Zamiast ARM

Firma Intel zadebiutowała na rynku mobilnym blisko dwa lata temu. Tworzy procesory z myślą o Androidzie od początku 2012 roku. Wtedy właśnie pojawiły się pierwsze atomy korzystające z architektury Saltwell, oznaczone jako Z2xxx (np. Z2580). Jednostki te były ulepszane przez półtora roku i wchodziły w skład platform: Medfield, Clover Trail oraz Clover Trail+. W sprzedaży jest wiele tabletów i smartfonów z Androidem i właśnie z tymi rozwiązaniami Intela.

Platforma Bay Trail to drugie podejście Intela do rozwiązań mobilnych. W jej skład wchodzą m.in. nowe atomy (oznaczone jako Z3xxx), korzystające z nowej architektury Silvermont. Trafią do smartfonów, tabletów i laptopów z systemami Android oraz Windows. Warto też zwrócić uwagę, że taka strategia Intela mocno wpłynie na działania Microsoftu. Skoro w każdym sprzęcie mają być procesory zgodne z x86, Windows RT (dla procesorów ARM) zupełnie traci sens.

Jedną z największych zalet Intela, jako producenta procesorów, jest jego systematyczność i przewidywalność. Firma ta co roku wydaje nowe układy zgodnie z harmonogramem tick-tock, prezentując na zmianę jednostki wyposażone w nową architekturę i nowszy proces technologiczny. W ten sposób udoskonala swoje procesory metodą małych kroków, a deweloperzy nie są zaskakiwani nagłymi zmianami w architekturze, których nie sposób wykorzystać. Jest to mniej spektakularna i o wiele bardziej użyteczna droga rozwoju niż tworzenie problematycznej dla programistów i użytkowników rewolucji.

Platforma Bay Trail jest wyjątkiem, gdyż stanowi jednocześnie krok tick oraz tock. Intel, chcąc poważnie rozpocząć walkę z producentami układów ARM, postawił na zupełnie nowe otwarcie. Nie tylko wyposażył swoje procesory w zupełnie nowe rdzenie Silvermont, ale też obniżył proces technologiczny z 32 do 22 nanometrów. W przyszłym roku pójdzie już typowym dla siebie torem i zaprezentuje lekko poprawione rdzenie Airmont wyprodukowane w obniżonym, 14-nanometrowym procesie technologicznym.

Jednym z mocniejszych punktów architektury Silvermont jest zyskanie możliwości wykonywania instrukcji poza ustaloną kolejnością, co pozwala szybciej przeliczać priorytetowe zadania. Intel zrezygnował również z szyny FSB, która z komputerów PC zniknęła już kilka lat temu, za to dodał instrukcje 64-bitowe, zestaw instrukcji SSE 4.2, sprzętowe szyfrowanie danych oraz wirtualizację. Zastosowanie nie dwóch, ale czterech rdzeni sprawiło, że łączna moc obliczeniowa układu jest większa niż w przypadku innych układów mobilnych. Firma chwali się, że jej procesory stworzone z myślą o tabletach są równie szybkie jak układy Core 2 Duo stosowane jeszcze kilka lat temu w komputerach stacjonarnych.

Kolejną bardzo ważną cechą architektury Silvermont jest małe zapotrzebowanie na energię. Nowe atomy mają współczynnik TDP najwyżej 10 watów, co jak na Intela jest bardzo dobrym wynikiem. Połączenie wysokiej wydajności z dużą oszczędnością energii było możliwe dzięki zastosowaniu kilku ciekawych rozwiązań. Na przykład Intel Burst pozwala na uzyskanie wyższej wydajności na bardzo krótki czas, bez dużego wzrostu zużycia energii. Równie ciekawe jest dzielenie zadań między procesor oraz układ graficzny. Dzięki niemu, gdy jedna część układu nie jest obciążona, druga może wykorzystać nadwyżkę mocy.

Dzięki tym cechom nowe układy Intela mogą stać się realną konkurencją dla układów opartych na architekturze ARM. Łączą wysoką wydajność z oszczędnością energii, co już można zaobserwować w pierwszych produktach. W ten sposób upadła teoria, według której procesory x86 same z siebie nie są energooszczędne i przez to nie nadają się do zastosowań mobilnych.

Procesory w obrębie Intel Bay Trail mają układ graficzny Intel HD Graphics, składający się tylko z 4 jednostek obliczeniowych, ale za to wspierających sprzętową akcelerację materiału wideo, a także pracę w rozdzielczości 2560x1600 pikseli. Układ może działać z maksymalną częstotliwością 667 MHz, jest zgodny z DirectX 11 oraz Open GL ES 3.0 (wersja ES oznacza Embedded Systems, czyli m.in. dla rozwiązań mobilnych), co przyda się podczas wspomagania obliczeń procesora właśnie przez grafikę oraz uruchamiania nowych gier. Jest na tyle wydajny, że bez problemu pozwoli na płynną grę w systemie Android, choć nie da sobie rady z wymagającymi tytułami znanymi z komputerów PC.

Ciekawą innowacją graficznej części Bay Trail jest zastosowanie dwóch symetrycznych kanałów przesyłania obrazu. Dzięki temu możliwe jest podłączenie do urządzenia mobilnego dwóch i więcej wyświetlaczy. Oprócz tego Intel wykorzystał ciekawe rozwiązanie Display Power Saving Technology. Jego działanie polega na tym, że procesor analizuje obraz i w miejscach ciemniejszych zmniejsza podświetlenie ekranu tak, by zużywał on mniej energii, ale obraz wyglądał nadal ładnie.

W ramach platformy Bay Trail Intel udostępnił kilkanaście modeli procesorów o różnym przeznaczeniu. Dziesięć trafi do urządzeń mobilnych, trzy do komputerów stacjonarnych, a pozostałe pięć do systemów wbudowanych, czyli urządzeń stosowanych m.in. w medycynie.

Nas najbardziej interesują procesory do urządzeń mobilnych, a są to nie tylko układy Atom, ale również Celeron (stworzone z myślą o laptopach), a nawet Pentium. Oznacza to, że wszystkie mają mniejszą wydajność niż procesory Intel Core i są przeznaczone dla użytkowników wymagających przede wszystkim najniższego zużycia energii. Ich specyfikacje techniczne zamieszczamy w tabelce.

Jeszcze długo przed premierą swoich układów Intel zapowiadał, że będą one znacznie wydajniejsze od konkurencyjnych znanych układów ARM, czyli Qualcomm Snapdragon 800 oraz Nvidia Tegra 4. Sprawdziliśmy to, testując referencyjny tablet Intela zbudowany na platformie Bay Trail, z procesorem Intel Atom Z3770 i systemem Android 4.2.2.

Uzyskane wyniki okazują się w niewielkim stopniu lepsze niż w przypadku konkurencji. Oznacza to, że już w styczniu, gdy Qualcomm i Nvidia zaprezentują swoje nowe procesory, Bay Trail prawdopodobnie straci tytuł najwydajniejszej mobilnej platformy na rynku. Poza tym nowe rozwiązanie jest o wiele słabsze niż obecnie dostępne tablety z systemem Windows oraz procesorami Intel Core.

W tabelce zamieszczamy wyniki testów, które można wykorzystać do porównania własnego sprzętu z najnowszym procesorem Intela. Wszystkie wykorzystane przez nas aplikacje można znaleźć w sklepie Google Play. Warto pamiętać, że nie każdy tablet z Bay Trailem będzie miał taką wydajność, bo testowany model był wyposażony w najszybszą wersję nowego atoma.

Największa zaleta procesorów Intel Bay Trail to fakt, że będą one nie tylko wydajne, ale też dostępne w tanich urządzeniach. Najtańsze tablety z nowymi układami Intela oraz systemem Android mają kosztować 199 dolarów, czyli około 900 złotych. Mówimy tu o małym, 7-calowym modelu bez wielu dodatków. Jeśli jednak zamarzy ci się droższy i lepiej wyposażony sprzęt z tymi jednostkami, bez problemu znajdziesz i takie konfiguracje. Jednym z najciekawszych jest Asus Transformer Book T100 – cena tej hybrydy zaczyna się od 1499 zł. Kilku producentów próbuje jeszcze bardziej obniżyć ceny, zatem niebawem powinniśmy zobaczyć urządzenia mobilne z logo Intela, które będą kosztowały nawet mniej niż 700 złotych. To kwoty niewiele większe niż w przypadku najtańszych chińskich tabletów, które w przeciwieństwie do tych z Bay Trail, nie grzeszą wydajnością.

Intel podzielił wszystkie urządzenia mobilne na dwie kategorie, a granicę podziału ustalił na 600 dolarów. Tańszy segment to tablety i laptopy o małej wydajności, zbudowane na platformie Bay Trail, czyli z procesorami Atom, Celeron lub Pentium. Wyższy segment to bardzo wydajne tablety, ultrabooki oraz komputery konwertowalne, wyposażone w procesory Core 4. generacji (Haswell).

ekran 8”, 1280x800 pikseli
procesor Intel Atom Z3740
pamięć RAM/flash 2/32-64 GB
czas pracy 7 godzin
dodatki Microsoft Office 2013, opcjonalnie futerał z rysikiem
cena 299–349 dolarów

ekran 8”, 1280x800 pikseli
procesor Intel Atom Z3740D
pamięć RAM/flash 2/32–64 GB
czas pracy 10 godzin
dodatki Microsoft Office 2013, wersja 64 GB ma modem HSPA+
cena 340–500 dolarów

ekran 8”, 1280x800 pikseli
procesor Intel Atom Z3740
pamięć RAM/flash 2/32–64 GB
czas pracy 8 godzin
dodatki Microsoft Office 2013, opcjonalnie pokrywa pełniąca funkcję klawiatury i podstawki
cena 329–379 dolarów