Zanim strony zaszeleszczą

• Druk – 11 mln egzemplarzy tygodniowo (572 mln rocznie)
• Zużycie papieru – 1230 ton tygodniowo, 64 000 ton rocznie
• Zużycie farby – 61 ton tygodniowo, 3172 tony rocznie
• Zużycie miedzi – 2,5 tony miesięcznie
• Średnia długość zadrukowanej wstęgi papieru – 986 kilometrów tygodniowo
• Wysokość maszyny drukującej – 14 metrów
• Do końca 2008 roku zakończy się inwestycja rozbudowy drukarni, która docelowo zwiększy moce produkcyjne zakładu o 65 proc.

*dane za rok 2007

Drukowanie PC Formatu to proces w dużym stopniu zautomatyzowany. Odbywa się w drukarni Wydawnictwa Bauer w Ciechanowie. Drukarnia składa się z trzech głównych działów. W przygotowalni wytwarzane są formy (cylindry) drukarskie. W dziale nazywanym rotacją odbywa się przede wszystkim drukowanie czasopisma. W introligatorni następuje złożenie składek, zszywanie, dokładanie dodatkowych materiałów, np. płyt CD, pakowanie czasopism oraz ich załadunek przed kolportażem.

PC Format, jak wszystkie inne czasopisma w ciechanowskiej drukarni, jest produkowany w technologii wklęsłodrukowej. Druk powstaje w wyniku przyciśnięcia papieru do stalowego cylindra, na którym są wygrawerowane strony czasopisma – więcej informacji w ramce „Technologia wklęsłodrukowa”. Na pojedynczym cylindrze mieści się od 32 do 48 stron PC Formatu. Ponieważ czasopismo ma ponad 100 stron, jest drukowane w dwóch partiach (tzw. składkach).

Cały proces druku jest uzależniony od komputerów, choć wymaga także udziału pracowników zakładu. Komputery są wykorzystywane m.in. w przygotowaniu stron czasopisma do druku, wytwarzaniu form drukarskich oraz kontrolowaniu stanu farby drukarskiej. Do najważniejszych zadań pracowników należy ocena jakości wydruku, m.in.sprawdzają, czy wszystkie kolory zostały nałożone równo, oraz ocena poprawności barw.

Obserwowaliśmy proces druku PC Formatu – od momentu, gdy do drukarni trafiły materiały wysłane przez redakcję, do chwili, w której gotowe egzemplarze czasopisma zjechały z taśm produkcyjnych.

Matryca drukarska ma kształt cylindra, w którym są wygrawerowane zagłębienia – tzw. kałamarzyki. Grawerowanie odbywa się w nałożonej na stalowy cylinder warstwie miedzi, która na koniec jest utwardzana warstwą chromu. Osiem cylindrów – po cztery dla każdej strony papieru – montuje się w maszynie drukarskiej. Każdy z czterech kolorów CMYK jest drukowany przez dwa cylindry. Wirujący cylinder najpierw styka się z pokrytym farbą wałkiem. W wyniku zetknięcia farba wpływa do kałamarzyków. Stalowe ostrze walca przesuwającego się po powierzchni usuwa nadmiar farby. Dalszy obrót cylindra styka jego powierzchnię z papierem. W wyniku ruchu obrotowego farba z kałamarzyków jest wyrzucana na powierzchnię papieru. Dodatkowo, aby papier lepiej przyjmował farbę, stosuje się przyciąganie elektrostatyczne.

PRZYGOTOWANIE MATERIAŁÓW
Redakcja wysyła materiały (pliki JPG oraz wydruki stron) do działu drukarni nazywanego przygotowalnią (kieruje nim Sławomir Chyliński). Tam wszystkie otrzymane pliki są otwierane w programie Adobe Photoshop (A) w celu sprawdzenia, czy strony zostały odpowiednio przygotowane do druku, np. czy mają właściwą rozdzielczość. Jednocześnie następuje porównanie zawartości plików z wydrukami. Na koniec w zaplanowanych wcześniej miejscach umieszcza się reklamy. Po upewnieniu się, że materiały spełniają wymagania drukarni, następuje tzw. impozycja, czyli projekt ułożenia poszczególnych stron na walcu drukującym (B). Strony z impozycją są drukowane na ploterze. Wydruk ze stronami ułożonymi w kolumny i wiersze (C) ocenia operator i jeśli nie budzi zastrzeżeń, plik z impozycją trafia do serwera.

GRAWEROWANIE
Osiem gotowych cylindrów trafia do grawerowania, gdzie najpierw nacina się próbne kałamarzyki i sprawdza ich wielkość z dokładnością do jednego mikrona (A). Maszyna grawerująca pobiera z serwera plik z impozycją. Rozpoczyna się grawerowanie, czyli utworzenie w warstwie miedzi sieci kałamarzyków tworzących obraz stron do wydrukowania (B). Do grawerowania służą głowice zakończone diamentowymi ostrzami (C), które uderzając w powierzchnię cylindra z częstotliwością 4 tysięcy razy na sekundę, tworzą zagłębienia w warstwie miedzi nałożonej na cylinder. Na gotowy cylinder nakłada się warstwę chromu, która utwardza stosunkowo miękką miedź. Dzięki temu cylinder może posłużyć do wydrukowania nawet kilku milionów stron.

PRZYGOTOWANIE CYLINDRA
Ponieważ cylindry są wielokrotnego użytku, najpierw zdejmuje się wierzchnią wygrawerowaną warstwę z poprzedniego drukowania. Pracownicy robią to ręcznie. Jeśli w trakcie operacji powstaną nierówności, usuwają je za pomocą papieru ściernego (A). Cylinder się czyści i odtłuszcza kwasem siarkowym, a na koniec natryskuje na jego powierzchnię warstwę soli srebra. Dzięki ostatniej substancji łatwiej jest nałożyć na cylinder warstwę miedzi, w której zostanie wykonane grawerowanie. Warstwę miedzi nakłada się na cylinder w procesie elektrolizy – kawałki miedzi (B) o odpowiedniej klasie czystości są rozpuszczane w elektrolicie i osadzają się na powierzchni cylindra. Po miedziowaniu ocenia się twardość i chropowatość nałożonej warstwy.

MAGAZYN PAPIERU
Drukarnia wykorzystuje 7 różnych rodzajów papieru. Bele o wysokości około dwóch metrów są przechowywane w magazynie.

CYLINDRY DRUKARSKIE
Wygrawerowane cylindry są pobierane z przygotowalni do hali druku za pomocą specjalnych linii transportowych. Cylindry montuje się w maszynach drukujących, co trwa około 3 godzin.

ODZYSKIWANIE TOLUENU
Toluen, wykorzystywany jako rozpuszczalnik do farby, jest odzyskiwany z powietrza w drukarni. Przechowywany w specjalnych cysternach może być ponownie użyty w procesie druku.

MAGAZYN MAKULATURY
Ponieważ podczas wprowadzania przez drukarzy korekty w druku maszyny działają pełną parą, kilka tysięcy egzemplarzy pisma trafia od razu na makulaturę. Niedoskonałości w druku dyskwalifikują je jako produkt przeznaczony do sprzedaży.

MASZYNA DRUKUJĄCA
Przed rozpoczęciem druku na maszynę drukującą zakłada się rolę papieru odpowiedniego dla danego czasopisma (A). Rola może być także zmieniona w trakcie druku, gdy papier z bieżącej roli się kończy. Odbywa się to płynnie, bez zatrzymywania drukowania.
Czysty papier przeciąga się przez maszynę drukującą. Jednocześnie w dbałości o jego odpowiednią elastyczność przez system wentylacyjny wtłacza się do pomieszczenia mgiełkę wodną (B). Oprócz odpowiedniej wilgotności podczas drukowania utrzymuje się również stałą temperaturę.

Po uruchomieniu maszyn drukujących (C) rozpoczyna się tzw. pasowanie kolorów. Najpierw odbywa się druk próbny, w którym papier jest zadrukowywany tylko jednym kolorem farby (D). Następnie dołączają pozostałe kolory (E), a zadaniem pracowników jest takie ustawienie maszyn, aby wszystkie kolory się pokrywały (F). Jednocześnie ocenie podlega poprawność kolorów. Tu przydają się wspomniane wcześniej wydruki dostarczone z redakcji, które są porównywane z wydrukowanymi stronami czasopisma.

Drukarze kontrolują barwy (G), a także ilość farby i jej lepkość w każdym z czterech zbiorników. Konieczne zmiany ustawień parametrów farby przeprowadzają pracownicy za pomocą specjalnego pulpitu sterującego w pomieszczeniu kontrolnym. Kiedy wszystkie parametry druku są już poprawne, rozpoczyna się właściwy druk czasopisma (H). Co jakiś czas pracownicy kontrolują poprawność wydrukowania przypadkowych egzemplarzy stron i sprawdzają, czy wszystkie parametry druku pozostają bez zmian.

INTROLIGATORNIA
Wyprodukowane strony trafiają do maszyny, która je składa w długie bloki. Następnie są przewożone wózkiem widłowym do maszyn introligatorskich. Tam czekają już przygotowane opakowane płyty CD (A), okładki (B) oraz wydrukowana wcześniej pierwsza składka pisma. Wszystkie te elementy są automatycznie pobierane przez maszynę introligatorską. Drugą składkę nakłada się na grzbiet pierwszej. Następnie w odpowiednie miejsce przykleja się płytę CD. Na koniec czasopismo otrzymuje okładkę. Po zszyciu wszystkich stron i okładki ostatnia maszyna przycina pismo do odpowiednich wymiarów (C).

GOTOWE CZASOPISMO
Ocenia je surowym okiem dyrektor do spraw produkcji Leszek Bartkowski. Dostrzeżone uchybienia są szybko korygowane. Do rąk redaktorów PC Formatu trafiają jeszcze ciepłe egzemplarze czasopisma.