450 złotych w kwadrans

W ubiegłym roku na rynku zadebiutowały procesory Intel Core 2 Duo, a kilka miesięcy później ich tańsze odmiany, Pentium Dual-Core. Atutem najwyższych modeli jest wysoka wydajność, a najniższych – świetna podatność na podkręcanie. Najtańsze modele można przetaktować, uzyskując nawet dwukrotnie szybszy zegar! Oczywiście nie uda się ich przerobić na najdroższe wersje (mają mniej pamięci podręcznej cache L2), ale można uzyskać zbliżoną wydajność.

Pokazujemy, w jaki sposób można podkręcić Pentium Dual-Core E2140 (procesor za 250 zł) do 2,6 GHz (częstotliwość dla procesora Core 2 Duo E6750, kosztującego ok. 700 zł).

Przed przystąpieniem do podkręcania warto pamiętać o kilku wymaganiach. Najnowsze procesory Intela mają zablokowany mnożnik, dlatego podkręcamy je przez podniesienie zegara szyny FSB. Większość tanich modeli pracuje z szyną FSB 200 MHz (Pentium Dual-Core E2xxx, Core 2 Duo E4xxx), szybsze z szyną 266 MHz (modele Core 2 Duo E6xxx), a najszybsze nawet 333 MHz (Core 2 Duo E6x50). Szczególnie w przypadku ostatnich dwóch typów ważne jest, aby płyta główna była zdolna do pracy z przyspieszoną magistralą, przynajmniej 350–400 MHz. Obecnie nadają się do tego prawie wszystkie modele popularnych płyt z chipsetami Intel P965 i P35, a także niektóre płyty z układami Radeon Xpress 1250 i nForce 650i.

Do podkręcania tańszych procesorów z magistralą FSB 200 MHz (jak nasz przykładowy E2140) wystarczy dowolna płyta główna zapewniająca możliwość ręcznego podniesienia częstotliwości magistrali. Dobrze jednak, jeśli będzie to markowy model (Asus, Abit, MSI, Gigabyte), który dodatkowo pozwala zwiększać częstotliwość FSB w systemie operacyjnym za pomocą odpowiedniego oprogramowania dostarczonego przez producenta. W naszym przykładzie wykorzystaliśmy płytę Asus P5B-E Plus z chipsetem Intel P965 – modele tego typu można kupić już za 300 zł.

Przed podkręcaniem należy nałożyć na powierzchnię procesora pastę termoprzewodzącą, która zapewni prawidłowe przekazywanie ciepła do systemu chłodzenia. Do podkręcania nie trzeba kupować najdroższego zestawu chłodzącego, bo procesory Intela nie wydzielają ogromnych ilości ciepła. Jeśli nie zamierzasz osiągać ekstremalnych częstotliwości, nawet wentylator dołączony do procesora wystarczy.

Firma Asus zapewnia narzędzie AI Suite służące do podkręcania procesora w systemie operacyjnym (jest ono na krążku CD dołączonym do płyty głównej Asusa). Aplikacja podaje wszystkie niezbędne informacje: częstotliwość szyny FSB, mnożnik częstotliwości, napięcia zasilające procesor i pamięci, a także prędkość obrotową wentylatorów i temperaturę procesora. W czasie podkręcania powinieneś zwracać uwagę szczególnie na ten ostatni parametr – zbyt wysoka temperatura jest jedną z najczęstszych przyczyn kłopotów ze stabilnością.

Zainstaluj i uruchom program AI Suite. Kliknij przycisk z piorunem.

W nowo otwartym oknie musisz kliknąć środkową ikonę Advanced prowadzącą do ustawień zaawansowanych.

Pierwsza zakładka CPU pozwala na zmianę częstotliwości szyny FSB – odpowiednią wartość wybiera się z listy CPU Frequency.

W zakładce Memory, za pomocą rozwijanej listy DRAM frequency możesz dodatkowo zmodyfikować częstotliwość pamięci, by po zwiększeniu częstotliwości FSB nie pracowała ze zbyt wysokim zegarem. Proponujemy już na początku przestawić pamięć na niższy tryb, może to być 667 MHz.

Wróć do zakładki CPU. Podkręcanie zacznij w zdecydowany sposób – od zwiększenia CPU frequency z 200 do 266 MHz. Każdy procesor Intela z szyną 200 MHz będzie na dobrej płycie głównej pracował stabilnie przy takim ustawieniu, a tym samym oszczędzisz sobie kilkudziesięciu minut mozolnego podkręcania szyny o 5–10 MHz.

Po zatwierdzeniu ustawień przyciskiem Apply program ponownie uruchomi komputer. To na szczęście jedyny wymagany restart. Dalsze podkręcanie odbywa się bez niego.

Po ponownym uruchomieniu mamy zamiast procesora 1,6 GHz procesor 2,1 GHz. Teraz trzeba tylko sprawdzić, czy komputer pracuje stabilnie.

Ze strony www.sp2004.fre3.com/beta/beta2.htm pobierz aplikację Orthos i rozpakuj zawartość jej archiwum do dowolnego katalogu na dysku lokalnym.

Kliknij przycisk Start. Program obciąży w pełni oba rdzenie procesora.

Obserwuj temperaturę podawaną przez program AI Suite. Jeśli jest w normie, tzn. nie przekracza 60–65 stopni Celsjusza, a program Orthos po kilku minutach pracy się nie zawiesi, możesz uznać, że procesor pracuje stabilnie. Zatrzymaj działanie programu Orthos, klikając Stop.

Procedura opisana powyżej może zająć kilka, najwyżej kilkanaście minut. Jeśli jednak poświęcisz na podkręcanie jeszcze trochę czasu, możesz osiągnąć znacznie lepsze efekty. Niestety, od tej pory podkręcanie musi odbywać się mniejszymi krokami.

Uruchom program AI Suite i kliknij przycisk z piorunem.

W nowo otwartym oknie kliknij środkową ikonę ustawień zaawansowanych.

W zakładce CPU zwiększ wartość CPU frequency np. do 280 MHz, po czym zatwierdź nowe ustawienia przyciskiem i wykonaj test stabilności, jak pokazaliśmy w warsztacie „Kontrola stabilności”.

Jeśli wszystko przebiegło pomyślnie, powtórz krok 3, ponownie zwiększając częstotliwość FSB o 5–10 MHz.

Kiedy Orthos przestanie działać, oznacza to, że osiągnąłeś koniec możliwości procesora – praca z wyższym zegarem będzie już powodowała problemy (szczególnie przy dużym obciążeniu procesora).

Kiedy Orthos przestanie działać, oznacza to, że osiągnąłeś koniec możliwości procesora – praca z wyższym zegarem będzie już powodowała problemy (szczególnie przy dużym obciążeniu procesora).

Podkręcanie z systemu Windows ma wiele zalet, ale nie pozwala wycisnąć maksimum możliwości ze sprzętu. Na przeszkodzie stoi przede wszystkim niemożność podniesienia napięcia zasilającego procesor (dotyczy to przynajmniej AI Suite), co skutkuje ograniczoną swobodą podkręcenia procesora, który do pracy z szybszym zegarem często potrzebuje ustawienia wyższego napięcia.

Gdy dojdziesz do granicy możliwości podkręcania np. w programie AI Suite (system lub program Orthos będzie się zawieszał przy kolejnym podniesieniu zegara szyny), uruchom komputer ponownie.

Podczas startu komputera przytrzymaj klawisz [Del], by wejść do BIOS-u.

W BIOS-ie przejdź do zakładki Advanced i przestaw pole AI Tuning na Manual, co pozwoli na ręczną zmianę parametrów pracy procesora. Oczywiście poszczególne opcje BIOS--u mogą się różnić, w zależności od jego typu oraz producenta płyty.

Ustaw wyższą wartość CPU Frequency, niż uzyskałeś w Windows, np. zamiast 325 MHz ustaw 333 MHz.

Kontroluj jednocześnie częstotliwość pamięci DRAM Frequency, sprawdzając, by nie przekroczyła domyślnych ustawień producenta. Jeśli masz moduły DDR2 800, ustaw je teraz na 533 lub 667 MHz.

Ustaw wyższe napięcie zasilania procesora CPU Vcore Voltage. Standardowo model E2140 pracuje z napięciem 1,25–1,30 V. Teraz bezpieczną wartością dla standardowego zestawu chłodzącego będzie 1,40 V. Naciśnij klawisz [F10], by zapisać ustawienia. Komputer uruchomi się ponownie.

W Windows uruchom programy AI Suite i Orthos. Podobnie jak w warsztacie „Kontrola stabilności”, sprawdź działanie komputera.

Jeśli wszystko przebiegło pomyślnie, powtórz kroki 1 – 4, zwiększając częstotliwość FSB o kolejne 5–10 MHz, po czym sprawdź stabilność komputera.

Kiedy okaże się, że Orthos w pewnym momencie przestanie działać lub komputer się zawiesi, ustaw w BIOS-ie takie parametry (częstotliwość szyny, częstotliwość pamięci i napięcie zasilania procesora), przy jakich działał stabilnie.

Dla procesora, który wykorzystaliśmy w naszym przykładzie, przy napięciu 1,40 V maksymalną częstotliwością okazało się 2880 MHz (FSB 360 MHz). Zrezygnowaliśmy z dalszego podkręcania, ponieważ temperatura procesora zaczynała osiągać niebezpieczne wartości – odnotowaliśmy aż 74 stopnie Celsjusza. Zalecamy poprzestanie na tym etapie

Okazuje się, że podkręcenie procesora wcale nie jest trudne – tym łatwiejsze, im tańszy jest procesor z danej serii. Jeżeli mimo wszystko ostateczny wynik operacji jest dla ciebie niezadowalający i chcesz jeszcze większego wzrostu wydajności, powinieneś pomyśleć o wymianie chłodzenia procesora. Na rynku jest oferowanych wiele wydajnych wentylatorów, np. firm Thermaltake czy Zalman. Od standardowego chłodzenia lepszy będzie nawet niedrogi Arctic Cooling Freezer 7 Pro PWM (65 złotych).