Chłodny notebook

Po kilkunastu miesiącach używania laptopa wzrasta jego temperatura podczas pracy i wentylator staje się głośniejszy. Mało prawdopodobne, że sprzęt się w ten sposób uszkodzi, ale na pewno źle to wpływa na komfort jego użytkowania. Temperatura dokucza szczególnie, gdy trzymamy komputer na kolanach, ale czasem również mocno nagrzewa się krawędź obudowy, którą dotyka się rękami. Natomiast coraz głośniejszy szum wiatraka zaczyna przeszkadzać, szczególnie wieczorami, gdy w otoczeniu jest cicho. Pokażemy, jak samodzielnie temu zaradzić.

Jeśli wentylator w twoim notebooku pracuje coraz głośniej, musisz sprawdzić, czy przyczyną jest rzeczywiście wzrost temperatury. Będzie ona szczególnie wysoka, gdy oprócz wydajnego procesora w komputerze znajduje się także wydajny układ graficzny.

Niestety, wśród licznych aplikacji dołączanych do notebooków rzadko znajdują się programy do monitorowania temperatury. Trzeba zatem wybrać jakiś we własnym zakresie, np. darmowy CoreTemp. Jest to bardzo prosty program, ale na nasze potrzeby w zupełności wystarczający.

Wejdź na stronę programu CoreTemp (www.alcpu.com/CoreTemp), a następnie pobierz wersję 32-bitową lub 64-bitową (w zależności od tego, jaką wersję Windows masz w notebooku), klikając 32 Bit.

Program nie wymaga instalacji. Wystarczy dwukrotnie kliknąć pobrane archiwum ZIP, by je otworzyć. Skopiuj z niego jeden plik Core Temp.exe, na przykład na pulpit.

Uruchom program Core Temp. Już w głównym oknie masz wszystko, czego potrzeba: częstotliwość poszczególnych rdzeni procesora Freq. #0, Freq. #1, ich obciążenie w procentach, na przykład 3% i 0% load, a na samym dole okna w sekcji: Temperature Readings – temperaturę procesora.

W pierwszej kolejności zwróć uwagę na obciążenie rdzeni procesora. Po zamknięciu wszystkich programów obciążenie procesora powinno być niemal zerowe, może wynosić do kilku procent. Aby to sprawdzić, musisz w miarę możliwości pozamykać wszystkie programy, nawet te, których ikonki znajdują się tylko w obszarze powiadomień.

Znaczne obciążenie procesora może sugerować, że w systemie jest jakaś aplikacja, usługa systemowa lub złośliwy program, który cały czas mocno obciąża procesor. W takiej sytuacji nie jest dziwne, że notebook się mocno nagrzewa i głośno pracuje. Musisz zidentyfikować działający program albo przeskanować komputer skanerem antywirusowym.

CoreTemp (prosty, darmowy)
- www.alcpu.com/CoreTemp

SpeedFan (bardziej złożony, darmowy)
- www.almico.com/sfdownload.php

Hmonitor (Hardware Sensors Monitor, program shareware)
- www.hmonitor.net

Real Temp (program do procesorów Intela, darmowy)
- www.techpowerup.com/realtemp

Jeśli okaże się, że obciążenie procesora jest takie, jak powinno być, czyli bliskie 0 procent, zwróć uwagę na częstotliwości pracy poszczególnych rdzeni procesora w polach Freq. #0, Freq. #1. W spoczynku częstotliwości powinny być dużo niższe niż częstotliwość nominalna, ponieważ dba o to technologia AMD PowerNow! lub Intel SpeedStep. Dopiero przy pewnym obciążeniu częstotliwość rdzeni powinna się podnieść.

Jeśli w stanie spoczynku lub przy bardzo niewielkim obciążeniu procesora (do kilku procent) częstotliwość procesora jest wysoka, oznacza to nieprawidłowe działanie mechanizmów oszczędzania energii. To kolejna przyczyna, przez którą laptop może się zbyt mocno nagrzewać i głośno pracować.

W pierwszej kolejności sprawdź w opcjach zasilania, czy masz ustawiony odpowiedni plan zasilania. W Windows Vista i Windows 7 powinien to być plan Zrównoważony, natomiast w Windows XP Przenośny/Laptop. Wyjątkiem jest obsługa procesorów AMD w systemie Windows XP. Nie dość, że trzeba zainstalować specjalny sterownik do procesora, to jeszcze powinien być ustawiony plan zasilania Minimalne zarządzanie energią.

Jeśli w systemie wszystko jest dobrze ustawione, możesz jeszcze sprawdzić w BIOS-ie notebooka, czy funkcje SpeedStep lub PowerNow! są włączone lub ustawione na wartość automatyczną. Jeśli takich ustawień nie ma, to znaczy, że prawdopodobnie są włączone na stałe.

Jeśli upewnisz się, że procesor nie jest obciążony przez nieznane aplikacje, a także jego mechanizmy oszczędzania energii pracują prawidłowo, a mimo to laptop bardzo się nagrzewa, czas sprawdzić jego system chłodzenia, najlepiej rozbierając notebook.

Notebooki mają bardzo różną konstrukcję: w niektórych można dotrzeć do wentylatora, odkręcając kilka śrubek, w innych trzeba rozebrać komputer na drobne części. Tego drugiego rozwiązania nie polecamy, bo możesz mieć późnej problem ze złożeniem takiego sprzętu.

Wyłącz system, a następnie odłącz notebook od zasilania. Wyjmij także z niego akumulator:

Odszukaj kratkę wylotową wentylatora procesora. W jej okolicach, pod spodem obudowy, może się znajdować specjalna zdejmowana pokrywa, która da łatwy dostęp do chłodzenia. To jednak rozwiązanie rzadko spotykane.

Często, szczególnie w laptopach klasy biznesowej, można uzyskać dostęp do układów chłodzących od strony klawiatury. By to zrobić, musisz ją zdemontować. Śrubki mocujące mogą się znajdować pod listwą maskującą, poniżej ekranu. Zatem spróbuj najpierw podważyć i zdjąć listwę. Jeśli listwa nie chce zejść, poszukaj mocujących ją śrubek od spodu notebooka. Zdejmuj listwę w ten sposób, by nie odpiąć taśm łączących ją z płytą główną.

Po zdjęciu listwy sprawdź, czy są pod nią śrubki mocujące klawiaturę. Jeśli tak, odkręć je.

W celu demontażu klawiatury bardzo często konieczne jest odkręcenie kilku śrubek od spodu laptopa. Powinny być oznaczone w specjalny sposób:

Odchyl delikatnie klawiaturę, nie odpinając taśmy łączącej ją z płytą główną. Powinien być pod nią dostępny układ chłodzenia.

W pierwszej kolejności odłącz zasilanie wentylatora:

Następnie odkręć śrubki mocujące wentylator. Możesz już wyjąć wentylator. Jeśli jest bardzo zakurzony, wyczyść go pędzlem lub sprężonym powietrzem.

Masz już dostęp do radiatora, na którym z pewnością osadziła się gruba warstwa kurzu. Po roku lub dwóch latach użytkowania notebooka zabrudzenia mogą być tak poważne, że skuteczność systemu chłodzenia zostanie zmniejszona do zera.

Możesz go wyczyścić odkurzaczem albo odkręcić kilka śrubek mocujących, zdemontować i przedmuchać sprężonym powietrzem:

Po dokładnym wyczyszczeniu złóż wszystkie elementy w odpowiedniej kolejności. Jeśli zdejmowałeś radiator procesora, musisz usunąć resztki starej pasty termoprzewodzącej i nałożyć nową pastę. Potem załóż radiator, wentylator, klawiaturę i listwę ponad nią.

Niestety, w większości laptopów nie ma wygodnego dostępu do układów chłodzących. Pozostaje więc proste rozwiązanie: wyczyszczenie chłodzenia za pomocą sprężonego powietrza. Odkurzacz nie wchodzi w grę, bo potrzebny jest bardzo silny strumień powietrza, który wepchnie do wnętrza komputera zanieczyszczenia z radiatora. Wystarczy przyłożyć wylot sprężonego powietrza do kratki wylotowej i przedmuchać kratkę. Powinno to pomóc, lecz nie na dłuższą metę, bo brud i tak pozostaje w komputerze, tylko w innym miejscu.

W sklepach są dziesiątki tanich, ale dobrze wentylowanych podkładek przeznaczonych do pracy na biurku – ich zadaniem jest głównie chłodzenie samego laptopa. Ich ceny wynoszą od kilkunastu do 100 złotych. Są także specjalne podkładki przeznaczone do pracy na kanapie, które nie tyle chłodzą komputer, ile izolują go od kolan użytkownika. Przykładem jest Logitech Portable Lapdesk N315 (za około 80 zł) albo Logitech Speaker Lapdesk N700 z wbudowanymi głośnikami (za około 200 zł, na zdjęciu).