Dane dobrze spakowane

W artykule:

• Czym jest kompresja
• Cechy dobrego programu do kompresji i archiwizacji
• Podsumowanie testu
• Opisy testowanych produktów i wyniki testów 16 programów

Testowane przez nas programy są potocznie nazywane archiwizerami, pakerami, kompresorami itp. Choć mowa o jednej kategorii oprogramowania, warto rozróżnić dwie istotne rzeczy: kompresję i archiwizację.

Kompresja to proces polegający na zapisie danych w taki sposób, by ich objętość po kompresji była znacznie mniejsza. Rozróżniamy dwie podstawowe grupy metod kompresji: stratną i bezstratną. Testowane przez nas programy wykorzystują drugą grupę metod kompresji – kompresję bezstratną.

Archiwizacja teoretycznie nie ma nic wspólnego z kompresją. Jest to proces polegający na zapisie określonego zbioru danych w postaci uporządkowanej, ułatwiającej późniejsze odszukanie potrzebnej informacji oraz jej przeniesienie na nośnik archiwizacyjny. W praktyce archiwizowane pliki są jednocześnie kompresowane, dzięki czemu otrzymujemy uporządkowany zbiór archiwów, dodatkowo zajmujących mniej miejsca niż informacje źródłowe, ale w pełni odtwarzalny (kompresja bezstratna). Powszechnie dostępne w testowanych programach funkcje ułatwiające np. podział danych na części (np. równe objętości płyty CD czy odpowiadające wymogom poczty elektronicznej) to również funkcje związane z archiwizacją.

Nawet jeżeli nie jesteś w ogóle zainteresowany pakowaniem swoich danych czy ich archiwizacją, to i tak prędzej czy później zostaniesz zmuszony do skorzystania ze służących do tego programów. Praktycznie wszystkie dane udostępniane na internetowych serwerach wymiany plików są rozpowszechniane w postaci plików ZIP lub RAR. Chcąc odczytać tak zapisane pliki, należy je przed otwarciem rozpakować. Umożliwiają to właśnie testowane programy.

Popularnym sposobem dystrybucji danych jest ich udostępnianie w postaci samorozpakowującego się archiwum. Otwierasz plik EXE i we wskazanym miejscu automatycznie rozpakowywane są dane z archiwum. Testowane programy (niemal wszystkie) pozwalają na tworzenie tego typu archiwów.

Podczas tworzenia pliku archiwum możesz zadeklarować, czy ma być chroniony hasłem. Program do archiwizacji pomoże także w wysyłce dużego zbioru danych e-mailem: automatycznie podzieli taki zbiór na mniejsze porcje i umieści je jako załączniki do e-maili. Odbiorcy e-maila też się przyda archiwizer, który rozpakuje po kolei wszystkie pliki składowe.

• INTEGRACJA Z SYSTEMEM Przy dobrej integracji kliknięcie pliku skompresowanego powinno umożliwić wgląd w zawartość archiwum tak jak w zwykły folder Windows.
• AUTOMATYKA Pakowanie i rozpakowywanie plików powinno odbywać się automatycznie. Dobrze, gdy program ma funkcje umożliwiające jednocześnie automatyczną wysyłkę spakowanych plików e-mailem.
• BEZPIECZEŃSTWO Możliwość zaszyfrowania pakowanego zbioru oraz ochrona dostępu do niego hasłem to przydatne funkcje.
• FORMATY DANYCH Im więcej formatów skompresowanych danych program rozpoznaje, tym jest użyteczniejszy.

Przetestowaliśmy 16 programów – niezależnie wersje 32-bitowe i wersji 64-bitowe, aby wykazać, czy – i jeżeli tak, to jakie – występują różnice w stabilności i wydajności różnych odmian programów.

Wszystkie testowane programy bardzo łatwo się instaluje. W przypadku niektórych aplikacji warto mieć na uwadze fakt, że ich instalatory próbują „wcisnąć” do systemu użytkownika dodatkowe oprogramowanie. Takich „sztuczek” próbują instalatory programów: PeaZip, HaoZip, IZArc czy ExtractNow.

Korzystanie z funkcji archiwizacyjnych, kompresji i dekompresji jest w większości przypadków ułatwione dzięki integracji zadań danego programu z menu kontekstowym systemowego Eksploratora Windows. Oznacza to, że chcąc np. spakować dany folder do pliku archiwum, wystarczy kliknąć folder prawym klawiszem myszki i wybrać odpowiednią opcję z menu kontekstowego.

Uwaga posiadacze 64-bitowych systemów Windows! Jeżeli chcecie mieć zintegrowane funkcje pakowania i rozpakowywania danych w menu kontekstowym, korzystajcie z 64-bitowej wersji danego programu pakującego. Wersje 32-bitowe, choć (co sprawdziliśmy) działają w 64-bitowych Windows w pełni sprawnie, nie zintegrują swoich funkcji z 64-bitowym Eksploratorem Windows. To między innymi był powód wyróżnienia obu odmian zwycięskiego programu 7-Zip. Nawet jeżeli wersja 32-bitowa okazała się minimalnie szybsza, to i tak zalecamy korzystanie z 64-bitowej wersji w 64-bitowym systemie.

Standardem jest, że liczba formatów, w których dany program potrafi kompresować dane jest znacznie mniejsza od liczby obsługiwanych formatów dekompresji. Największą pulę formatów kompresji oferowały programy IZArc 4.1.6 oraz TUGZip 3.5. Z drugiej strony mniejsza liczba formatów nie dewaluuje danego programu, czego przykładem może być popularny WinRAR. Jest to jedyne dostępne narzędzie, które potrafi tworzyć pliki w formacie RAR.

Prawie wszystkie testowane programy pozwalają na regulowanie stopnia kompresji danych, choć w praktyce różnice w wielkości upakowanego zbioru zależą od typu danych, które są kompresowane. Na przykład pliki tekstowe pakują się bardzo dobrze, ale już zdjęcia i inne multimedia są plikami trudno poddającymi się kompresji. W praktyce najlepiej i najłatwiej korzystać z domyślnych ustawień programów.

Niemal wszystkie testowane programy mają bardzo niskie potrzeby sprzętowe. Nawet kilkunastoletni komputer byłby wystarczającą platformą sprzętową do działania tych aplikacji. Szczególnie korzystnie na tym polu wyróżniają się dwie odmiany zwycięskiego 7-Zipa oraz popularny, choć stanowczo zbyt drogi WinRAR. Na drugim końcu skali znajduje się wyposażony w bajerancki interfejs Hamster Free Zip Archiver oraz Zipeg. O ile w przypadku Hamstera większe zużycie można tłumaczyć właśnie bogatą estetyką interfejsu, o tyle duże obciążenie pamięci przez program Zipeg nie znajduje usprawiedliwienia.

Wydajność programu często zależy nie tylko od wykorzystywanego algorytmu, ale również od domyślnie ustawionego stopnia kompresji. Im większy stopień kompresji, tym pakowanie danych przebiega wolniej. Szczególnie wyraźnie widać to w przypadku programu IZArc, który standardowo ma ustawiony wysoki stopień kompresji i w rezultacie pakował testowy zbiór ponad 8-krotnie wolniej od najszybszego w teście PowerArchivera 2011.

Zaskakujący okazał się wynik testu mierzącego rozmiar skompresowanego maksymalnie pliku. Najbardziej efektywny był WinZip 15 PRo zapisujący pliki w formacie ZIPX, a nie – jak się powszechnie sądzi – programy zapisujące formaty 7Z lub RAR.

Bardzo dobry program do zarządzania skompresowanymi archiwami. Własny, ogólnodostępny format 7Z oferuje lepszy stopień kompresji niż popularny ZIP. Dostępne jest silne szyfrowanie, podział archiwum na części, obsługa wielu formatów kompresji, możliwość tworzenia archiwów samorozpakowujących i wiele innych przydatnych funkcji.

64-bitowa wersja programu 7-Zip jest wersją zalecaną w 64-bitowych Windows, ze względu na integrację funkcji z Eksploratorem Windows. Odmiana ta ponadto kompresuje dane szybciej niż wersja 32-bitowa, ale rozpakowywanie plików przebiegało już minimalnie wolniej. Oprócz tego ma wszystkie zalety wersji 32-bitowej.

Ten komercyjny program do tworzenia i rozpakowywania skompresowanych archiwów okazał się rekordzistą w testach wydajności. Bardzo szybko zarówno kompresował dane, jak i je rozpakowywał. Z ciekawszych funkcji warto wymienić możliwość tworzenia plików obrazów w formacie ISO. Dostępne są również skrypty umożliwiające backup danych.

Jest to jedyny, oficjalnie dostępny program do tworzenia archiwów w popularnym formacie RAR. Pozostałe programy mogą tylko rozpakowywać pliki RAR. Wysoki stopień kompresji, znikome zużycie zasobów, szybkość dekompresji formatu RAR, łatwość obsługi to zalety. Nieco gorzej z liczbą obsługiwanych formatów, no i ta cena...

Kolejny program dostępny w natywnej 64-bitowej wersji, charakteryzujący się wysokim stopniem kompresji i funkcjonalnością. Zalety programu wynikają m.in. stąd, że twórcy wykorzystali w nim silnik programu 7-Zip. PeaZip jest w istocie nieco inaczej zaprojektowanym i odrobinę wolniejszym 7-Zipem. Również stopień kompresji jest minimalnie niższy.

Wersja 32-bitowa programu WinRAR okazała się zauważalnie wolniejsza od swojego 64-bitowego odpowiednika, ale to jedyna różnica. Uzyskiwany, wysoki stopień kompresji jest identyczny jak w wersji 64-bitowej, również funkcjonalność programu stoi na tym samym poziomie, a wymagania sprzętowe są najniższe w całym teście.

Kolejny z komercyjnych programów. Niestety dostępny bez polskojęzycznej wersji. Program uzyskał w naszym teście najwyższy stopień kompresji, i to przy zastosowaniu popularnego (aczkolwiek nieco zmodyfikowanego, ale kompatybilnego) formatu ZIP (ZIPX). Sporo funkcji dodatkowych: nagrywanie płyt, klient FTP, automatyczna wysyłka e-maili, backup.

32-bitowa wersja klona 7-Zipa o nazwie PeaZip charakteryzuje się zauważalnie gorszą wydajnością w stosunku do wersji 64-bitowej. Nie oznacza to jednak, że program nie jest wart polecenia. Jeżeli komuś odpowiada jego interfejs (polskojęzyczny), to funkcje tego narzędzia nie pozostawiają wiele do życzenia. Ma wszystko, co potrzebne.

Coś dla tych, którzy oprócz funkcjonalności cenią sobie estetykę programu. To najprostszy w obsłudze program w naszym teście. Kompresowanie bądź rozpakowywanie plików polega na przeciąganiu plików źródłowych lub skompresowanych archiwów na okno lub ikonę programu. Wbudowane szablony ułatwiają np. publikację na Rapidshare.

Program ten stanowi połączenie funkcjonalnego (choć niewyróżniającego się jakimiś wyrafinowanymi funkcjami czy spektakularnymi wynikami testów) programu do zarządzania skompresowanymi archiwami z bezpłatnym klientem FTP, dzięki czemu ułatwia przesyłanie i pobieranie skompresowanych danych z serwerów FTP.

Dopracowany interfejs użytkownika, dostępne wszystkie niezbędne i przydatne funkcje w tego typu programach, czemu zatem dopiero taka lokata? Dzieło chińskich programistów nie wyróżnia się wydajnością, wręcz przeciwnie, czas dekompresji testowego archiwum ZIP był nad wyraz długi. Funkcjonalny, stabilny, ale trochę powolny.

IZArc wyróżnia się pozytywnie jeżeli chodzi o funkcjonalność i liczbę obsługiwanych formatów, w których możemy zapisywać skompresowane pliki, a nie tylko rozpakowywać. Niestety, pod względem szybkości kompresji program spisał się fatalnie. Wolniejsze pakowanie wynikało z ustawień standardowych, ale efektywność kompresji też nie powala.

Program ma niezbędne funkcje. Kompresuje, dekompresuje, dzieli archiwa na części, tworzy wersje samorozpakowujące się, szyfruje. Niestety, nie działa poprawnie w Windows 7, nie integrując swoich funkcji z menu kontekstowym Eksploratora Windows. Zapewnia wysoki stopień kompresji, ale wydajność poniżej oczekiwań.

Podstawową wadą wbudowanej w system Windows funkcji obsługującej zarządzanie skompresowanymi archiwami jest rozpoznawanie wyłącznie jednego formatu – ZIP. Z drugiej strony jest to najpopularniejszy format, więc w wielu przypadkach nawet ten prosty mechanizm systemowy okazuje się być wystarczającym rozwiązaniem.

Nazwa programu odzwierciedla jego możliwości – jest to wyłącznie narzędzie do rozpakowywania plików. W tym zakresie program sprawuje się dobrze. Duży zakres rozpoznawanych formatów skompresowanych archiwów pozwala na uporanie się praktycznie z każdym skompresowanym plikiem, jaki możemy pobrać z internetu.

Podobnie jak ExtractNow program jest wyłącznie dekompresorem. Rozpoznaje niestety dużo mniej formatów plików. W praktyce nadaje się do rozpakowywania ZIP i RAR. Ciekawostką jest podgląd plików w skompresowanych achiwach. Niestety, program ma wyjątkowo duże zapotrzebowanie na zasoby. Nie polecamy.