniejszych zasad odzyskiwania danych jest zapis plików na innym nośniku niż ten, na którym zostały znalezione. Zawsze istnieje bowiem ryzyko, że nadpiszą inne pliki albo nawet plik aktualnie przetwarzany. Dlatego jeżeli w poprzednim punkcie wskazałeś jako miejsce zapisu ten sam nośnik, zostaniesz ostrzeżony stosownym komunikatem (5). Zamknij okno przyciskiem Nie i wybierz inny katalog czy dysk do zapisu. Na koniec kliknij OK.

Zaawansowany tryb pracy umożliwia większą kontrolę nad miejscem skanowania, jego trybem czy poszukiwanymi formatami plików. Często pozwala także uzyskać podgląd skanowanego pliku.

W trybie rozszerzonym po lewej stronie widoczne są przeskanowane pliki, po prawej umieszczone jest okno podglądu. Domyślnie do przeskanowania wybrany jest główny dysk systemowy. Aby wskazać inny nośnik, rozwiń listę dysków i wybierz go. Jeżeli chcesz przeanalizować wszystkie podłączone nośniki, kliknij All Local Disks (1).

Lista z prawej strony okna (2) umożliwia określenie kategorii poszukiwanych plików. Są tu uwzględnione formaty graficzne, wideo, dokumenty czy też poczta. Kliknij przycisk Scan, by rozpocząć odzyskiwanie. Możesz także rozwinąć przypisaną do tego przycisku listę i wskazać konkretny rodzaj testu: sprawdzanie całych plików (Scan Files) lub weryfikację ich zawartości (Scan Contents). Odnalezione dane zostaną umieszczone w oknie programu. W niektórych przypadkach po zaznaczeniu obiektu Recuva wyświetli jego zawartość w oknie Preview po prawej. Zapis odzyskanych plików przeprowadza się tak samo jak w przypadku użycia kreatora – punkty 4 i 5 poprzedniego poradnika.

Jeżeli byłeś w stanie odzyskać skasowany plik, to z powodzeniem może to również zrobić inna osoba. Recuva może posłużyć jednak nie tylko do odczytu tego, co zostało usunięte przez przypadek, ale także do weryfikacji, czy dane kasowane świadomie będą dostępne dla innych osób. Jeżeli program po skanowaniu stwierdzi, że dany plik jest możliwy do odczytu, warto użyć funkcji tak zwanego bezpiecznego kasowania. Nadpisze ona dane w ten sposób, by nie można ich było już odtworzyć. Ten sposób kasowania stosuj również bezwzględnie wtedy, gdy sprzedajesz swój stary dysk. Używane nośniki często zawierają mnóstwo danych, które nie powinny dostać się w obce ręce. W takich przypadkach zwykłe formatowanie niestety nie wystarcza, aby permanentnie usunąć informacje.

Po zakończeniu skanowania odszukaj plik, który nie powinien być dla nikogo dostępny. Jeżeli znalazł się na liście Recuvy, kliknij go prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybierz polecenie Secure Overvrite Highlighted (1). Zatwierdź operację przyciskiem Tak.

Domyślnie Recuva stosuje podczas kasowania metodę pojedynczego zapisu. Nie jest to jednak wystarczająco skuteczny sposób. Niektóre programy bądź profesjonalne laboratoria zajmujące się odzyskiwaniem danych bez problemu poradzą sobie z takim usuwaniem. Czasami trzeba użyć jeszcze bardziej zaawansowanej metody. Zazwyczaj polega ona na kilkukrotnym zapisie w miejscu, w którym znajdował się plik, oraz stosowaniu specjalnych algorytmów. Można je wskazać w opcjach Recuvy. Otwórz okno opcji, przejdź na kartę Actions i rozwiń listę Secure overwritting (2).

Wskaż kliknięciem metodę kasowania danych. W większości przypadków dobrze sprawdza się algorytm DOD 5220.22-M. Stanowi on poważne utrudnienie podczas próby odczytu i jest przy tym szybki. Optymalna pod względem bezpieczeństwa jest natomiast siedmioprzebiegowa metoda NSA. Ocenia się, że usunięte za jej pomocą pliki są niemożliwie do odczytania. Dla przewrażliwionych przewidziano dodatkowo algorytm Guttmana (Guttmann), ale trzydziestopięciokrotne zapisywanie w tym samym miejscu trwa z reguły bardzo długo.

Szybkim sposobem na uruchomienie Recuvy i odzyskanie pliku z konkretnego katalogu jest użycie funkcji z menu kontekstowego w Eksploratorze plików. Odpowiednie polecenia dodawane są w trakcie instalacji programu. Jeśli omyłkowo skasowałeś plik, otwórz Eksploratora i kliknij prawym przyciskiem myszy nazwę katalogu, w którym znajdował się usunięty zbiór. Z menu kontekstowego wybierz polecenie Scan for deleted files (1).

Zaawansowani użytkownicy programu mogą wyłączyć automatyczny start kreatora. Spowoduje to samoczynne przejście aplikacji w tryb zaawansowany. Kreator może zostać zablokowany podczas startu programu lub w jego opcjach. Jeżeli Recuva jest już uruchomiona, wybierz przycisk Switch to advanced mode. Następnie kliknij Options, przejdź na kartę General i usuń zaznaczenie widoczne w polu Show wizard at startup (2).

Zmiana domyślnych ustawień Recuvy pozwoli lepiej wykorzystać wszystkie możliwości programu i uzyskać lepsze efekty jego pracy. Otwórz okno konfiguracyjne za pomocą przycisku Options i przejdź na kartę Actions. Jeżeli chcesz, by po odczytaniu danych odtworzona została także pierwotna struktura katalogów, zaznacz Restore folder structure (3). Kliknij również Show files found in hidden system directories (4). Da to gwarancję, że program sprawdzi także niewidoczne foldery systemowe. Jeżeli zależy ci na skuteczności odzyskiwania, wybierz pole Deep scan (5). Zwróć ponadto uwagę na to, że domyślnie Recuva skonfigurowana jest tak, aby poszukiwać tylko plików nadpisanych i skasowanych. Jeżeli nośnik został sformatowany bądź uszkodzony, program może więc uznać, że nie ma nic do odzyskania, bo nic nie zostało usunięte. Takiemu zachowaniu zapobiega opcja Scan for non-deleted files. Pamiętaj jednak, że skorzystanie z tej funkcji nie jest wskazane podczas zwykłego skanowania prawidłowo działających nośników pamięci.