Szybsza grafika za darmo

Przed przystąpieniem do overclockingu trzeba pamiętać, że każda karta graficzna podkręca się inaczej. Dlatego nie należy bezwzględnie ufać wynikom zaczerpniętym np. z internetu, którymi chwalą się inni użytkownicy podobnej karty. W praktyce okazuje się, że bardzo rzadko udaje się uzyskać identyczny rezultat – najczęściej jest to trochę mniej, innym razem – więcej. Można natomiast traktować te wartości poglądowo, co bardziej doświadczonym użytkownikom może zaoszczędzić czasu przy podkręcaniu.

Największe znaczenie podczas overclockingu ma typ zastosowanego układu graficznego. Niektóre układy są bardzo podatne na podkręcanie (jak GeForce 9600 GT), inne dużo mniej (np. GeForce 8800 Ultra, pracujące i tak z bardzo wysokimi zegarami). Zwykle najszybsze warianty danego układu podkręca się najgorzej. Na podatność na overclocking wpływa też rodzaj zastosowanych pamięci – im mają krótszy czas dostępu, tym lepsze rezultaty w podkręcaniu można uzyskać. Wiele modeli kart graficznych ma szybsze niż wymagane kości pamięci (np. 1,0 nanosekundy zamiast 1,4 nanosekundy). Właśnie w ich przypadku mamy większe szanse na uzyskanie wyższych częstotliwości taktowania.

Ostatnim czynnikiem ważnym przy podkręcaniu jest rodzaj zastosowanego chłodzenia. Jeśli karta graficzna jest wyposażona w bezgłośny, pasywny moduł chłodzący, to lepiej zrezygnować z podkręcania, bo jej temperatura pracy już domyślnie będzie wysoka. Dlatego dobrze jest najpierw sprawdzić system chłodzenia lub od razu przy zakupie zwrócić uwagę na to, czy jest rozbudowany i wydajny. Efekt podkręcania karty z takim układem chłodzącym jest z reguły znacznie lepszy.

Do podkręcania kart z układami Nvidii i ATI wykorzystamy jeden program: RivaTuner 2.08 (do pobrania z wielu różnych stron internetowych). Poprawnie rozpoznaje układy graficzne obu producentów, a ponadto jest wyposażony w moduł odczytujący temperaturę karty i może również sterować prędkością obrotową jej wentylatora.

Zainstaluj program w standardowy sposób, a po jego uruchomieniu poczekaj, aż doda do rejestru wszystkie niezbędne wpisy.

W głównym oknie programu przejdź do sekcji Driver settings. Tam po prawej stronie w wierszu Customize wybierz przycisk System setup.

Po pokazaniu się kolejnego okna zaznacz w nim opcję Enable driver-level hardware overclocking, a kiedy program zapyta o restart systemu, kliknij przycisk Detect now, który spowoduje natychmiastowe wykrycie częstotliwości karty graficznej.

W oknie programu zawsze pojawią się minimum dwa suwaki: układu graficznego Core clock i pamięci Memory clock. W przypadku kart graficznych z układami Nvidii (np. GeForce 8, GeForce 9) widoczny będzie także trzeci suwak Shader clock. Służy on do regulowania prędkości jednostek cieniowania wewnątrz układu. Taktowanie to jest połączone z częstotliwością układu graficznego przez specjalny mnożnik częstotliwości – wtedy pole Link clocks jest zaznaczone. Można je odznaczyć i regulować oba zegary jednocześnie, ale nie warto tego robić, gdyż jest to czasochłonne, a zysk wydajności z wyższego taktowania jednostek cieniowania jest praktycznie niewidoczny.

W górnej części okna programu znajduje się rozwijana lista. Upewnij się, czy jest na niej wybrana pozycja performance 3D. Gdybyś wybrał np. standard 2D, to podkręciłbyś kartę graficzną w trybie 2D, czyli w czasie pracy na pulpicie. Oczywiście dodatkowa wydajność jest wówczas zupełnie niepotrzebna, dlatego podkręcanie ogranicz do trybów 3D.

Proces podkręcania jest prosty. Wystarczy przesuwać odpowiednie suwaki w prawą stronę. Jednak nie zwiększaj częstotliwości dużymi krokami.

Zwiększ częstotliwości układu graficznego i pamięci (wszystkimi suwakami) o 10 MHz. Po ustawieniu odpowiednich wartości kliknij Apply na dole okienka dialogowego.

Karta po podkręceniu może wydzielać więcej ciepła, a także pracować niestabilnie, dlatego ważne jest monitorowanie jej stabilności. Uruchom więc grę 3D (im bardziej obciążająca, tym lepiej), może to być także test 3DMark06.

Jeśli po kilkunastu minutach wyświetlania grafiki nie dostrzegasz błędów w obrazie, ponownie zwiększ częstotliwości o 10 MHz (jak w kroku 1). Gdy tylko pojawią się błędy (kolorowe plamy), zmniejsz jedną z częstotliwości do poprzedniej, poprawnej wartości. Jeżeli nie wiesz, który z tych elementów może być przyczyną błędów obrazu, zmniejsz częstotliwość pamięci o 10 MHz.

Teraz zmieniaj już tylko częstotliwość elementu, który okazał się bardziej niezawodny (zwykle układ graficzny), pozostawiając stałą częstotliwość drugiego elementu. Zwiększ częstotliwość układu o 10 MHz i zapisz zmiany.

Ponownie sprawdź na grze lub benchmarku 3DMark06, czy nie ma błędów obrazu.

Jeżeli zobaczysz błędy w obrazie, zmniejsz częstotliwość o 10 MHz, czyli do ostatniej stabilnej wartości.

Gdy ustawisz już najwyższe stabilne taktowanie dla układu graficznego i pamięci, przetestuj kartę. Po prostu pograj przez kilka godzin. Jeśli błędy wystąpią, obniż taktowanie układu graficznego i pamięci o 5–10 MHz.

RivaTuner pozwala na zapisanie taktowania karty w osobnych profilach, by po restarcie systemu nie modyfikować od nowa częstotliwości. Można też zmienić prędkość obrotową wentylatora grafiki.

W sekcji Overclocking profile settings kliknij dyskietkę w celu zapisania wprowadzonych ustawień. Pojawi się okno dialogowe Save overclocking profile, a w nim prośba o podanie nazwy profilu. Możesz go nazwać w sposób wskazujący na jego przeznaczenie, np. granie. Po wpisaniu nazwy zatwierdź ją, klikając OK. Od tej pory w oknie System tweaks, z listy Custom overclocking profile będziesz mógł wybrać utworzony profil.

Przydatną opcją jest wykorzystanie profilu przy każdym starcie systemu. Wybierz potrzebny profil. W sekcji Startup settings zaznacz: Apply overclocking at Windows startup ..., a następnie kliknij Save.

RivaTuner daje również możliwość zmiany prędkości obrotowej wentylatora karty. Podniesienie obrotów zmniejszy temperaturę kluczowych elementów akceleratora (układu graficznego i pamięci), zwiększając możliwości podkręcania, niestety za cenę głośniejszej pracy. Przejdź w oknie System tweaks do zakładki Fan.

Z listy w sekcji Driver-level fan control settings wybierz direct control, a potem suwakiem performance 3D ustaw obroty wiatraka. Domyślnie dla kart z układami Nvidii jest to ok. 36 procent. Zalecamy zwiększenie prędkości obrotowej wentylatora w tym trybie, np. do 50 procent. Odradzamy zmiany innych ustawień wentylatora, np. w trybie 2D, gdyż zwiększy to jego głośność.

Ustawienia wentylatora zapiszesz w profilu, podobnie jak w krokach 1–2 ustawienia częstotliwości. Również ten profil może być automatycznie ładowany przy starcie systemu.