Graficzne nowinki

• Sebastian Stolarczyk redaktor działu Hardware

Mimo dużej różnorodności kart graficznych, decydując się na model do gier, nie kieruj się zasadą, żeby jak najmniej wydać. Nowe gry mają realistyczną grafikę i są bardzo obciążające, a korzystając z akceleratora za 100–200 zł, nie będziesz mógł w nie komfortowo grać (chyba że w rozdzielczości niższej niż 1024x768 i przy niskich ustawieniach jakości obrazu). Jeżeli nie chcesz uruchamiać gier, najlepiej kup dobrą płytę główną ze zintegrowaną grafiką. Wartą uwagi kartą jest jeden z modeli z Radeonem HD 4850 za 450–500 zł. Powyżej tego przedziału cenowego plasują się już bardzo wydajne karty graficzne do gry w rozdzielczości wyższej niż HD (2560x1600), z której prawie nikt nie korzysta. Dysponując 300 zł, warto kupić kartę z GeForce 9600 GT.

• Informacje o współczesnych układach graficznych
• Wskazówki dla kupujących
• Wyniki testu 16 kart z niższego i wyższego przedziału cenowego
• Opisy przetestowanych modeli

Główni producenci procesorów graficznych zaprezentowali w tym roku zupełnie nowe propozycje. Do konkurencji powróciła firma AMD z linią układów Radeon HD 4000. Nvidia (producent układów GeForce) jakby nieco przespała, bo w tym roku zaprezentowała w rzeczywistości tylko dwa zupełnie nowe, ale za to bardzo wydajne układy – GeForce GTX 260 i szybszą wersję GTX 280. Pozostałe modele z serii GeForce 9 to tak naprawdę odgrzewane propozycje – większość stanowią nieco podkręcone procesory GeForce 8 z nowymi nazwami marketingowymi.

Przed wybraniem karty graficznej musisz dokładnie określić, do jakich celów ma służyć i w jakiej rozdzielczości ekranu zamierzasz pracować i grać. Określenie rozdzielczości w erze monitorów LCD jest proste, gdyż mają w zasadzie tylko jedną rozdzielczość – natywną. Dla przykładu, monitor 22-calowy pracuje praktycznie zawsze z rozdzielczością 1680x1050 pikseli. Wybierając kartę graficzną, należy więc zwracać uwagę na te modele, które będą w stanie zapewnić płynną animację w tym właśnie trybie.

• WYDAJNY UKŁAD GRAFICZNY Karta musi być wyposażona w układ graficzny o 320–800 jednostkach SP (w przypadku kart AMD Radeon) i co najmniej 64–96 jednostkach w przypadku modeli Nvidia GeForce. Szyna pamięci powinna być ponadto 256-bitowa, co zapewni płynną animację w wyższych rozdzielczościach (powyżej 1680x1050).
• ZGODNOŚĆ Z DIRECTX 10 Nowa karta musi już być zgodna z najnowszym interfejsem stosowanym w grach. Zapewni to możliwość wyświetlenia wszystkich przewidzianych przez twórców efektów specjalnych.
• POBÓR MOCY I GŁOŚNOŚĆ PRACY Regułą jest to, że im wyższa wydajność karty, tym więcej pobiera ona prądu, bardziej się nagrzewa, a układ chłodzący głośniej pracuje. Od tej reguły jest jednak wiele wyjątków i warto wybierać modele ciche i energooszczędne.
• ODCIĄŻENIE PROCESORA W FILMACH Dobra karta graficzna powinna odciążać procesor główny komputera w czasie odtwarzania filmów w wysokich rozdzielczościach. Robią to wszystkie karty Radeon, począwszy od serii HD 3000 i układy GeForce 8, 9 oraz GTX 200.

Następnie musisz zdecydować, czy chcesz używać komputera do pracy, oglądania filmów czy może do grania. Jeżeli gry nie są głównym rodzajem zastosowań, do jakich kupujesz kartę graficzną, należy pomyśleć o całkowitej rezygnacji z kupna tego dodatku, a skupić się na zakupie płyty głównej ze zintegrowanym układem graficznym. Produkty Intela zupełnie nie nadają się do gier, ale już na zintegrowanych kartach firm AMD i Nvidia (chipsety AMD 780G/790GX oraz Nvidia GeForce 9300/9400) da się pograć w niższych ustawieniach.

Najtrudniejszy jest wybór akceleratora do gier, ale jeśli punktem wyjścia będzie rozdzielczość, pozostaje jedynie określenie, czy gry chcesz uruchamiać sporadycznie, czy nastawiasz się raczej na codzienną rozrywkę.

Obecnie należy wybierać tylko te karty graficzne, które są dostosowane do DirectX 10. Nie warto się interesować starszymi modelami zgodnymi jedynie z DirectX 9 (są to wszystkie modele poniżej Ge Force 8 i Radeon HD 2000). Powód? Coraz więcej gier pracuje z DirectX 10, a w samym systemie Windows Vista jest to domyślnie obsługiwana wersja. Jedyny wyjątek od reguły może dotyczyć sytuacji, kiedy model DirectX 9 jest znacząco szybszy od porównywalnej z nim cenowo karty DirectX 10. Wprawdzie nie zobaczymy najnowszych efektów graficznych, ale przynajmniej gry będą działały płynnie.

Warto też zwracać uwagę na typ złącza karty graficznej. Obecnie większość modeli wykorzystuje interfejs PCI Express, ale niektóre nowe karty (seria GeForce 9, GeForce GTX 200, Radeon HD 4000) są też zgodne z interfejsem PCI Express 2.0. Działają na starszych płytach głównych, ale maksymalne osiągi uzyskują na płytach wyposażonych w nową magistralę. Również najnowsze płyty i zasilacze zgodne z tym standardem są w stanie zapewnić optymalne zasilanie.

Karta graficzna powinna mieć 512 MB pamięci lokalnej. Przy dzisiejszych cenach pamięci różnica w cenie między kartą 256 a 512 MB jest praktycznie niezauważalna. Jednak jeszcze większa pojemność pamięci nie zawsze oznacza wyższą wydajność karty, dlatego nie daj się nabrać na tanie modele kart z ogromną pamięcią (np. GeForce 9500 GT z pamięcią 1 GB).

Warto mieć na uwadze, że wydajność kart należy porównywać jedynie w obrębie danej ich rodziny. Przykładowo, GeForce 9500 GT jest wolniejszy od wersji 9600, która jest z kolei mniej wydajna od serii 9800. Jednocześnie nie oznacza to, że GeForce 9500 GT jest szybszy od kart GeForce 8800 – w rzeczywistości jest dwu-, trzykrotnie wolniejszy.

W stosunku do poprzedniego testu kart graficznych z PC Formatu 11/2007 granie w wysokich ustawieniach obrazu stało się atrakcyjniejsze cenowo. Rok temu, chcąc się cieszyć płynną grafiką w wysokiej rozdzielczości (np. 1920x1200), trzeba było wydać na kartę graficzną ponad 1000 zł. Dziś – połowę tej ceny. Współczesne karty coraz częściej pracują na magistrali PCI Express 2.0 (zapewnia lepsze zasilanie), mają więcej pamięci, oferują dodatkowe funkcje, jak Hybrid SLI/CrossFireX. Pojawiają się nowe wyjścia wideo: HDMI jest już standardem, nieliczne są wyposażone w nowe złącze DisplayPort. Niestety coraz częściej musimy mieć solidne zasilacze – najlepsze karty są w stanie pobrać nawet 200–250 W mocy, a wydajne modele za 500 zł pobierają już 100–120 W.

Przetestowaliśmy 16 kart graficznych, które podzieliliśmy na dwie kategorie cenowe. Mniej zapaleni gracze powinni się zainteresować modelami w cenie 250–300 zł, a ci bardziej wymagający – kartami za przynajmniej 500 zł. W stosunku do modeli z poprzedniego roku to duży postęp, bo jeszcze kilkanaście miesięcy temu w tej cenie można było kupić co najwyższej średnio wydajną kartę. Najdroższe karty w teście kosztują 750–800 zł i naszym zdaniem nie ma potrzeby wydawać obecnie więcej na kartę do najszybszego komputera. Taki model w zupełności wystarczy do gry w rozdzielczości Full HD (1920x1200), a nawet mało popularnej 2560x1600.

Wśród najszybszych kart najlepiej wypadły modele z układami GeForce GTX 260 i Radeon HD 4870. W naszym teście były to karty firmy Gigabyte oznaczone symbolami GV-N26-896H-B oraz GV-R487--512H-B. Obie mają porównywalną wydajność (zależną od danej gry), a o zwycięstwie zadecydowała głównie cichsza praca pierwszego modelu. Na obu kartach da się pograć we wszystkie najnowsze gry, w najwyższej jakości obrazu, w praktycznie dowolnej rozdzielczości.

Na dalszych miejscach znalazły się karty z układami Radeon HD 4850. Oba przetestowane modele firmy Sapphire są niemal identyczne, a różnią się jedynie pojemnością pamięci – 512 MB lub 1 GB. Z naszych testów wynika, że większa ilość pamięci nie daje praktycznie żadnego przyrostu wydajności i nie warto kupować karty z 1 GB do rozdzielczości 1920x1200. Ciekawostką jest fakt, że również na tych kartach z Radeonem HD 4850 (kosztujących 500–600 złotych) można uruchamiać wszystkie gry w rozdzielczości 1920x1200 i z najlepszymi ustawieniami grafiki. Jedyną grą, która w tym przypadku nie chce działać w pełni płynnie, jest Crysis. Jednak, by uzyskać płynność grafiki, wystarczy wyłączyć wygładzanie krawędzi.

Konkurencją dla kart z miejsc 3. i 4. jest model Asus EN9800GTX+, ale kosztuje więcej. W dodatku ma większe wymagania co do zasilania i chłodzenia, bo potrzebuje dwóch linii zasilających i ma pokaźny, dwuslotowy, ale na szczęście cichy system chłodzenia.

Interesująca jest karta firmy BFG, a właściwie wykorzystywany przez nią układ graficzny GeForce 9800 GT. Posiadacze kart z układami GeForce 8800 GT nie powinni jednak dokonywać wymiany na „wyższy” model. Z kolei ci, którzy zamierzają kupić GeForce 9800 GT, mogą spróbować poszukać tańszego modelu z układem 8800 GT – wydajność będzie bardzo podobna.

Najszybszymi w tej kategorii okazały się karty z układami GeForce 9600 GT i Radeon HD 3870. Nasze uznanie w tym segmencie cenowym zdobyła karta Gigabyte GV-NX96T-256 H, która nie dość, że okazała się najszybsza w grach, to w dodatku jest fabrycznie podkręcona, a jednocześnie bezgłośna (ma chłodzenie pasywne). Decydując się na zakup tej karty, zadbaj jednak o właściwy obieg powietrza w obudowie (karta potrafi się mocno rozgrzać).

W przypadku nieco tańszych kart opłacalnym wyborem jest Sapphire Radeon HD 4670. Zastosowany w niej układ graficzny to najnowsza propozycja AMD, która bazuje na Radeonie HD 4850/4870, ale ma wolniejszą szynę pamięci i mniej procesorów strumieniowych. Pozwala pograć w każdą grę na typowym monitorze 17–19 cali (1280x1024), często z włączonym wygładzaniem krawędzi. Minusem karty Sapphire jest jednak system chłodzenia, który bywa bardzo głośny.

Karty z dalszych pozycji prezentujemy raczej jako ciekawostkę – nie nadają się do nowych gier, chyba że zrezygnujesz z wysokiej rozdzielczości i zredukujesz liczbę wyświetlanych efektów. Jak pisaliśmy wcześniej, w takim przypadku dobrze się sprawdzi grafika zintegrowana z chipsetem.

Wyniki testu kart graficznych z niższego przedziału cenowego

Zwycięzca w kategorii tańszych kart ma przyzwoite osiągi w grach, ale ciekawostką jest, że akcelerator został wyposażony w pasywne, całkowicie bezgłośne chłodzenie. Wiąże się to z wysoką temperaturą pracy, dlatego dobrym pomysłem jest instalacja w obudowie dodatkowego wentylatora.

Karta ma wydajność i funkcje niemal identyczne z wydajnością i funkcjami cechującymi model Asusa na tym samym układzie z grupy droższych kart. Nieźle sobie radzi w nowszych grach, choć za tę cenę obecnie bardziej się opłaca kupić nowsze akceleratory z układem Radeon HD 4850.

Model wyróżnia się pasywnym systemem chłodzenia, które gwarantuje bezgłośną pracę. Atutem karty jest także jej niezła wydajność (nieco wyższa niż nowszych modeli z Radeonem HD 4670). Niestety, ze względu na rozbudowany radiator, instalacja karty może przysporzyć trudności.

Karta wykorzystuje najnowszy układ graficzny AMD dla mniej wymagających graczy i świetnie sobie radzi w rozdzielczościach typowych dla monitorów 17–19”. Będzie to idealny wybór dla graczy, którzy chcą wydać poniżej 250 zł, choć producent nie postarał się o dobre chłodzenie – często jest zbyt głośne.

Akcelerator z układem GeForce 9500 GT ma przyzwoitą wydajność, ale w swojej kategorii cenowej przegrywa z innymi propozycjami. Zaletą karty jest dołączona przejściówka HDMI z kablem do połączenia audio, a także niewielkie wymiary i niska cena. Wysokie podkręcenie powoduje jednak głośną pracę.

Model ten był bardzo ciekawy rok temu, ale obecnie w swojej kategorii cenowej ustępuje nowocześniejszym konstrukcjom (np. z Radeonem HD 4670). Karta wyróżnia się ciekawym, autorskim systemem pasywnego chłodzenia, co w połączeniu z gniazdem HDMI czyni ją dobrą propozycją w komputerze do filmów.

Ciekawy model dla miłośników filmów i starszych gier. Radzi sobie nieźle nawet w nowszych, pod warunkiem że jest wyłączone wygładzanie krawędzi, a rozdzielczość nie przekracza 1024x768. Interesujący jest kompletny zestaw gniazd udostępniany przez ten model bez konieczności stosowania przejściówek.

Karta Sapphire to przykład akceleratora zupełnie niestworzonego z myślą o graczach (z wyjątkiem używania w naprawdę wiekowych grach). Model ten jednak bardzo dobrze się sprawuje w czasie odtwarzania filmów w wysokich rozdzielczościach. Do takiego użytkowania zachęca też bezgłośne chłodzenie.

Wyniki testu kart graficznych z wyższego przedziału cenowego

Karta przeznaczona dla najbardziej wymagających graczy, którzy preferują rozrywkę w rozdzielczościach Full HD i wyższych, a jednocześnie nie chcą rezygnować z żadnych efektów w grach. Akcelerator ma jednak swoje wady, bo wymaga podłączenia dwóch kabli zasilających i zajmuje sporo miejsca.

Model z Radeonem HD 4870 uzyskuje prawie takie same wyniki jak zwycięzca testu, ale jego wadą jest zastosowane chłodzenie, które w czasie bardzo dużego obciążenia głośno szumi. Przewagą karty jest jednak zgodność z najnowszym DirectX 10.1 oraz zintegrowany, ośmiokanałowy kontroler dźwięku HD.

Mimo wydajności niższej od dwóch najszybszych modeli również ta karta świetnie sobie radzi w grach w trybie Full HD, a przy tym kosztuje znacznie mniej. Ponadto pracuje relatywnie cicho, choć w grach staje się już wyraźnie słyszalna. Do jej atutów należy jednoslotowe chłodzenie i zgodność z DirectX 10.1.

Karta jest praktycznie identyczna z modelem z miejsca 3., ale w odróżnieniu od niego wyposażona w dwukrotnie większą ilość pamięci – 1 GB. Testy wykazały jednak, że taka ilość nie jest potrzebna do gry w najczęściej stosowanych rozdzielczościach, więc zakup tańszego modelu jest bardziej opłacalny.

Akcelerator ma wydajność porównywalną do modeli z Radeonem HD 4850, ale pobiera więcej mocy, potrzebuje do działania dwóch wtyczek zasilania i zajmuje więcej miejsca w obudowie (z powodu dużego układu chłodzenia i swojej długości). Zaletą karty jest natomiast cicha praca w każdych warunkach.

Karta cechuje się niezłą ogólną wydajnością, atrakcyjną ceną, a także kompaktowymi wymiarami. Przegrywa jednak z tańszymi modelami Radeon HD 4850. Największym jej minusem jest jednak układ chłodzenia – wprawdzie niewielki, ale głośno pracujący w czasie spoczynku i grania.

Nieco starsza karta, fabrycznie podkręcona przez producenta, co daje jej wyższą wydajność niż standardowym kartom GeForce 8800 GT. Ciekawym dodatkiem jest rozbudowany program do podkręcania. Może się nie podobać bardzo duży moduł chłodzący, który czasami pracuje zbyt głośno.

Ten model to dobry konkurent wysoko podkręconych kart GeForce 9600 GT, którego atutami są: zgodność z najnowszymi bibliotekami DirectX 10.1, możliwość przesyłania dźwięku przez HDMI (karta ma wbudowany układ dźwiękowy) i ciche chłodzenie. Obecnie minusem jest tylko zbyt wysoka cena tej karty.