Więcej niż kompakt

• Artur Wyrzykowski szef działu Hardware

W naszym porównaniu najlepszy okazał się Canon EOS 1000D. Ma bardzo dobre wyniki pomiarów laboratoryjnych, duże możliwości oraz bogate wyposażenie (m.in. ekran z funkcją live view). Najwygodniejszy w obsłudze jest aparat Nikon D60, ale to zależy od przyzwyczajeń użytkownika. Nawet po zakupie Sony Alpha 330 można się pogodzić z dziwną konstrukcją korpusu, a nabywca Nikona D60 nie będzie ubolewał z powodu braku podglądu na żywo.

W naszym porównaniu uwzględniliśmy trzy cyfrowe lustrzanki: bardzo popularny, podstawowy model firmy Canon, czyli EOS 1000D, znany od miesięcy Nikon D60 oraz najnowszy Sony Alpha 330, który z racji krótkiej obecności na rynku jest mniej znany i nieco droższy niż jego konkurenci, ale wkrótce na pewno zmieści się w tym samym przedziale cenowym. Wszystkie trzy modele w zestawach z obiektywem o ogniskowej 18–55 mm kosztują nieco ponad 2000 zł, w takich zestawach zostały też przez nas przetestowane. Zatem test nie obejmuje faktycznie samego aparatu (body), ale zestaw z tzw. obiektywem kitowym.

Na pierwszy rzut oka wszystkie aparaty różnią się między sobą konstrukcją korpusu. Nikon D60 to lustrzanka dobrze leżąca w dłoni, z wygodnym dostępem do przycisków i wszystkich funkcji. Sony Alpha 330 to model najbardziej zbliżony do kompaktów. Uchwyt aparatu został zmniejszony, a spust migawki przesunięty z przedniej części korpusu ku tyłowi. Aparat gorzej leży w dłoni, chyba że korzysta się z niego jak z kompaktu, obserwując fotografowany kadr na ekranie. Uchylny ekran pozwala wygodnie robić zdjęcia zarówno znad głowy, jak i z dołu. Canon EOS 1000D to model pośredni. Ma mniej wygodną konstrukcję niż Nikon, ale jest znacznie lepszy niż Sony.

Odrębną kwestią jest sposób obsługi aparatów, a więc zestaw przycisków, ich rozmieszczenie, a także układ samego menu. Nikon powinien być dla większości osób najbardziej komfortowy. Ma wyraźnie wyczuwalne przyciski, duże i wygodne kółko wyboru trybów, intuicyjne menu. Canon jest nieco mniej wygodny, np. kółko wyboru trybów ma ograniczenie i można wykonać nim tylko jeden niepełny obrót, a wszystkie przyciski są trochę za płaskie. Za to Canon ma czytelnie opisane na obudowie wszystkie funkcje przycisku krzyżowego, szkoda tylko, że nie daje on dostępu do ustawień lampy błyskowej, jak w większości aparatów.

• W lustrzankach stosuje się różne obiektywy, w zależności od potrzeb (zoom, makro, stałoogniskowe o dużej jasności), podczas gdy w kompakcie jest jeden uniwersalny obiektyw.
• Lustrzanka błyskawicznie reaguje na działania użytkownika. Jest gotowa do zdjęcia od razu po włączeniu i robi zdjęcie natychmiast po wciśnięciu spustu migawki, dzięki czemu fotografie są ciekawsze. Kompakt jest zawsze wolniejszy.
• Lustrzanki mają większe matryce światłoczułe, dzięki czemu jakość zdjęć jest zdecydowanie lepsza niż zdjęć z kompaktów.
• Lustrzanka waży kilkakrotnie więcej niż kompakt, jest znacznie większa, więc trudniej ją przenosić.
• Kompakt oferuje podgląd fotografowanego obrazu na ekranie (tzw. live view), zawsze pozwala nagrywać filmy, podczas gdy funkcje te są dostępne w nielicznych lustrzankach.
• Lustrzanki mają złącza do zamocowania dodatkowej lampy błyskowej. W kompaktach z reguły ich nie ma.

Atutem Canona jest też możliwość skonfigurowania własnego menu i umieszczenia w nim najczęściej używanych funkcji. Sony będzie dla większości osób najmniej wygodny w obsłudze, choćby ze względu na zbyt płaskie kółko wyboru trybów czy przyciski umieszczone zbyt blisko ekranu.

Istnieje kilka cech, które bardzo różnicują testowane aparaty pod względem ich możliwości. Jedna z najbardziej przydatnych to szybkość działania aparatów, możliwości wykonywania zdjęć seryjnych oraz tzw. bracketingu . Testowane modele pozwalają wykonać do 3 klatek na sekundę, ale ich szybkość nie jest identyczna. Szczególnie w przypadku Nikona doskwiera długi, jak na lustrzankę, czas ustawiania ostrości. Nikon nie zapewnia też bracketingu, Sony Alpha 330 daje możliwość wykonania zdjęć ze zmienną ekspozycją , a Canon dodatkowo ze zmiennym balansem bieli . Żaden z aparatów nie pozwala wykonać serii zdjęć np. o różnej czułości ISO .

Kolejną ważną cechą, szczególnie dla posiadaczy kompaktów, jest tryb live view, czyli podgląd na żywo fotografowanego obrazu na ekranie LCD. Potrafi to każdy kompakt, z kolei w typowych lustrzankach nie jest to możliwe. Ale Canon EOS 1000D oraz Sony Alpha 330 mają taką funkcję. W Canonie jest to realizowane przez uniesienie lustra, by obraz cały czas padał na matrycę i mógł być wyświetlany na ekranie. Niestety, wynikają z tego kłopoty np. z ustawianiem ostrości. Poza tym opcje dotyczące podglądu na żywo są dość skutecznie ukryte w menu.

W Sony do podglądu na żywo służy zupełnie inna matryca, a włączenie podglądu jest bajecznie proste – robi się to za pomocą przełącznika na korpusie. Jedynie Nikon nie ma funkcji podglądu na żywo. Inna możliwość związana z konstrukcją to rejestrowanie filmów. W przypadku kompaktów realizacja tego jest prosta. W lustrzankach z trybem live view też nie powinna być trudna. Jednak testowane modele Canona i Sony takiej możliwości nie dają, a tym bardziej nie jest to możliwe w aparacie Nikon D60.

Bardzo promowaną ostatnio funkcją jest też stabilizacja obrazu, która w aparatach jest realizowana na kilka sposobów. Testowane lustrzanki oferują mechaniczną stabilizację matrycy (jak w Sony Alpha 330) albo stabilizację optyczną za pomocą specjalnych układów w obiektywach (Canon i Sony). Z reguły lepsze efekty daje ta druga metoda, jednak trzeba mieć specjalny obiektyw (nie każdy ma tę funkcję), poza tym obiektyw ze stabilizacją jest bardziej skomplikowany i teoretycznie cięższy niż bez niej (w praktyce niekoniecznie tak jest). Za to stabilizacja matrycy zastosowana przez Sony działa bez względu na wykorzystany obiektyw.

bracketing
technika wykonywania zdjęć seryjnych z różnymi ustawieniami aparatu, np. różną ogniskową, czułością ISO, korekcją ekspozycji, jasnością lampy czy balansem bieli; pozwala z serii zdjęć wybrać to najlepsze

ekspozycja
ilość światła padającego na matrycę aparatu, konieczna dla prawidłowego zrobienia zdjęcia; uzyskuje się ją poprzez ustalenie wartości przysłony, długości czasu naświetlania oraz jasności oświetlenia, przy zadanej czułości ISO

balans bieli
kompensacja kolorów zdjęcia względem temperatury barwowej oświetlenia; odbywa się przy założeniu, że najjaśniejszy lub ręcznie wskazany punkt na zdjęciu ma kolor biały; pozostałe barwy są ustalane względem niego

czułość ISO
wrażliwość materiału fotoczułego lub matrycy aparatu cyfrowego na światło; im ta wartość jest wyższa, tym mniej światła potrzeba do poprawnego wykonania zdjęcia; jednak przy dużej czułości na zdjęciach widać ziarno

CMOS
rodzaj matrycy aparatu cyfrowego, w stosunku do konkurencyjnej CCD jest ona tańsza, zużywa mniej prądu i jest chłodniejsza podczas pracy (teoretycznie wprowadza mniejsze ziarno); może bardziej zniekształcać kolory

CCD
ang. Charge Coupled Device, matryca aparatu fotograficznego wykorzystująca filtry barwne, bardziej zaawansowana niż CMOS, teoretycznie powinna oferować lepszą ostrość niż technologia konkurencyjna

Na jakość zdjęć wpływa wiele czynników: rodzaj i rozmiar matrycy, obiektyw oraz wbudowany procesor, którego zadaniem jest obróbka obrazu. We wszystkich testowanych aparatach zastosowano matryce o użytecznej rozdzielczości ok. 10 mln pikseli (faktyczna rozdzielczość jest nieco większa). W Canonie jest to matryca typu CMOS , w Nikonie i Sony – matryca CCD .

Analiza zdjęć testowych pokazuje przede wszystkim, że zdjęcia z aparatu Canon EOS 1000D są bardziej ostre niż z pozostałych dwóch modeli. Najsłabsza zmierzona wartość w przypadku rozdzielczości poziomej wynosi ok. 1800 linii, w Nikonie jest to ok. 1700 linii, w Sony spada nawet do 1246 linii (przy wysokich czułościach ISO). Odwzorowanie barw w przypadku Canona i Sony jest podobne (bardzo dobre), a w aparacie Nikona według pomiarów wyraźnie gorsze.

Ocena subiektywna pokazuje jednak, że kolory na fotografiach z tego ostatniego aparatu są najlepsze – najbardziej nasycone, a może wręcz przesycone. Jednak dzięki temu wielu osobom zdjęcia te będą się bardziej podobały.

W przypadku cyfrowych lustrzanek szumy matrycy nie są tak dotkliwe jak w kompaktach, bo zakłócenia te są znacznie słabsze i nie przekraczają 1 procenta. W niektórych aparatach zależy to jednak nie od matrycy, lecz od mechanizmu redukcji szumów. Widać to np. w przypadku Sony Alpha 330 – przy ISO 800 zakłócenia wynoszą 1,2 proc., przy ISO 1600 już tylko 0,9 proc. Niestety, ubocznym efektem bywa np. spadek ostrości.

Warto wspomnieć o jeszcze jednym szczególe, mianowicie o wbudowanej lampie błyskowej, z której korzysta sporo osób. W przypadku Nikona jest ona wręcz rewelacyjna. Zapewnia bardzo równomierne oświetlenie kadru.

W najgorszym wypadku rogi kadru są ciemniejsze od jego centralnej części o 30 proc., podczas gdy w Sony Alpha 330 spadek jasności wynosi ponad 70 proc. Zresztą gołym okiem widać, że lampa błyskowa bardzo nierówno oświetla fotografowaną scenę.