Oczyść dysk do cna

Dane z pliku skasowanego z Windows za pomocą Kosza lub komendy Usuń z menu kontekstowego wcale nie znikają z systemu. Po opróżnieniu Kosza jest usuwany tylko zapis z tablicy alokacji plików. Natomiast informacje zapisane na nośniku magnetycznym lub w półprzewodnikowej pamięci flash zostają nienaruszone, dopóki system nie nadpisze zwolnionych sektorów dysku danymi z innego pliku. Do tego czasu informacje można bez trudu odzyskać za pomocą ogólnodostępnego oprogramowania (np. firmy Ontrack czy opisywanego w PC Formacie 12/2013, na 50, programu Recuva). W skutecznym usuwaniu plików nie pomaga także formatowanie. W tej sytuacji jest kasowany i odtwarzany tylko system plików, natomiast sektory pamięci, które przechowują dane, pozostają nienaruszone.

Jak zatem skutecznie się pozbyć danych z dysku, np. przed sprzedaniem laptopa lub samego dysku czy przed wyrzuceniem starego nośnika do śmieci? Trzeba się zastosować do zaleceń np. amerykańskiego Pentagonu (http://pcformat.pl/u/765), który w zależności od rodzaju nośnika i wrażliwości przechowywanych na nim danych zaleca czyszczenie za pomocą specjalnego oprogramowania, co sprawdza się dobrze w przypadku nośników magnetycznych czy pendrive’ów, albo fizyczne niszczenie nośnika za pomocą techniki adekwatnej do jego charakterystyki. Niszczenie nośnika jako formę bezpowrotnego kosowania informacji precyzuje norma DIN 66 399 (http://pcformat.pl/u/766), do której stosują się producenci maszyn niszczących nośniki danych, w tym także nośniki informacji cyfrowej. Warto wspomnieć, że bezpowrotne niszczenie danych jest wymagane przez wiele polskich aktów prawnych, regulujących przetwarzanie wrażliwych informacji, m.in. finansowych, zdrowotnych, osobowych. Wybór przepisów znajdziesz na stronie http://pcformat.pl/u/767.

W celu skutecznego wyczyszczenia informacji z dysku twardego lub klucza USB trzeba użyć narzędzia do kasowania plików, które usunie nie tylko zapis z tablicy alokacji, ale także nadpisze każdy sektor nośnika, w którym były zapisane dane. Dla zwiększenia bezpieczeństwa w przypadku danych wrażliwych można zastosować 3-krotne nadpisanie, a w przypadku ściśle tajnych informacji nawet 7-krotne. Oczywiście wraz z każdym przebiegiem proces usuwania informacji staje się coraz bardziej czasochłonny.

Niestety w systemie Windows w przeciwieństwie do konkurencyjnych OS-ów, takich jak Linux czy Mac OS X, brakuje funkcji kasowania plików za pomocą techniki nadpisywania poszczególnych sektorów nośnika. Dlatego trzeba sięgnąć po specjalną aplikację, np. renomowany, opensource’owy program Eraser (http://eraser.heidi.ie). Za jego pomocą można kasować pojedyncze pliki, foldery, wymazywać całe dyski, a także czyścić wolne miejsce na dysku z pozostałości skasowanych plików. Do tego ostatniego zadania przyda się wbudowana w Erasera funkcja harmonogramu zadań, co pozwoli uruchomić to czasochłonne zadanie np. w nocy albo po wyjściu z domu. Do wyboru są różne metody kasowania, łącznie z najbardziej ekstremalną metodą – algorytmem Gutmanna wykonującym 35 przebiegów nadpisywania danych. Jeśli jednak nie zależy ci na dużej liczbie metod i opcji, a także integracji programu z interfejsem Windows, możesz użyć prostszego narzędzia, zoptymalizowanego do kasowania całych nośników – Roadkil’s Disk Wipe (http://pcformat.pl/u/768), które ma tylko tę jedną funkcję.

Z kasowaniem całych dysków poradzą sobie dwie opisane wcześniej aplikacje do bezpowrotnego usuwania plików, ale tylko dopóty, dopóki nie zaistnieje konieczność wymazania dysku systemowego, na którym działa Windows. Niestety czasami taka operacja jest niezbędna, np. jeśli planujesz sprzedanie używanego laptopa.

W tej sytuacji trzeba sięgnąć po narzędzie, które startuje z nośnika bootowalnego. Rekomendowanym przez nas rozwiązaniem jest obraz dysku Darik’s Boot And Nuke (http://www.dban.org). Po nagraniu pliku ISO na DVD lub klucz USB można uruchomić z niego komputer i wymazać dysk systemowy.

Alternatywą dla kasowania software’owego jest fizyczne niszczenie nośnika lub jego demagnetyzacja. Jednak te metody wymagają zastosowania wyspecjalizowanych niszczarek mechanicznych lub magnetycznych. Te urządzenia kosztują kilkadziesiąt tysięcy złotych, dlatego indywidualny użytkownik może skorzystać z nich tylko przez zlecenie usługi wyspecjalizowanej firmie. W zależności od metody kosztuje to od kilkudziesięciu do ponad 100 zł, przy czym najtańsze są usługi niszczenia nośników metodą demagnetyzacji.

Lekkie nośniki informacji, takie jak dyski optyczne czy pendrive’y, można także zniszczyć domowym sposobem, roztrzaskując młotkiem, a potem paląc resztki w piecu lub ognisku. Hermetycznie zamknięty dysk magnetyczny to twardszy orzech do zgryzienia. Najlepiej jest otworzyć obudowę, zdemontować talerz magnetyczny, następnie rozbić go i spalić. Wiercenie dziur w obudowie, często polecane jako domowy sposób niszczenia dysku, jest nieskuteczne. Jeśli dane nie były uprzednio wymazane programowo, specjalista od odzyskiwania danych bez problemu je odczyta z nieuszkodzonych fragmentów talerza.

Biorąc pod uwagę potrzeby użytkownika domowego, który chce raczej chronić swoją prywatność oraz tożsamość cyfrową (np. loginy i numery kart kredytowych) niż tajne dane biznesowe czy państwowe, każdy z opisanych w artykule sposobów dobrze się sprawdzi. Trzykrotne nadpisanie dysku programem do kasowania danych niszczy 99,99 proc. danych. Po metody mechaniczne warto sięgnąć tylko wtedy, gdy pojawiają się podejrzenia, że dysk działa wadliwie, co może obniżyć skuteczność kasowania.

Dyski twarde, korzystające z nośników półprzewodnikowych, są coraz bardziej popularne nie tylko w laptopach, ale także w komputerach stacjonarnych. Niestety bezpieczne kasowanie zapisanych na nich informacji za pomocą niedestrukcyjnych metod jest trudniejsze niż w przypadku nośników magnetycznych. Jest to konsekwencją innej architektury wewnętrznej dysku, m.in. braku stałego dostępu systemu operacyjnego do wszystkich komórek pamięci.

Aby oczyścić skutecznie dysk SSD, trzeba użyć wewnętrznej komendy ATA Secure Erase, którą wykonuje nie aplikacja, ale firmware dysku SSD. Dostępne są tylko dwie bezpłatne aplikacje, które radzą sobie z tym procesem. Pierwszą jest DOS-owy program HDDErase (http://pcformat.pl/u/769), który należy uruchamiać z bootowalnego pendrive’a lub płyty, np. z systemem FreeDOS. Niestety aplikacja nie jest już rozwijana, więc mogą wystąpić problemy ze zgodnością. Alternatywą jest użycie Parted Magic (https://partedmagic.com), systemu do zarządzania dyskami twardymi, uruchamianego z bootowalnej płyty lub pendrive’a. Wśród narzędzi dostępnych w Parted Magic jest program Erase Disk, który także ma opcję uruchomienia kasowania dysku komendą ATA Secure Erase.