Więcej pamięci RAM

Obecnie praktycznie jedynym stosowanym rodzajem pamięci RAM jest SDRAM typu Double Data Rate, w skrócie DDR. Pierwsze pamięci DDR, które pracowały z częstotliwością do 200 MHz, odeszły jednak w niepamięć – ostatnio były instalowane w komputerach z jednordzeniowymi procesorami AMD Athlon 64. Później dominację zdobyły nowsze DDR2, które pracują z częstotliwością 333, 400 lub 533 MHz. Ponieważ jednak przesyłają dane dwa razy w trakcie jednego taktu zegara, liczba ta jest mnożona przez dwa. Pamięci te są więc określane mianem DDR2 667, DDR2 800 albo DDR2 1066. Pamięć taka przesyła dane przez magistralę 64-bitową, czyli za jednym razem może przesłać 8 bajtów. Dlatego liczba w oznaczeniu jest często mnożona przez 8. W wyniku tego mamy pamięci PC-5300 (ewentualnie 5400), PC-6400 lub PC-8500 (ewentualnie 8600).

DDR2 400 MHz, DDR2 667 oraz PC-6400 to moduł pamięci dokładnie tego samego standardu, tyle że opisany w różny sposób. Dokładnie w taki sam sposób przelicza się oznaczenia dla starszych pamięci DDR czy najnowszych DDR3.

Zanim zdecydujesz się na rozbudowę pamięci, musisz się zastanowić, czy to ona spowalnia komputer. Wszystko zależy od tego, jakie masz pozostałe podzespoły, jaki system oraz jakich programów używasz. Jeśli jest to Windows XP, czyli system niezbyt pamięciożerny, 1 GB pamięci może w zupełności wystarczyć. Jeżeli jednak uruchamiasz wiele różnych programów jednocześnie, 2 GB też nie będzie za dużo. Jeśli są to np. obciążające programy graficzne, Adobe czy Corel, warto zwiększyć pojemność RAM nawet do 4 GB.

Dotyczy to również systemu Windows Vista, tyle że „na początek” potrzebuje on 2 GB pamięci. Jeśli masz mniej, warto ją rozbudować, niezależnie od zastosowań komputera. Górną granicą, do której warto zwiększać RAM, jest pojemność 4 GB – żaden 32-bitowy system większej pamięci nie wykorzysta. Systemy w wersjach 64-bitowych (zarówno Windows XP, Vista jak i Linux) nie mają takich ograniczeń, więc są idealne do zastosowań potrzebujących nawet 16 GB RAM.

W artykule skupimy się na rozbudowie pamięci DDR2, bo to zdecydowanie warto robić. Moduły są tanie – 1 GB kosztuje od 30 zł wzwyż, para modułów 2x2 GB od 170 złotych. Starsze pamięci DDR są już mało popularne i drogie, a DDR3 jeszcze mało popularne i drogie. Jednak wszystkie wskazówki zawarte w artykule można oczywiście zastosować do pamięci dowolnego typu.

Na początku musisz sprawdzić, ile pamięci RAM i w postaci jakich modułów ma komputer. W przypadku komputera stacjonarnego i notebooka wygląda to dokładnie tak samo. Znając konfigurację, będziesz mógł dokupić odpowiednie moduły.

Pamięć można sprawdzić, wyjmując wszystkie moduły pamięci z komputera, ale znacznie wygodniej zrobić to bez otwierania obudowy. Służy do tego popularny i w dodatku darmowy program CPU-Z.

1

Przejdź pod adres www.cpuid.com/cpuz.php i w lewej górnej części okna kliknij CPU-Z 1.51 setup. Zapisz instalator w dowolnym miejscu na dysku.

2

Zainstaluj program, postępując zgodnie ze wskazaniami instalatora. Następnie uruchom go, klikając dwukrotnie jego ikonę na pulpicie komputera.

3

Przejdź do zakładki Memory i w polu Size sprawdź, ile masz pamięci. Wartość jest podana w megabajtach, zatem np. liczba 2048 MBytes oznacza 2 GB pamięci.

4

Przejdź do zakładki SPD i w sekcji Memory Slot Selection rozwiń listę. W ten sposób zobaczysz, ile slotów (gniazd przeznaczonych na mon taż pamięci) ma płyta główna w twoim komputerze.

5

Wybierając kolejno z listy poszczególne sloty, sprawdź najważniejsze parametry zainstalowanych w nich modułów. Zapisz więc lub zapamiętaj numer slotu, pojemność modułu – pole Module size, a także maksymalną częstotliwość pamięci – pole Max Bandwidth. W naszym przykładzie częstotliwość to 400 MHz. Jeśli natomiast we wszystkich polach nie ma żadnej informacji, oznacza to wolny slot pamięci, w którym można umieścić nowy moduł.

6

Możesz także zanotować tzw. timingi, czyli opóźnienia poszczególnych modułów. Z sekcji Timings Tables zapisz przynajmniej częstotliwość Frequency oraz opóźnienia CAS# Latency.

Znając już konfigurację pamięci w komputerze, możesz się zdecydować na zakup. Oto kilka wskazówek.

1

Jeżeli wszystkie sloty masz zajęte, rozbudowa pamięci będzie się wiązała z usunięciem jednego lub dwóch modułów. Jeśli mają różną pojemność, usuń najmniejsze. Jeśli pojemność jest taka sama, a różne częstotliwości (wartość z pola Max Bandwitdh), usuń najwolniejsze.

2

Jeżeli masz wolne sloty, postaraj się dokupić pamięci jak najbardziej do nich zbliżone. Muszą to być oczywiście pamięci tego samego typu (np. DDR2), tej samej częstotliwości (np. 400 MHz) i najlepiej o tych samych opóźnieniach dla danej częstotliwości (np. CAS Latency o wartości 5.0 dla częstotliwości 400 MHz).

3

Postaraj się, by moduły były zainstalowane parami, co umożliwi ich pracę dwukanałową (nie dotyczy to 1–2-letnich notebooków oraz 3–4-letnich komputerów stacjonarnych, które nie zapewniały tego trybu pracy). Na przykład, gdy masz dwa moduły po 512 MB każdy, możesz do nich dołożyć jeden moduł 1 GB – łączna pojemność wyniesie wtedy 2 GB. Jednak lepiej będzie, jeśli wymienisz pamięci na dwa moduły po 1 GB każdy – łączna pojemność również wyniesie 2 GB, a dodatkowo pamięci będą działały szybciej.

4

Im mniej modułów, tym lepiej, szczególnie przy wyższych częstotliwościach. Wiele płyt głównych nie potrafi „obsłużyć” konfiguracji 4x1 GB DDR1 1066, ale bez problemu „obsłuży” 2x2 GB DDR2 1066.

5

Wybieraj niedrogie pamięci sprawdzonych producentów – Corsair, Goodram, Kingston czy Kingmax. Tańsze moduły „no name” mogą być przyczyną problemów. Z kolei za pamięci wyższej klasy przepłacisz, a i tak pewnie nie wykorzystasz ich możliwości.

6

Kupując pamięci, korzystaj z porównywarek cenowych w internecie, takich jak Ceneo czy Skąpiec. W ten sposób znajdziesz pamięci znacznie tańsze niż w tradycyjnym sklepie.

Gdy zakupisz nowe moduły pamięci, czas dostać się do wnętrza komputera i je zainstalować. Robi się to zupełnie inaczej w komputerze stacjonarnym niż w notebooku.

1

Wyłącz komputer i odłącz od niego wszystkie kable, a przynajmniej zasilanie. Odkręć śruby mocujące lewą (patrząc od przodu komputera) boczną ściankę obudowy i zdejmij ją. Najczęściej trzeba ją przesunąć ku tyłowi, dopiero wtedy da się otworzyć.

2

Jeżeli nowy moduł zamierzasz zainstalować w miejsce starego, ten ostatni musisz wcześniej usunąć. Na płycie głównej znajdziesz oznaczenia poszczególnych slotów.

3

W celu wymontowania modułów pamięci rozchyl zaczepy znajdujące się po obu stronach gniazda. Następnie możesz wyjąć moduł z gniazda.

4

Sprawdź opis wymontowanego modułu, w szczególności jego częstotliwość i pojemność. Upewnij się, że to właśnie tego modułu chcesz się pozbyć.

5

Wsuń nowy moduł do gniazda, zwracając uwagę, czy wycięcie w pamięci pasuje do wypustki w gnieździe. Następnie dociśnij moduł, by boczne zaczepy same się zamknęły. Jeśli instalujesz inne moduły, postąp z nimi w taki sam sposób.

1

Nie musisz rozkręcać obudowy notebooka, by wymienić RAM. Jednak wyłącz system, odłącz zasilanie sieciowe, a także wyjmij akumulator.

2

Pod spodem obudowy odnajdź pokrywę, którą można zdemontować poprzez odkręcenie jednej lub kilku śrubek. Czasem jest ona mała (daje dostęp tylko do pamięci), a czasem ma nawet 15x15 cm. Odkręć śrubki na jej krawędziach.

3

Moduły pamięci w notebooku są montowane płasko w stosunku do płyty głównej. Jeżeli chcesz je zdemontować, musisz odchylić na bok metalowe zaczepy. Moduł uniesie się lekko do góry – poruszaj nim kilka razy na boki i wysuń go z gniazda.

4

Sprawdź opis modułu, w szczególności jego pojemność i częstotliwość pracy. Upewnij się, że właśnie jego chcesz się pozbyć. Jeśli to nie ten, w podobny sposób wyjmij drugi moduł. A jeśli go nie widzisz, być może jest zamontowany w środku notebooka i nie będziesz miał do niego dostępu.

5

W wolnym gnieździe możesz zamontować nowe moduły – rób to w kolejności odwrotnej do demontażu. Najpierw wsuń moduł do gniazda (pod kątem ok. 20 stopni względem płyty głównej) tak głęboko, jak się da. Zwróć uwagę, by wycięcie w pamięci pasowało do wypustki w gnieździe. Następnie dociśnij moduł do płyty głównej, by zamknęły się boczne metalowe zaczepy. Jeśli instalujesz inne moduły, postąp z nimi w taki sam sposób.

Po tych czynnościach możesz już zamknąć obudowę komputera lub w notebooku przykręcić od spodu pokrywę. Jednak nie musisz tego robić. Możesz najpierw sprawdzić, czy wszystko dobrze działa. W tym celu włącz komputer, uruchom program CPU-Z i sprawdź konfigurację pamięci, jak pokazaliśmy w warsztacie „Jaka pamięć jest w komputerze”. W razie problemów możesz np. zdemontować moduły i zamienić je miejscami w slotach. Ponieważ jednak współczesne płyty główne są bardzo tolerancyjne, jeśli chodzi o obsługę RAM, prawie na pewno wszystko pójdzie zgodnie z planem.