Wydajne i niedrogie

W artykule:

• Charakterystyka tanich procesorów
• Opis różnych złączy procesorów
• Na co zwracać uwagę przy wyborze procesora
• Opis 6 wybranych jednostek
• Zestawienie wydajności 8 układów

Kupując sam procesor lub cały komputer, automatycznie decydujesz się na wybór jednej z kilku dostępnych podstawek. Do procesorów AMD jest to AM3+ lub FM1, w wypadku modeli ze zintegrowaną grafiką. Natomiast pod współczesne układy Intela stosuje się podstawkę LGA1155.

Gniazdo AM3+ jest rozwiązaniem, które bazuje na starszej podstawce AM3. Wynikającą z tego zaletą jest zgodność zarówno z procesorami starszej generacji, Athlon II i Phenom II, jak i najnowszymi z serii FX. Efektem są znaczne możliwości rozbudowy, aż po 8-rdzeniowe układy AMD FX-8150. Drugi rodzaj złącza do AMD to gniazdo FM1 opracowane z myślą o układach APU . Niestety, procesory do tego złącza są niezbyt wydajne, ich grupa jest uboga i kończy się na układach A8-3870 za 600 zł. Oznacza to, że możliwości rozbudowy komputera z podstawką FM1 są obecnie niewielkie.

W przypadku Intela sprawa podstawek jest znacznie prostsza – w większości komputerów istnieje tylko LGA1155. Jej zaletą jest duża uniwersalność, bo można w niej instalować wszystkie układy z rodziny Sandy Bridge. Są to zarówno ekonomiczne jednostki z serii Celeron czy Pentium, jak i bardzo szybkie procesory z rodziny Core i7. Jest także prawdopodobne, że niektóre modele płyt głównych z tą podstawką (np. Gigabyte GA-P67A-UD4-B3) po aktualizacji BIOS-u będą obsługiwały procesory kolejnej generacji.

Oczywiście w sprzedaży jest wiele płyt głównych z innymi gniazdami procesorów. Ponieważ poza LGA2011 są to stare gniazda, nie warto się nimi interesować.

Procesory są tak oznaczane, że trudno oszacować ich realną wydajność – nie da się tego zrobić bez przeprowadzenia testów. Wpływa na nią m.in. architektura procesora. Osiągi dwóch różnych układów o identycznym taktowaniu, ale różnej budowie będą w obliczeniach danego typu zupełnie różne. Innym czynnikiem decydującym o wydajności jest liczba rdzeni. Z reguły im więcej, tym lepiej, ale nie zawsze się to sprawdza. Jeszcze trzy lata temu potencjał procesorów wielordzeniowych były w stanie wykorzystać tylko nieliczne aplikacje: specjalistyczne programy obliczeniowe czy narzędzia do tworzenia grafiki 3D. Obecnie twórcy gier coraz częściej korzystają z możliwości nowych układów. Dlatego procesory do gier powinny mieć co najmniej trzy rdzenie. Efekt widać w nowych tytułach, takich jak Deus Ex czy bardzo popularny Battlefield 3.

Oczywiście w niektórych warunkach sprawdzają się również układy dwurdzeniowe, np. w zastosowaniach biurowych, oglądaniu filmów czy przeglądaniu internetu.

Im wyższa, tym układ szybszy, ale dotyczy to tylko procesorów tej samej rodziny. Zatem z pewnością można stwierdzić, że układ Core i3-2100 (3,1 GHz) będzie wolniejszy od układu Core i3-2130 (3,4 GHz). Porównanie takie nie ma już sensu w przypadku zestawiania dwóch procesorów różnych generacji lub rodzin, a tym bardziej producentów. Układ Core i5 pierwszej generacji, np. i5-650 (3,2 GHz), będzie na pewno słabszy od Core i5 drugiej generacji, np. i5-2400 (3,1 GHz), mimo nieco wyższej częstotliwości.

Dlatego do systematyzacji procesorów nie jest wykorzystywana ich częstotliwość, lecz specjalne nazwy i oznaczenia liczbowe. W przypadku układów Intela możemy wyróżnić grupy Celeron, Pentium oraz Core (i3, i5, i7). Różnią się one między sobą zastosowanymi rozwiązaniami, a więc wydajnością. Celeron i Pentium to jednostki do zastosowań w komputerach biurowych, natomiast Core i7 są układami przeznaczonymi dla najbardziej wymagających użytkowników i entuzjastów.

W przypadku układów AMD podstawową grupę stanowią jednostki APU (najsłabsza seria E, średnia A), a najwyższa seria to układy FX. Między nimi można ulokować jeszcze stare procesory Phenom II, które wciąż są powszechnie dostępne. Każdy procesor z danej linii, E, A oraz FX, jest oznaczony numerem. Im numer jest wyższy, tym większa jest moc obliczeniowa procesora.

Przetestowaliśmy układy, których cena nie przekracza 500 zł. Dobry procesor w takiej cenie wystarczy do wielu zastosowań, łącznie z graniem w najnowsze gry.

W przyjętym przez nas segmencie cenowym najbardziej wydajny okazał się czterordzeniowy układ APU A6-3670K firmy AMD. Jego wysoka ocena wynika m.in. z dobrego zintegrowanego układu graficznego. Ponadto procesor ten należy do serii K, więc ma sporą podatność na podkręcanie.

Drugą pozycję w teście zajął procesor AMD FX-4100 – najwolniejszy model z rodziny procesorów FX. Jest przeznaczony do podstawki AM3+, więc w razie potrzeby można go wymienić na model o dwukrotnie większej liczbie rdzeni.

Procesory FX wykorzystują nową architekturę, w której zamiast rdzeni występują moduły znane pod nazwą Bulldozer. Według producenta jeden moduł Bulldozera odpowiada 2 fizycznym rdzeniom, choć tak naprawdę bliżej mu technologii Hyper-Threading FX-4100 sprzętowo wspiera szyfrowanie AES, dzięki czemu w tym teście zostawił daleko w tyle inne układy. Niestety, ma też liczne słabe punkty. W grach jest słabszy od swojego rywala Core i3-2100, ponadto zużywa bardzo dużo prądu, szczególnie przy maksymalnym obciążeniu.

Wspomniany Core i3-2100 zajął w naszym teście trzecią pozycję. Dzięki wysokiemu zegarowi, technologii Hyper-Threading oraz kilku innym efektywnym rozwiązaniom układ ten spisuje się dobrze w wielu zastosowaniach. Jest instalowany w podstawce LGA1155, dzięki czemu z łatwością można go wymienić na wydajniejszy Core i5 albo i7.

Podobnie jak układy APU firmy AMD, również większość procesorów Intela ma zintegrowaną grafikę. Oznacza to, że do podstawowych zastosowań nie trzeba kupować karty graficznej. Niestety, w przypadku Intela układ ten jest znacznie wolniejszy i nadaje się tylko do starszych gier. Planując bardziej zaawansowane zastosowania, trzeba dokupić dodatkową kartę graficzną.

Dzięki podkręcaniu można zwiększyć prędkość komputera bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Ma to jeszcze większe uzasadnienie w procesorach dostosowanych do overclockingu.

Z naszych testów wynika, że dobrze podkręcają się układy AMD A6-3670K oraz FX-4100. Mają one odblokowany zarówno mnożnik, jak i elastyczną magistralę systemową. Dobrze podkręca się także A6-3500, choć w tym wypadku mnożnik da się regulować tylko w zakresie wyznaczonym przez technologię Turbo Core.

Znacznie słabiej pod tym względem prezentują się wszystkie procesory Intela. Mają zablokowany mnożnik, są też pozbawione technologii Turbo Boost . Częstotliwość magistrali systemowej jest tak mocno powiązana z innymi komponentami, że jej niewielkie zwiększenie powoduje zupełną utratę stabilności komputera.

Dla osób szukających procesora do cichych, energooszczędnych komputerów istotnym parametrem jest pobór energii oraz emisja ciepła. Pod tym względem fatalnie prezentuje się AMD FX-4100: podczas odtwarzania filmu HD moc peceta wynosi 138 W, a przy pełnym obciążeniu aż 239 W.

Znacznie lepiej sytuacja wygląda w innych układach AMD. Dla A6-3670K np. zmierzona moc nie przekraczała 153 W. Jeszcze korzystniej zaprezentowały się wolniejsze układy AMD oraz wszystkie procesory Intela. Pecet z Core i3-2100 ma maksymalną moc tylko 81 W, z Celeronem G530 jedynie 68 W, natomiast w spoczynku zaledwie 46 W.

Opisy wybranych tanich procesorów

Konstrukcja przeznaczona dla osób kompletujących tani komputer. Procesor ma całkiem niezłą wydajność, a ponieważ jest to model z serii Black Edition, ma też odblokowany mnożnik ułatwiający podkręcanie. Zintegrowany z procesorem układ graficzny Radeon HD 6530D pozostawia daleko w tyle zintegrowane grafiki Intela, w dodatku również ten układ można podkręcać. Grafika ta pozwala na granie w nowe gry w niskich rozdzielczościach.

Najtańszy procesor z rodziny AMD FX. Ma cztery moduły Bulldozer, które można uznać za cztery rdzenie. Pod względem wydajności nieznacznie ustępuje swojemu największemu konkurentowi, jakim jest Core i3-2100. Poza tym nie ma zintegrowanego układu graficznego. Ma jednak kilka zalet, np. odblokowany mnożnik, dzięki czemu stosunkowo łatwo można poprawić jego wydajność. Ponadto FX-4100 jest tańszy od swojego rywala, tańsze są też płyty główne do niego.

Układ ten ma tylko dwa rdzenie, ale dzięki wewnętrznej architekturze w wielu aplikacjach spisuje się znacznie lepiej niż czterordzeniowe układy AMD A6 oraz FX. Poza tym procesor korzysta z popularnego obecnie złącza LGA1155, w którym bez przeszkód można montować wydajniejsze układy Core i5, a nawet Core i7, co daje znaczne możliwości rozbudowy komputera. Zintegrowany układ graficzny to konstrukcja raczej do biura, choć pozwala także na granie w starsze gry.

Na pierwszy rzut oka procesor ma niemal identyczne parametry jak Core i3-2100, choć jest od niego 100 zł tańszy. Jest taktowany zegarem o 100 MHz niższym, nie wspiera też technologii Hyper-Threa- ding pozwalającej na podwojenie liczby przetwarzanych wątków. Zintegrowany układ graficzny jest jednak w porównaniu do Core i3-2100 zubożony, np. nie ma wielu funkcji przydatnych w zastosowaniach domowych, jak sprzętowa akceleracja dekodowania wideo czy wsparcie dla okularów 3D w filmach blu-ray.

Układ ten ma trzy niezbyt wydajne rdzenie, co negatywnie odbiło się na jego ogólnej wydajności. Na szczęście wyposażony jest w niezły układ graficzny, który podnosi jego atrakcyjność. Dzięki niemu całe APU działa przyzwoicie w grach, nawet tych nowych, jednak tylko w niskich rozdzielczościach. Opisywana jednostka oferuje technologię Turbo Core, ale ma zablokowany mnożnik. Na szczęście całkiem nieźle, bo aż o 30 proc., podkręca się jego szyna systemowa.

W porównaniu do Pentium jest to jeszcze uboższa wersja nowych procesorów Intela. Przede wszystkim celerony pracują z niższymi częstotliwościami, a pojemność pamięci podręcznej jest zmniejszona z 3 MB do 2 MB. Podobnie jak w Pentium liczba funkcji CPU i układu graficznego jest bardzo ograniczona. Celeron nie ma także zalety w postaci podatności na overclocking, która była jednym z największych atutów poprzednich modeli z tej grupy produktów.